Το ελληνικό ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές

Το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη δύο μήνες πριν από τις εκλογές είναι παρόμοιο με αυτό των εθνικών εκλογών. Το διακύβευμα στις εθνικές εκλογές δεν είναι κάλπες για τις ευρωεκλογές, αλλά μάλλον ακραία πόλωση και έντονες δόσεις λαϊκισμού. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ είναι ευρέως αποδεκτό ότι η πιθανότητα ευρείας αποχής είναι το πρωταρχικό ζήτημα. Άλλωστε, με τις ευρωεκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 9 Ιουνίου, όταν το ελληνικό καλοκαίρι μπορεί να φαίνεται πιο δελεαστικό από το πολιτικό τοπίο της χώρας, τα κόμματα επιχειρούν να ενθαρρύνουν τους δικούς τους υποστηρικτές να ψηφίσουν, αλλά το καθένα συμβάλλει και προσωπικά στην ατμόσφαιρα. που είναι πολύ πιθανό να κρατήσει τους πολίτες κολλημένους στους καναπέδες τους ή στις παραλίες.

Τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίσουν οι πολίτες λίγο ως πολύ τα γνωρίζουμε από τις δημοσκοπήσεις. Θα είναι κυρίως εσωτερικής φύσεως και λιγότερο ευρωπαϊκά  (47,1% έναντι 33,5% στην τελευταία δημοσκόπηση της MRB). Το βασικό θέμα είναι η Ακρίβεια και έπονται η Υγεία, η διαχείριση του θέματος των Τεμπών και η Ασφάλεια.

Πρώτον, θα ληφθεί η απόφαση για το αν θα επιστρέψουμε στον παραδοσιακό δικομματισμό, ακόμη και σε περιπτώσεις που το ένα κόμμα (η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη) έχει αρκετό προβάδισμα έναντι του άλλου. Ο δικομματισμός ουσιαστικά έλαβε τέλος στις πιο πρόσφατες εθνικές εκλογές, όταν η ΝΔ νίκησε τον ΣΥΡΙΖΑ με διαφορά 24 μονάδων — ένα περιθώριο που δεν είχε ποτέ παρατηρηθεί στη μεταπολιτευτική εποχή. Μπορούμε να συζητήσουμε την επιστροφή στον δικομματισμό μόνο εάν αυτή η διαφορά μειωθεί στο μισό ή και λιγότερο. 

Δεύτερον, μεγάλη σημασία για τη συνέχεια έχει ποιο κόμμα θα καταλάβει τη δεύτερη θέση. Η μάχη Κασσελάκη – Ανδρουλάκη είναι κρίσιμη για το χώρο της Κεντροαριστεράς, γιατί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα εξαρτηθεί ποιος από τους δυο θα μπορέσει να αποτελέσει τον πυρήνα συσπείρωσης του άλλου πόλου απέναντι στην κεντροδεξιά κυβέρνηση της ΝΔ. Αν τα δυο κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ) βρεθούν πολύ κοντά, η μάχη θα συνεχιστεί ανάμεσα τους, πράγμα που σημαίνει ότι η συσπείρωση των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς θα παραμείνει πολύ δύσκολη υπόθεση. Αντίθετα, αν ένας από τους δυο βγει καθαρά μπροστά, θα αποτελέσει εκ των πραγμάτων τον πρωταγωνιστή στο χώρο της αντιπολίτευσης.

Στις τελευταίες εθνικές εκλογές, οι δυνάμεις αυτές (Σπάρτη, Ελληνική Λύση, Νίκη, Φωνή Λογικής και μικρότερες ακροδεξιές οργανώσεις) συγκέντρωσαν συνολικά 14%. Εάν το ποσοστό αυτό προσεγγίσει το 20% στις ευρωεκλογές (όπως δείχνουν ορισμένες δημοσκοπήσεις), η ακροδεξιά ατζέντα είναι πιθανό να έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο στις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις.

Τέταρτον, θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να δούμε αν οι λεγόμενες “αντισυστημικές δυνάμεις” κερδίσουν τελικά έδαφος μετά τις ευρωεκλογές. Πρώτον, το ΚΚΕ αποτελεί ειδική περίπτωση, και δεύτερον, έπονται κόμματα όπως η Πλεύση Ελευθερίας, με επικεφαλής τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία ηγείται της κινητοποίησης για το θέμα των Τεμπών. Οι εκλογικές επιδόσεις των κομμάτων που αντιπολιτεύονται την κυβέρνηση από τα αριστερά μέσω δυναμικών κινητοποιήσεων θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τους κεντρικούς προσανατολισμούς της κυβέρνησης μετά τις ευρωεκλογές.

Συμπερασματικά, οι ευρωεκλογές μπορεί να μην καθορίσουν τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, θα έχουν όμως σημαντικό αντίκτυπο στους όρους διακυβέρνησης κατά το προσεχές διάστημα.