Τα χαμένα δισ. των ανακεφαλαιοποιήσεων και η «εξαΰλωση» 33 δισ. το 2015

Το κόστος για το ελληνικό Δημόσιο και κατ’ επέκταση τους φορολογούμενους, των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών βρέθηκε για άλλη μια φορά στο επίκεντρο συζητήσεων στη Βουλή, αυτή τη φορά με αφορμή μελέτη του ΚΕΠΕ που προσδιόριζε τις απώλειες για το ΤΧΣ σε 40 δισ. ευρώ.

Στη συζήτηση στο πλαίσιο κοινής συνεδρίασης των επιτροπών Οικονομικών Υποθέσεων και Παραγωγής και Εμπορίου για την αποεπένδυση του ΤΧΣ από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών παρουσία του υπουργού Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη και του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς υιοθετώντας την μελέτη του ΚΕΠΕ έκανε λόγο για ζημία 40 δισ. ευρώ ζητώντας εξηγήσεις για τις ζημιές.

Από την πλευρά τους ο υπουργός Οικονομικών αλλά και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος παρουσίασαν αναλυτικά στοιχεία που δείχνουν ότι η διάσωση των τραπεζών τελικά είχε και λογιστικά θετικό αποτέλεσμα για το ελληνικό δημόσιο, ύψους περίπου 3,5 δισ. ευρώ.

Οι διαδοχικές κρίσεις που πέρασε η χώρα μετά το 2010 προκάλεσαν τεράστιο κόστος στην οικονομία, το τραπεζικό σύστημα, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Και ειδικά στον τραπεζικό τομέα δεν υπήρχε plan b, δηλαδή θα ήταν ανέφικτο να κλείσουν οι τράπεζες, καθώς οι επιπτώσεις θα ήταν πολλαπλάσιες και μακράς διάρκειας. Εν ολίγοις το ζητούμενο ήταν οι τράπεζες να επιβιώσουν και να μην χαθούν καταθέσεις. Η κουβέντα για το αν έχασε ή όχι το κράτος από τη στήριξη των τραπεζών είναι άστοχη, καθώς δεν υπήρχε εναλλακτική λύση ενώ είναι δεδομένο το τεράστιο κόστος της κρίσης, κόστος που πολλαπλασιάστικε εξαιτίας της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος να την αντιμετωπίσει, για την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Η μελέτη του ΚΕΠΕ έχει δεχθεί κριτική, και υπάρχουν πολλές διαστάσεις στο πολύπλοκο ζήτημα των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών, δεδομένου μάλιστα ότι απαιτήθηκαν τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις, ωστόσο, στο χορό των χαμένων δισεκατομμυρίων υπάρχει ο απολύτως ξεκάθαρος λογαριασμός του 2015: της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, που κορυφώθηκε με το πολυήμερο κλείσιμο των τραπεζών, την επιβολή capital controls, την νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με τελικό αποτέλεσμα την εξαέρωση 33 δισ. ευρώ στο χρηματιστήριο.

Η «εξαΰλωση» 33 δισ. ευρώ το 2015

Τον Ιούνιο του 2014, λίγο πριν η χώρα εισέλθει σε κατάσταση πολιτικής αστάθειας και πρόωρες εκλογές με την ανατροπή της κυβέρνησης Σαμαρά, η χρηματιστηριακή αξία των 4 συστημικών τραπεζών (Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank και Eurobank) ανέρχονταν σε 33,4 δις. ευρώ ενώ η αξία των μετοχών των τραπεζών που βρίσκονταν στον έλεγχο του ΤΧΣ ανέρχονταν στα 20 δισ. ευρώ ποσό λίγο υψηλότερο από τα κεφάλαια που είχε διοχετεύσει το ΤΧΣ στην πρώτη ανακεφαλαιοποίηση (18,7 δισ.).

Μάλιστα το 2014 το ΤΧΣ, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, εξέτασαν το ενδεχόμενο πώλησης των μετοχών του ΤΧΣ σε επενδυτές σχέδιο που ναυάγησε λόγω της επιδείνωσης του πολιτικού σκηνικού και των έντονων αντιδράσεων του ΣΥΡΙΖΑ που έκανε λόγο για ξεπούλημα.

