Νέα έρευνα: Η ιαπωνική διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας στις γυναίκες

Η Ιαπωνία φημίζεται για τη μακροζωία των κατοίκων της. Χαρακτηριστικά, η Οκινάουα, γνωστή και ως «νησί των αθάνατων», φιλοξενεί έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό αιωνόβιων και για τον λόγο αυτό, αναγνωρίζεται ως «Μπλε Ζώνη», δηλαδή περιοχή όπου οι άνθρωποι έχουν μια εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια ζωής. Η μακροζωία όσων ζουν στο εν λόγω μέρος, συχνά αποδίδεται εν μέρει στην παραδοσιακή τους διατροφή.

Η τυπική ιαπωνική διατροφή χαρακτηρίζεται από τροφές όπως ρύζι, ψάρια, οστρακοειδή και φρούτα, ειδικά εσπεριδοειδή. Αλλά αυτό που κάνει αυτή τη δίαιτα μοναδική είναι τα παραδοσιακά ιαπωνικά τρόφιμα όπως το μίσο (καρύκευμα το οποίο παράγεται από ζυμωμένους καρπούς σόγιας), τα φύκια, το τουρσί, το πράσινο τσάι κ.α.. Η εν λόγω δίαιτα χαρακτηρίζεται επίσης από χαμηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος και καφέ.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η παραδοσιακή ιαπωνική διατροφή είναι μια πολιτιστική συνήθεια και όχι μια δίαιτα σχεδιασμένη για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου (όπως η απώλεια βάρους). Είναι απλώς, αυτό που απολαμβάνουν τακτικά πολλοί Ιάπωνες στο τραπέζι τους.

Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσίευσε το Conversation, η παραδοσιακή ιαπωνική δίαιτα μπορεί επίσης να είναι ευεργετική για την υγεία του εγκεφάλου, ιδιαίτερα για τις γυναίκες. Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από γνωστική έκπτωση ή άνοια. Ο αριθμός προβλέπεται δε να εκτιναχθεί στα ύψη τις επόμενες δεκαετίες, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνάει. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν, όπως η γενετική προδιάθεση. Ωστόσο, ορισμένοι άλλοι, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης, οι οποίοι συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας, μπορούν να περιοριστούν.

Ο ρόλος που παίζει η διατροφή στην πρόληψη της άνοιας βρέθηκε στο επίκεντρο της επιστημονικής έρευνας. Πολυάριθμες μελέτες έχουν εξετάσει τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής. Φαίνεται να έχει θετική επίδραση σε σημαντικές μετρήσεις ενός υγιούς εγκεφάλου, όπως ο συνολικός όγκος του εγκεφάλου, το πάχος του φλοιού και η ακεραιότητα της λευκής ουσίας. Η νέα έρευνα, έδειξε ότι παρόμοια ή ακόμα και καλύτερα αποτελέσματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν με την υιοθέτηση της ιαπωνικής παραδοσιακής διατροφής.

Τα αποτελέσματα της έρευνας Για τη διεξαγωγή της μελέτης, εξετάστηκε ένα δείγμα 1.636 ενηλίκων Ιαπώνων ηλικίας 40 έως 89 ετών. Αρχικά προσδιορίστηκε η τυπική διατροφή των συμμετεχόντων, ζητώντας τους να καταγράψουν όλα όσα έφαγαν και ήπιαν για τρεις ημέρες. Τους δόθηκε επίσης μια κάμερα μιας χρήσης για να τραβήξουν φωτογραφίες από τα πιάτα τους πριν και μετά από κάθε γεύμα, ώστε να δημιουργήσουν μια οπτική καταγραφή για το πόσο φαγητό κατανάλωσαν.

Συνδυάζοντας το γραπτό αρχείο διατροφής με τις εικόνες, υπολογίστηκε στη συνέχεια η μέση ημερήσια πρόσληψη τροφής κάθε ατόμου. Αυτό παρείχε μια καλή βασική μέτρηση των κανονικών διατροφικών συνηθειών των συμμετεχόντων.

