Φοροδιαφυγή: Πέντε προτάσεις από την ΤτΕ για την αντιμετώπιση του φαινομένου

Στα 15,5 δισεκ. το κόστος των φοροαπαλλαγών του 2023.

«Συνταγή» πέντε παρεμβάσεων συστήνει η Τράπεζα της Ελλάδος για την αντιμετώπιση του μείζονος προβλήματος της φοροδιαφυγής.

Επαναξιολόγηση του πλήθους των φοροαπαλλαγών, αλλαγή «πλεύσης» στο μοντέλο χορήγησης των κοινωνικών επιδομάτων, παροχή ισχυρών κινήτρων στους καταναλωτές για την ενθάρρυνση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής, διεύρυνση της φορολογικής βάσης και απλοποίηση του φορολογικού συστήματος για την τόνωση των επενδύσεων, και περαιτέρω μείωση ή επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών, είναι οι άξονες των προτάσεων του  διοικητή της κεντρικής τράπεζας Γιάννη Στουρνάρα. Ειδικότερα προτείνει:

• Καλύτερη στόχευση των κοινωνικών δαπανών καθώς σε οικονομίες, όπως η ελληνική, στις οποίες υπάρχει εκτεταμένη απόκρυψη των εισοδημάτων, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλα κριτήρια πέραν των φορολογικών δηλώσεων. Η συνήθης πρακτική χορήγησης επιδομάτων με βάση μόνο τα δηλωθέντα εισοδήματα σε μια οικονομία με αυξημένη φοροδιαφυγή οδηγεί σε ανορθολογική και άδικη χρησιμοποίηση των δημόσιων πόρων. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής των κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα είναι χαμηλός, το οποίο υποδηλώνει ότι οι δαπάνες αυτές διαχέονται σε ευρύτερα εισοδηματικά στρώματα και δεν καταλήγουν στοχευμένα στα κατώτερα κλιμάκια της εισοδηματικής κατανομής.

• Διεύρυνση της φορολογικής βάσης με επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών με δεδομένο ότι τόσο το πλήθος όσο και το κόστος αυτών έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τον προϋπολογισμό το ποσό των φοροαπαλλαγών έχει ανέβει στα 15,5 δισεκ. ευρώ το 2023 από 12,88 δισεκ. ευρώ το 2022 και ο αριθμός τους σε 1.064 από 1.047. Μία νέα αξιολόγηση με αύξηση των ελέγχων ως προς τη χρήση των ειδικών εκπτώσεων  θα ενίσχυε τη φορολογική δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων. Με αυτό τον τρόπο η φορολογική πολιτική μπορεί να έχει αναπτυξιακό προσανατολισμό, κατανέμοντας παράλληλα το φορολογικό βάρος πιο δίκαια και αναλογικά.

• Αύξηση της δέσμης των φορολογικών κινήτρων για την ενθάρρυνση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής καθώς τα εν εξελίξει μέτρα ενίσχυσης του τεχνολογικού οπλοστασίου των φορολογικών αρχών συμβάλλουν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και ως εκ τούτου βελτιώνουν τη δυνατότητα στόχευσης των παροχών.

• Περαιτέρω βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος με στόχο την ενίσχυση των επενδύσεων και την παραγωγικότητα της εργασίας. Δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση περιλαμβάνουν την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης, την ταχεία ολοκλήρωση του κτηματολογίου, αλλά και τη βελτίωση της φορολογικής διοίκησης και την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος που θα μπορούσε να ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου για τους επενδυτές και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του επενδυτικού κενού. Παράλληλα, απαιτούνται η άρση των κανονιστικών περιορισμών στην πρόσβαση και την άσκηση ορισμένων επαγγελματικών υπηρεσιών, οι οποίοι παραμένουν μεγαλύτεροι από ό,τι κατά μέσο όρο στην ΕΕ, η αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη, οι οποίες υπολείπονται του ευρωπαϊκού μέσου όρου, και η ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας. Η διεύρυνση των επενδύσεων θα πρέπει να στηριχθεί και στην άνοδο της εγχώριας αποταμίευσης, χωρίς τη συμβολή της οποίας υπάρχει ανισορροπία μεταξύ εθνικών αποταμιεύσεων και επενδύσεων, η οποία επηρεάζει αρνητικά το ισοζύγιο πληρωμών.
• Μείωση ή επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας μετά την αύξηση του μισθολογικού κόστους. Ταυτόχρονα οι αποφάσεις για μισθολογικές αυξήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της εργασίας ώστε να μην επιδεινωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.