Ωστόσο η πορεία των τιμών των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών αποτυπώνει ανάγλυφα τις μεγάλες ζημιές για το ΤΧΣ και τον φορολογούμενο εξαιτίας της ανατροπής της κυβέρνησης, των πρόωρων εκλογών, και της διαπραγμάτευσης που επιχείρησε χωρίς επιτυχία η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

Χαρακτηριστική είναι η πορεία της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας, η οποία υποχώρησε κατά 20% στο διάστημα Μάρτιος 2014 – Ιούνιος 2014, λόγω της σταδιακής διολίσθησης της χώρας σε κατάσταση πολιτικής αβεβαιότητας. Το διάστημα Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2014, με τη χώρα να οδηγείται σε πρόωρες εκλογές λόγω της μη εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας, η μετοχή της ΕΤΕ υποχώρησε κατά περίπου -43%. Η χρηματιστηριακή αξία της τράπεζας από 9,4 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου υποχώρησε στα 5,17 δισ. ευρώ. Καρμπόν είναι και η κίνηση των μετοχών της Alpha Bank, της Eurobank και της Εθνικής Τράπεζας.

Η πορεία της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας, 2014 – 2024 (μηνιαία κλεισίματα) 

Και αυτή η πτώση ήταν μόνο η αρχή. Το 2015 μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και την προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης από τη νέα κυβέρνηση, επαναδιαπραγμάτευση που μπορεί να συνοψιστεί στη λογική «θα μας δώσουν τα λεφτά γιατί δεν τους συμφέρει να χρεοκοπήσουμε», οι μετοχές των τραπεζών κατέρρευσαν.

Στο διάστημα Δεκεμβρίου 2014 – Ιουνίου 2015 η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας «βυθίστηκε» περαιτέρω κατά περίπου -65% με την αξία της τράπεζας να συρρικνώνεται στα 1,8 δισ. ευρώ. Εν συνεχεία οι τράπεζες έκλεισαν και η επαναδιαπραγμάτευση συνεχίστηκε τον Αύγουστο, για να δούμε μια νέα βουτιά με την 3^η ανακεφαλαιοποίηση.

Οι απώλειες για όσους είχαν μετοχές της Εθνικής Τράπεζας τον Ιούνιο του 2014, όπως το ΤΧΣ, διαμορφώθηκαν στο -99,11% στο τέλος Δεκεμβρίου 2015. Η αξία της Εθνικής από 9,4 δισ. αντιστοιχούσε σε… 84 εκατ. Πρακτικά η αξία των μετοχών μηδενίστηκαν και τον έλεγχο των τραπεζών απέκτησαν κατά βάση ξένα χαρτοφυλάκια που συμμετείχαν στην 3^η ανακεφαλαιοποίηση.

Όπως σημειώθηκε, η αξία των συστημικών τραπεζών από περίπου 33 δισ. περιορίστηκε σε κάτω του 1 δισ. με το ΤΧΣ να χάνει το σύνολο της αξίας των συμμετοχών του και να υποχρεώνεται να διοχετεύσει και νέα κεφάλαια στις τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίηση του 2015.

Από το διάγραμμα της πορείας της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας προκύπτει ένα ακόμα πολύ σημαντικό συμπέρασμα: η χαμηλή πτήση των τραπεζικών μετοχών συνεχίστηκε και κατά το 2016 – 2018, διάστημα κατά το οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ αρκούνταν σε μακρές διαπραγματεύσεις με την τρόικα, διατηρώντας την αβεβαιότητα, προχώρησε στη δημιουργία ενός τεράστιου μαξιλαριού ρευστότητας στραγγίζοντας την οικονομία και δεν αντιμετώπισε το τεράστιο ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων καθηλώνοντας τις τράπεζες σε μια κατάσταση νεκροφάνειας καθώς κανένας δεν εμπιστεύονταν ένα τραπεζικό σύστημα όπου τα μισά δάνεια ήταν μη εξυπηρετούμενα.

Ο «ισολογισμός» των ανακεφαλαιοποιήσεων από την ΤτΕ

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Τα κεφάλαια που διοχέτευσε το Δημόσιο για τη διάσωση των τραπεζών

Πηγή: businessdaily.gr//Γιάννης Παπαδογιάννης