Αγορά ηλεκτρικών: Βουτιά μετά τη λήξη του προγράμματος “Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή”

Γενική εικόνα πτώσης και προβληματισμό στην αγορά, έχει προκαλέσει η εικόνα των πρώτων μηνών του 2024 και ειδικότερα του τρίτου τριμήνου του έτους που μόλις ολοκληρώθηκε. Πρωτεύοντα ρόλο στην πτωτική εικόνα της αγοράς διαδραματίζει το γεγονός ότι πλέον έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα “Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή” που επιδοτούσε την αγορά νέων κλιματιστικών, καταψυκτών και ψυγείων, προηγμένης τεχνολογίας και ενεργειακής κλάσης. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία της GfK που καταγράφουν την αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, προκύπτει ότι τον Ιανουάριο ο τζίρος για το σύνολο της αγοράς ήταν μειωμένος κατά 8,6% από τα 274,88 εκατομμύρια του Ιανουαρίου 2023 στα 251,13 εκατομμύρια ευρώ του Ιανουαρίου 2024.

Την ίδια στιγμή πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι ο Μάρτιος κινήθηκε έντονα πτωτικά, σε σημείο τέτοιο που κατέγραψε μία από τις χαμηλότερες επιδόσεις πωλήσεων των τελευταίων ετών. Η πορεία του Μαρτίου αποδίδεται κατά τις ίδιες πηγές στα διαδοχικά εορταστικά τριήμερα της Καθαράς Δευτέρας και της 25ης Μαρτίου, τα οποία έστρεψαν τους καταναλωτές σε εξορμήσεις εκτός αστικών κέντρων, επηρεάζοντας δραστικά την κατανάλωση.

Στασιμότητα της αγοράς για τα επόμενα έως και τρία χρόνια Κατά τις ίδιες πηγές η αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών μετά τα τρία χρόνια που βρέθηκε σε άνθιση -2021 έως και 2023 – και ήταν μία από αυτές που ευνοήθηκαν από την πανδημία αλλά και από το voucher της Ανακύκλωσης Συσκευών του υπουργείου Περιβάλλοντος, φέτος γνωρίζει σημαντική κάμψη. Εκτιμάται ότι και η εγχώρια αγορά εισέρχεται πλέον σε μία εποχή όπου η εικόνα για τις επιχειρήσεις θα είναι η ανάλογη με εκείνων στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι και η ευρωπαϊκή αγορά κινείται σε χαμηλά επίπεδα αυτή τη στιγμή. Αυτό που εκτιμούν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, στο εξωτερικό αλλά και οι προμηθευτές τους, είναι ότι αναμένεται γενική σταθερότητα πωλήσεων στα επίπεδα του 2023 για τα επόμενα 2-3 χρόνια στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη ευρύτερα.

Πλεονέκτημα για τη χώρα μας μπορεί να αποτελέσει το κλίμα της, καθώς ο κλιματισμός θα μπορούσε να παρουσιάσει κινητικότητα. Έτσι παρά το γεγονός ότι πουλήθηκαν 600.000 κλιματιστικά στη διάρκεια ισχύος του προγράμματος ανακύκλωσης συσκευών και παρά τη μείωση που θα υπάρξει εύλογα φέτος, εκτιμάται ότι οι πωλήσεις κλιματιστικών θα μπορούσαν να ανέλθουν στα επίπεδα προ του voucher, δηλαδή περίπου στις 350.000-400.000 συσκευές για το 2024.

Από εκεί και ύστερα η κάθε εταιρεία λιανικής θα επιζητήσει να κερδίσει μερίδιο σε μία στατική αγορά. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι θα εφαρμοστεί πολιτική προσφορών, ενώ στο επίκεντρο θα μπορούσε βρεθεί και η άσκηση τιμολογιακής πολιτικής μέσα από τη διάθεση φθηνότερων προϊόντων.

Η επίδραση των γεγονότων στην Ερυθρά Θάλασσα Σημαντική είναι την ίδια στιγμή και η επίδραση που έχουν τα γεγονότα στην Ερυθρά Θάλασσα. Μέχρι πρότινος ο Πειραιάς αποτελούσε το βασικό λιμάνι όπου διοχετεύονταν οι φορτώσεις των προϊόντων μετά το πέρασμα από τη διώρυγα του Σουέζ. Πλέον απαιτούνται επιπλέον 20-25 ημέρες για να ολοκληρωθούν οι παραδόσεις. Το σύνηθες επί του παρόντος είναι ότι τα πλοία εκτελούν το γύρο της Αφρικής και ξεφορτώνουν στην Αμβέρσα. Από την Αμβέρσα τα προϊόντα μεταφορτώνονται ανάλογα με την κάθε εταιρεία, είτε σε καράβια, είτε σε τρένα, είτε φορτηγά για να φτάσουν στην Ελλάδα και τον Πειραιά. Επί της ουσίας η κάθε εταιρεία μεγάλων μεταφορών ξεχωριστά, είναι εκείνη που καθορίζει την διαδρομή και το μεταφορικό μέσο για να πραγματοποιηθεί η μεταφόρτωση. Ταυτόχρονα, η τιμή μεταφοράς για ένα κοντέινερ από τα 1.200-.1.500 ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2023, αυτή τη στιγμή ανέρχεται σε περίπου 5.000 ευρώ.