Με βάση τα διατροφικά αρχεία, βρέθηκε ότι 589 από αυτούς ακολούθησαν μια παραδοσιακή ιαπωνική διατροφή. Άλλοι 697 συμμετέχοντες ακολούθησαν μια τυπική δυτική διατροφή, η οποία χαρακτηριζόταν από υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων, τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αναψυκτικών και αλκοόλ. Τέλος, ένας μικρότερος αριθμός συμμετεχόντων, συγκεκριμένα 350 άτομα, ακολούθησε μια δίαιτα που περιείχε υψηλότερη από τη μέση ποσότητα φυτικών ινών (σιτηρά, λαχανικά και φρούτα) και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Συλλέχτηκαν επίσης πληροφορίες σχετικά με άλλους παράγοντες τρόπου ζωής και υγείας, συμπεριλαμβανομένου του εάν ο συμμετέχων είχε γενετική προδιάθεση για άνοια (όπως ο γονότυπος APOE), εάν κάπνιζε, το επίπεδο σωματικής του δραστηριότητας και εάν πάσχει κάποιο υπάρχον πρόβλημα υγείας (όπως εγκεφαλικό ή διαβήτη). Έτσι, διασφαλίστηκε ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να αποδοθούν αποκλειστικά στη διατροφή. Στη συνέχεια αναλύθηκε η εξέλιξη της εγκεφαλικής ατροφίας ή συρρίκνωσης (απώλεια νευρώνων) σε διάστημα δύο ετών. Η ατροφία του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία είναι ένας κοινός δείκτης γνωστικής έκπτωσης και άνοιας. Η ατροφία του εγκεφάλου μετρήθηκε μέσω μαγνητικής τομογραφίας.

Διαπιστώθηκε, ότι οι γυναίκες που ακολούθησαν την παραδοσιακή ιαπωνική διατροφή είχαν λιγότερη συρρίκνωση του εγκεφάλου κατά τη διετή περίοδο μελέτης σε σύγκριση με τις γυναίκες που ακολούθησαν τη δυτική δίαιτα. Σημειώνεται, ότι είναι λιγότερο σαφές τι επίδραση είχε η δίαιτα λαχανικών – φρούτων – γαλακτοκομικών, πιθανώς λόγω του μικρού αριθμού συμμετεχόντων που ακολούθησαν αυτή τη διατροφή.

Μόνο στις γυναίκες Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η επίδραση ήταν εμφανής μόνο στις γυναίκες, καθώς δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στο μέγεθος της συρρίκνωσης του εγκεφάλου που παρατηρήθηκε στους άνδρες, που ακολούθησαν την παραδοσιακή ιαπωνική διατροφή, σε σύγκριση με αυτούς που ακολουθούσαν άλλες δίαιτες.

Θα μπορούσαν να υπάρχουν μερικοί λόγοι που εξηγούν το φαινόμενο. Μερικοί αποδίδονται στις βιολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων. Για παράδειγμα, ορισμένα θρεπτικά συστατικά – όπως το μαγνήσιο και τα φυτικά οιστρογόνα που βρίσκονται στα ψάρια, τα οστρακοειδή, τα μανιτάρια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα όσπρια – φαίνεται να έχουν ισχυρότερη προστατευτική επίδραση στον εγκέφαλο των γυναικών.

Αυτή η επίδραση θα μπορούσε επίσης να εξηγηθεί από τις διαφορές στις συνήθειες του τρόπου ζωής μεταξύ των φύλων. Επιβλαβείς παράγοντες όπως το κάπνισμα – που μπορεί να εξουδετερώσουν τα οφέλη μιας υγιεινής διατροφής – βρέθηκε ότι είναι πολύ πιο συνηθισμένοι στους άνδρες. Επίσης, οι άνδρες συμμετέχοντες είχαν περισσότερες πιθανότητες να απομακρυνθούν από την παραδοσιακή ιαπωνική δίαιτα, καθώς τείνουν να καταναλώνουν περισσότερα νούτλς (πηγή επεξεργασμένων υδατανθράκων ) και αλκοολούχα ποτά (σάκε) από τις γυναίκες.

Τα οφέλη της ιαπωνικής διατροφής μπορεί επίσης να πηγάζουν από το γεγονός ότι πολλά τρόφιμα είναι πλούσια σε βιταμίνες , πολυφαινόλες , φυτοχημικά και ακόρεστα λιπαρά οξέα. Όλα αυτά τα συστατικά είναι γνωστά για τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις τους – πράγμα που ουσιαστικά σημαίνει ότι βοηθούν τον εγκέφαλο και τους νευρώνες του να λειτουργούν καλύτερα.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα, όχι μόνο για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα, αλλά και να διερευνηθούν μερικοί από τους λόγους για τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ ανδρών και γυναικών και την υγεία του εγκεφάλου τους, όσον αφορά τη διατροφή που προτιμούν.