Πώς ερμηνεύει η Ελλάδα τις κινήσεις Ερντογάν

Ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την τουρκική πλευρά – με στόχο οι όποιες διαφορές να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις- θέλει η Αθήνα, καθιστώντας βέβαια σαφείς και τις κόκκινες γραμμές.

Ο οδικός χάρτης των επόμενων ελληνοτουρκικών συναντήσεων έχει κλειδώσει, ωστόσο δεν περνά απαρατήρητο πως το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα επιστρέφει σε μια ρητορική έντασης. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δείχνει πως θέλει να παραμείνει στο τραπέζι του διαλόγου, ωστόσο φαίνεται πως οι πολιτικές ισορροπίες στο εσωτερικό της γείτονος οδηγούν σε υψηλότερους τόνους.

Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να χρησιμοποιήσει ακόμη και περιβαλλοντικά ζητήματα για να αναμοχλεύσει ζητήματα γκρίζας ζώνης στο Αιγαίο. Η επιστροφή της Άγκυρας σε ένα αναθεωρητικό αφήγημα ήρθε όταν τέθηκαν τα σχέδια για δύο θαλάσσια περιβαλλοντικά πάρκα, το ένα στο Αιγαίο Πέλαγος (το άλλο στο Ιόνιο ).

Σε ανακοίνωσή του, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρθηκε στο “καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βραχονησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες”, ανακοίνωση στην οποία η Αθήνα απάντησε αμέσως.

Τόνισε ότι “η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υπερασπίζεται αυστηρά την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο πλαίσιο μιας εξωτερικής πολιτικής αρχών”. Παράλληλα, επεσήμανε ότι “η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών πολιτικοποιεί ένα καθαρά περιβαλλοντικό ζήτημα”.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προγραμματίσει συνάντηση με τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα στα μέσα Μαΐου (στις 14 Μαΐου, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ).

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι ορισμένες από τις βασικές θέσεις της Τουρκίας δεν έχουν αλλάξει, αλλά δεν πρέπει να χαθεί η συνολική εικόνα της σημαντικής προόδου προς την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι “αισθανόμαστε δυνατοί και έχουμε ισχυρά επιχειρήματα” και επεσήμανε ότι “αλλά για να φτάσουμε στην καρδιά της διαφοράς μας, πρέπει να διατηρήσουμε αυτό το καλό περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα και να συνεχίσουμε να χτίζουμε την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, βήμα προς βήμα”.

Οι υψηλοί τόνοι στην Άγκυρα πιστεύεται ότι σχετίζονται επίσης με τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοτικών εκλογών, τα οποία έστειλαν μήνυμα στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδόν ένα χρόνο μετά τη νίκη του στις εθνικές εκλογές. Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι οι τόνοι ανεβαίνουν και από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Δεν περνά άλλωστε απαρατήρητο πως οι τόνοι ανεβαίνουν από την πλευρά της αντιπολίτευσης και σε σκληρή γραμμή για το θέμα των θαλάσσιων πάρκων εμφανίστηκε ο αντιπρόεδρος του Ρεμπουπλικανικού Λαϊκού κόμματος Γ. Μπαγτζίογλου.

Μένει να δούμε μέχρι πού θα φτάσει το επόμενο διάστημα ο Τούρκος πρόεδρος, αλλά δεδομένης της σύνθετης γεωπολιτικής κατάστασης στην περιοχή, μπορεί να υποτεθεί ότι δεν θα θελήσει να ανοίξει νέο μέτωπο. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η τουρκική πλευρά θα αλλάξει εντελώς τη ρητορική της. Και αυτό διότι τόσο ο κ. Ερντογάν όσο και τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ως στόχο να “μιλήσουν” στο εγχώριο ακροατήριό τους.

Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη που συμφωνήθηκε στις 22 Απριλίου, η τουρκική αντιπροσωπεία για τον επόμενο γύρο των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα φτάσει στην Αθήνα στις 22 Απριλίου και θα ακολουθήσει συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη στις 26 Απριλίου με θετική ατζέντα. Η Αθήνα θέλει να διατηρήσει ήρεμα νερά και χαμηλούς τόνους στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά δεν έχει αυταπάτες ότι η στάση της Άγκυρας είναι πιθανό να αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη.

Το μήνυμα του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη από το 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ήταν ότι “δεν είμαστε ούτε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες ώστε να πιστεύουμε ότι από τη μια μέρα στην άλλη μπορούμε να λύσουμε προβλήματα με την Τουρκία που χρονολογούνται εδώ και δεκαετίες”.

Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε ακόμη πως «η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα είναι η μόνη διαφορά, η οποία μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας και αυτό είναι το τέλος της διαδρομής».