Κατά περίπου 9% μειωμένος ο τζίρος στο τρίμηνο Στο τρίμηνο του 2024 το οποίο επιβαρύνεται με μείωση πωλήσεων μεσοσταθμικά κατά 9% σε αξία, ιδιαίτερα πλήττονται οι μεγάλες οικιακές συσκευές (major domestic appliances) λόγω της επίπτωσης που έχει η συρρίκνωση πωλήσεων σε ψυγεία-καταψύκτες μετά τη λήξη του προγράμματος “Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή”. Έντονα όμως έχουν επηρεαστεί και τα κλιματιστικά, για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Να σημειωθεί ότι τον Ιανουάριο, όπου υφίστανται τα τελευταία καταγεγραμμένα στοιχεία από τη GfK, οι μεγάλες οικιακές συσκευές εμφάνισαν πτώση 25,3% σε τζίρο και 14,8% σε τεμάχια σε σύγκριση με τον περσινό Ιανουάριο. Αντίστοιχα τα κλιματιστικά έχασαν τζίρο κατά 65,8% και τα τεμάχια μειώθηκαν κατά 59,7%.

Η θετική ανάγνωση Σε όλα τα παραπάνω πάντως υπάρχει και μια ακόμα οπτική που αφήνει να διαφανεί θετική προοπτική, καθότι τα πάντα εξαρτώνται και από τον τρόπο ανάγνωσης των αριθμών. Εάν διαβάσει κανείς τις επιδόσεις της αγοράς ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών του τριμήνου 2024 σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2023, θα διαπιστώσει ότι απώλεσε πωλήσεις λόγω του ότι πέρυσι υπήρχε το voucher της ανακύκλωσης συσκευών. Ωστόσο, η σύγκριση με έναν χρόνο νωρίτερα, το 2022, δείχνει ότι φέτος πολλές κατηγορίες κινούνται ανοδικά. Διότι το 2022 που ανακοινώθηκε το πρόγραμμα “Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευής” εμφανίστηκε στάση αναμονής τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο, όταν τελικά ξεκίνησε η εφαρμογή του προγράμματος, καθότι οι καταναλωτές περιόρισαν σημαντικά της αγορές τους, αναμένοντας τα voucher. Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι το 2024 κινείται σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το 2022 σε αρκετές κατηγορίες προϊόντων.

Εξαίρεση οι κατηγορίες που δεν εντάσσονταν στο πρόγραμμα “Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή” Εκτός των άλλων, ο φετινός Φεβρουάριος έδειξε ότι οι πωλήσεις σε συσκευές όπως το πλυντήριο ρούχων και το πλυντήριο πιάτων, οι εντοιχιζόμενες συσκευές, τα στεγνωτήρια, ήταν ανοδικές. Πρόκειται για κατηγορίες που δεν εντάχθηκαν στο voucher της Ανακύκλωσης Συσκευών. Πρακτικά οι καταναλωτές έσπευσαν να καλύψουν τις ανάγκες που είχαν στις ενισχυόμενες συσκευές μέσω του προγράμματος, αφήνοντας εκτός προτεραιοτήτων εκείνες που ευνοήθηκαν του μέτρου ενίσχυσης. Είναι γεγονός άλλωστε ότι κατά τη διάρκεια ισχύος του voucher δόθηκε βαρύτητα σε ψυγεία, καταψύκτες και κλιματισμό από πλευράς των καταναλωτών.

Το 75% των συσκευών στα σπίτια είναι προς αντικατάσταση λόγω παλαιότητας Τέλος, ένα σημαντικό στοιχείο που μπορεί να ευνοήσει την ελληνική αγορά, είναι ότι περίπου το 75% των προϊόντων που διαθέτουν τα ελληνικά σπίτια και κυρίως οι λευκές συσκευές είναι προς αντικατάσταση λόγω παλαιότητας. Επιπλέον, αυτό που διευκολύνει τον κλάδο, είναι η ανοδική πορεία της οικοδομής με αρκετά νεόδμητα κτίρια να εισέρχονται στην αγορά το τελευταίο διάστημα σε συνδυασμό με την κινητικότητα που προκύπτει από την εφαρμογή της golden visa.