Στην κόψη του ξυραφιού η Μέση Ανατολή

Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η διεθνής κοινότητα την καινούργια πράξη του γεωστρατηγικού θρίλερ που εκτυλίσσεται στην Μέση Ανατολή με την μαζική πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ και την αναμενόμενη απάντηση από την ισραηλινή ηγεσία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία έχουν υποστηρίξει σε μεγάλο βαθμό το Ισραήλ αναχαιτίζοντας περίπου το 97% των πυραύλων και των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που εκτοξεύει η Τεχεράνη. Ωστόσο, ο σημερινός φόβος και η ανησυχία των δυτικών και αραβικών κυβερνήσεων είναι να μετριάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την αναμενόμενη ισραηλινή απάντηση, προκειμένου να αποτρέψουν την κλιμάκωση της σύγκρουσης σε έναν πόλεμο σε ολόκληρη την περιοχή.

Μια ιρανική επίθεση αναμενόταν σε μεγάλο βαθμό μετά τον βομβαρδισμό από το Ισραήλ ιρανικού διπλωματικού κτιρίου στη Δαμασκό της Συρίας την 1η Απριλίου. Ο στόχος της ισραηλινής επίθεσης ήταν μια συνάντηση μεταξύ ανώτερων Ιρανών αξιωματούχων, με επικεφαλής τον στρατηγό των Φρουρών της Επανάστασης Μοχάμεντ Ζαχεντί, και αξιωματούχων της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ. Ο Ζαχεντί και άλλοι επτά Ιρανοί αξιωματικοί σκοτώθηκαν στη βομβιστική επίθεση. Για πρώτη φορά, η ιρανική ηγεσία, με επικεφαλής τον θρησκευτικό ηγέτη Χαμενεΐ, αποφάσισε να αντιμετωπίσει το Ισραήλ απευθείας από το Ιράν και όχι μέσω των ιρανικών πληρεξουσίων, όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, οι Χούτι στην Υεμένη και οι ιρανικές στρατιωτικές οργανώσεις στη Συρία και το Ιράκ, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Τις τελευταίες ημέρες, οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ είχαν ενημερώσει τον Λευκό Οίκο και το Ισραήλ ότι μια ιρανική επίθεση στο Ισραήλ θα γινόταν μέσα στο Σαββατοκύριακο. Αυτό που δεν ήταν γνωστό ήταν η κλίμακα της επίθεσης. Άλλωστε, η ιρανική πυραυλική επίθεση ήταν μέσα στα ανώτερα όρια του αναμενόμενου σεναρίου. Το βράδυ του Σαββάτου, περισσότερα από 170 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, 30 κατευθυνόμενοι πύραυλοι κρουζ και 120 βαλλιστικοί πύραυλοι εκτοξεύτηκαν από το Ιράν, με στόχο τόσο ισραηλινές στρατιωτικές βάσεις όσο και πολιτικές εγκαταστάσεις.

Έχοντας επίγνωση της επικείμενης πυραυλικής επίθεσης από το Ιράν, οι ΗΠΑ, μαζί με τους συμμάχους τους, συντόνισαν τις τελευταίες ημέρες μια μαζική ασπίδα αεράμυνας, η οποία αναχαίτισε με επιτυχία όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τους κατευθυνόμενους πυραύλους κρουζ και τους περίπου 110 βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύτηκαν από το Ιράν. Επομένως, τα ιρανικά πλήγματα είχαν οριακά αποτελέσματα, καθώς δεν επλήγη σχεδόν κανένας στόχος εντός του Ισραήλ. Η μόνη απώλεια ήταν ένα δεκάχρονο κορίτσι από έναν αραβικό οικισμό Βεδουίνων στην έρημο Νεγκέβ, το οποίο τραυματίστηκε σοβαρά από θραύσματα βαλλιστικού πυραύλου και νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση.

Η εξαιρετικά επιτυχημένη εκστρατεία αντιπυραυλικής αεράμυνας του Ισραήλ, των ΗΠΑ και των συμμάχων τους αποτέλεσε ισχυρό επιχείρημα για το αίτημα του Τζο Μπάιντεν προς τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να μην προβεί το Ισραήλ σε αντίποινα κατά του Ιράν και την αποτυχία του ιρανικού καθεστώτος να επιτεθεί στο Ισραήλ ως τη “νίκη”. Ωστόσο, οι Ισραηλινοί ηγέτες βρίσκονται σε δίλημμα. Από τη μία πλευρά, επιδεικνύοντας αυτοσυγκράτηση, το Ισραήλ θεωρείται συνετός και σοβαρός παράγοντας στη σύγκρουση, γεγονός που αποφέρει σημαντικά διεθνή πολιτικά οφέλη. Από την άλλη πλευρά, όμως, η έλλειψη ισχυρής αντίδρασης του Ισραήλ θα μπορούσε να εκληφθεί από το Ιράν ως ένδειξη αδυναμίας και δειλίας.

Γεγονός πάντως είναι πως η ασύμμετρη επίθεση από το Ιράν δημιούργησε στρατηγικό και πολιτικό πλεονέκτημα υπέρ του Ισραήλ. Τη στιγμή που η κυβέρνηση Νετανιάχου ήταν στριμωγμένη άσχημα λόγω των πληγμάτων κατά αμάχων και μη κυβερνητικών οργανώσεων στη Γάζα, η ιρανική επίθεση συσπείρωσε τη Δύση στο πλευρό του Ισραήλ. Όπως είπε ο Ιορδανός Υπουργός Εξωτερικών στον Ιρανό πρέσβη στο Αμμάν, “με αυτό που κάνατε σταμάτησαν όλοι να μιλούν για τη Γάζα”. Οι νηφάλιοι παράγοντες μέσα στην ισραηλινή κυβέρνηση, όπως ο Υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, θεωρούν ότι η ιρανική επίθεση δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τον σχηματισμό μιας ευρύτερης συμμαχίας κατά της ιρανικής επιθετικότητας και του παλαιστινιακού εξτρεμισμού, που θα περιλαμβάνει και μετριοπαθείς αραβικές χώρες, όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα. Αυτή η συμμαχία θα μπορούσε να αποτελέσει και το πλαίσιο των εγγυητριών δυνάμεων για την επόμενη ημέρα στη Γάζα.

Ένα τέτοιο στρατηγικό όραμα, ωστόσο, προσκρούει στους ακραίους φανατικούς εντός της ισραηλινής κυβέρνησης, όπως οι Ιταμάρ Μπεν-Γβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς, οι οποίοι πιστεύουν ότι όλες οι προϋποθέσεις για μια τελική σύγκρουση με το ιρανικό καθεστώς υπάρχουν “ακόμη και χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ” και ζητούν επειγόντως μια μεγάλη επίθεση εναντίον του Ιράν. τρέχει ενάντια στις προσδοκίες αυτών των ανθρώπων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η τελική απόφαση που θα πάρει το Ισραήλ για το πώς θα απαντήσει σε μια επίθεση στο Ιράν είναι κρίσιμη για την πορεία ολόκληρης της Μέσης Ανατολής. Από την άλλη πλευρά, ένα βήμα “στρατηγικής υπομονής” θα μπορούσε ακόμη και να ανοίξει το δρόμο για μια τελική διευθέτηση, κάτι που ήταν σχεδόν αδιανόητο πριν.