Η κεντροαριστερά σε τέλμα

Τους τελευταίους έξι μήνες έχουν σημειωθεί διάφορες εξελίξεις, με την κυβέρνηση να βιώνει ίσως τη χειρότερη περίοδο της θητείας της και τις δημοσκοπήσεις να καταγράφουν συνεχή πτώση. Τα δύο κόμματα, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, βρέθηκαν σε σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας με πρωτοβουλία του Νίκου Ανδρουλάκη και να ζητηθούν πρόωρες εκλογές υπό διεθνή εποπτεία από τον Στέφανο Κασσελάκη. Τα δύο κόμματα μπήκαν σε έναν αγώνα δρόμου για το ποιος θα είναι η πιο σκληρή αντιπολίτευση.

Πιστεύουν ότι αυτό θα καθορίσει ποιος είναι καταλληλότερος να αναλάβει το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ωστόσο, εδώ υπάρχει ένα παράδοξο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το συνδυασμένο ποσοστό ψήφων των δύο κομμάτων παρέμεινε ανατριχιαστικά αμετάβλητο- αντίθετα, μειώθηκε ελαφρώς από 25,5% τον Νοέμβριο σε 24% τον Απρίλιο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ ύψωσαν κατακόρυφα τους τόνους της πολιτικής τους αντιπαράθεσης, αλλά το μόνο που κατάφεραν είναι να αυξήσουν την υποστήριξη των ακροδεξιών κομμάτων. Βέβαια, το γεγονός ότι οι δύο κομματικές εκφράσεις της κεντροαριστεράς συμπίπτουν, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η άνοδος της ακροδεξιάς οφείλεται σε σύγκρουση μεταξύ των δύο κομμάτων. Ωστόσο, αξίζει να σκεφτούμε γιατί, παρά την επιδείνωση της κυβέρνησης, η υποστήριξη των δύο κομμάτων δεν έχει αυξηθεί καθόλου.

Ο λόγος είναι απλός: Το κοινό δεν τα εμπιστεύεται. Δεν εμπιστεύονται τον Νίκο Ανδρουλάκη και τον Στέφανο Κασσελάκη. Και δεν εμπιστεύονται ούτε τις πολιτικές τους (αν οι θέσεις τους μπορούν να χαρακτηριστούν πολιτικές).

Ξέρουν τι πρέπει να κάνουν για τον πληθωρισμό, για την αποτελεσματικότητα του κράτους, για τη δικαιοσύνη, την εγκληματικότητα, τις πυρκαγιές, την υγεία και την παιδεία. Συμπεριφέρονται σαν να μην έχουν δοκιμαστεί ποτέ στην εξουσία, γι’ αυτό και ο κόσμος δεν παίρνει στα σοβαρά τις προτάσεις τους.

Ωστόσο, η έλλειψη εκλογικών κερδών δεν σημαίνει ότι η αντιπολίτευση που ασκούν δεν έχει αντίκτυπο. Αντιθέτως, έχει συμβάλει αποφασιστικά στο κλίμα δυσαρέσκειας και καχυποψίας που επικρατεί, μαζί με την τοξικότητα που θυμίζει τη σχετικά πρόσφατη κρίση. Σοβαρά ζητήματα για τα οποία θα έπρεπε να δείξουμε μεταμέλεια αναλαμβάνουν ερασιτέχνες εισαγγελείς που ευδοκιμούν ακόμη και στα σοβαρά μέσα ενημέρωσης. Σχεδόν σε κάθε θέμα δίνεται πλέον αρνητική χροιά. Αλλά δεν είναι η αριστερά, όπως το 2012, αλλά η ακροδεξιά που υποδέχεται δημοσκοπικά το κύριο βάρος αυτής της δυσαρέσκειας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάστηκε και απογοητεύτηκε από τους αγανακτισμένους το 2015.  Έτσι τώρα, όσοι εκδηλώνονται, στρέφονται αλλού. Άλλωστε στα κοινωνικά κυρίως ζητήματα το πρόσημο στο δημόσιο λόγο έχει στραφεί προς τα δεξιά: θέλουμε περισσότερη τάξη, ασφάλεια, διώξεις και αυστηρότερες ποινές. Για να μη πούμε για τον γάμο των ομοφύλων ο οποίος αποτελεί αντικείμενο συστηματικής εκμετάλλευσης από την ακροδεξιά με την αρωγή εκκλησιαστικών παραγόντων. Προφανώς τους δυσαρεστημένους δεν τους καρπώνεται και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο έτσι κι αλλιώς έχει πολύ διαφορετικό πολιτικό DNA.

Το πώς και σε ποιο βαθμό αυτό θα εκδηλωθεί στις ευρωεκλογές μένει να το δούμε. Μια σημαντική διαφορά από το παρελθόν είναι ότι ενώ η κυβέρνηση διατηρεί πολιτικό κεφάλαιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προηγείται κατά πολύ των άλλων πολιτικών αρχηγών ως προς την καταλληλότητά του για πρωθυπουργός. Ωστόσο, για τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, μια παγίδα βρίσκεται μπροστά μας. Αν καταφέρουν να εξαντλήσουν την κυβέρνηση, και ιδιαίτερα αν η ακροδεξιά καταφέρει να καρπωθεί τα οφέλη, μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα. Αν συμβεί αυτό, θα αναγκαστούν να ανακαλέσουν πολλά από αυτά που ισχυρίζονται σήμερα. Φυσικά, αυτό δεν θα είναι η πρώτη φορά.

Το πώς και σε ποιο βαθμό όλα αυτά θα εκδηλωθούν στις ευρωεκλογές μένει να το δούμε. Η βασική διαφορά από το παρελθόν είναι ότι η κυβέρνηση έχει καταφέρει να διατηρεί το πολιτικό της κεφάλαιο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πολύ υψηλότερη πολιτική καταλληλότητα για την πρωθυπουργία από όλους τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς. Ωστόσο, για τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, τους περιμένει μια παγίδα. Αν η ακροδεξιά κυρίως καρπωθεί τα οφέλη, μπορεί να βρεθούν μπροστά σε δύσκολα διλήμματα. Αν συμβεί αυτό, θα αναγκαστούν να ανακαλέσουν πολλά από όσα ισχυρίζονται σήμερα. Και κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν θα συμβαίνει για πρώτη φορά,