Ξανά εκλογές στη Βουλγαρία με φόντο Δύση και Ρωσία

Σε διπλές κάλπες, με τη χώρα διχασμένη μεταξύ της Δύσης και της παραδοσιακής ρωσικής επιρροής, οδεύει η Βουλγαρία στις 9 Ιουνίου καθώς εκτός από τις ευρωεκλογές οι πολίτες της γείτονος θα κληθούν να ψηφίσουν και σε κοινοβουλευτικές εκλογές.

Η Βουλγαρία τα τελευταία περίπου τρία χρόνια, από την περίοδο δηλαδή της απομάκρυνσης από το προσκήνιο του επί χρόνια αδιαμφισβήτητου ηγέτη της Μπόικο Μπορίσοφ, βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικού αδιεξόδου, αφού οι κάλπες βγάζουν αδύναμες βραχύβιες κυβερνήσεις στην καλύτερη περίπτωση με ισχνή πλειοψηφία. Η αναμέτρηση της 9ης Ιουνίου θα είναι η έκτη μέσα σε τρία χρόνια και έρχεται μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, της οποίας ηγείτο η πρώην Ευρωπαία επίτροπος Μαρίγια Γκάμπριελ ως υποψήφια για την πρωθυπουργία με το κόμμα Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας (GERB) του Μπορίσοφ, ο οποίος συνεχίζει να είναι ο πρόεδρός του.

Αποτυχία συνεργασίας

Η προσπάθεια της Γκάμπριελ να φτιάξει κυβέρνηση συνεργασίας ήρθε στο πλαίσιο της συμφωνίας εναλλασσόμενης πρωθυπουργίας που είχε επιτευχθεί το 2023 με τον εκλογικό συνασπισμό του κόμματος Συνεχίζουμε την Αλλαγή (PP) με την εκλογική συμμαχία Δημοκρατική Βουλγαρία (DB). Το GERB είχε συμφωνήσει μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2023 να συμμετέχει σε κυβέρνηση συνεργασίας με το PP-DB και τον Νικολάι Ντένκοφ για πρωθυπουργό και η Γκάμπριελ θα αναλάμβανε να σχηματίσει κυβέρνηση ύστερα από εννιά μήνες. Στις 6 Μαρτίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, ο Ντένκοφ υπέβαλε την παραίτησή του για να ξεκινήσει η αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών Μαρίγια Γκάμπριελ την προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Οι συνομιλίες με το PP-DB για να κυβερνήσουν εκ νέου μαζί απέτυχαν, όπως και οι διαπραγματεύσεις με άλλα κόμματα και έτσι μέσα στην εβδομάδα ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στις 9 Ιουνίου.

Πίσω όμως από όλα αυτά τα τυπικά, το πολιτικό παιχνίδι στη Βουλγαρία τοποθετεί τη χώρα στο επίκεντρο της προσοχής στο πλαίσιο των ισορροπιών που διαμορφώνονται μεταξύ Δύσης από τη μια και Ρωσίας από την άλλη. Σημειώνεται ότι ο Μπόικο Μπορίσοφ σε άλλα χρόνια είχε καταφέρει η Βουλγαρία να είναι εντάξει στις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα συνέχιζε να διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις σε όλα τα επίπεδα με τη Ρωσία.

Η απελθούσα κυβέρνηση Ντένκοφ έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να απομακρύνει τη χώρα από την επιρροή της Ρωσίας την περίοδο που κυβέρνησε: περιόρισε σε σημαντικό βαθμό την εξάρτηση της Βουλγαρίας από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες στον τομέα της ενέργειας, απέλασε Ρώσους διπλωμάτες ως κατασκόπους, εφάρμοσε έλεγχο της ρωσικής παραπληροφόρησης.

Πριν από μερικές εβδομάδες όμως έγγραφα διέρρευσαν από χάκερ που έριχναν την ευθύνη στις κυβερνήσεις Μπορίσοφ για άλλη μια υπόθεση διαφθοράς, με γεωπολιτικές αυτήν τη φορά διαστάσεις. Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκε πως το Κρεμλίνο αγνόησε τους κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων στη Βουλγαρία για να επεκτείνει τον αγωγό φυσικού αερίου TurkStream παρακάμπτοντας την Ουκρανία και για να παρέχει ρωσικό φυσικό αέριο στη Σερβία και την Ουγγαρία. Οι διαρροές καταδείκνυαν ότι η κατασκευή του αγωγού είχε προσυμφωνηθεί επί κυβέρνησης Μπορίσοφ και όλες οι μετέπειτα κινήσεις γίνονταν με βάση τον οδικό χάρτη του έργου, ο οποίος βρέθηκε στα αρχεία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Ρώσου πολιτικού Αλεξάντρ Μπαμπάκοφ.

Αστερόεσσα στο Κοζλοντούι

Ανεξάρτητα από την παραπάνω υπόθεση –αποκαλυπτική του κλίματος που θα επικρατήσει στην προεκλογική εκστρατεία ιδιαίτερα μεταξύ των δύο κομμάτων – συνασπισμών που συγκυβέρνησαν περίπου τους τελευταίους εννιά μήνες– αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση Ντένκοφ έκανε κι άλλη μια κίνηση που αναμένεται να αποκτήσει άλλη βαρύτητα στην πολιτική κόντρα. Στα τέλη Μαρτίου ανακοινώθηκε ότι για πρώτη φορά από την έναρξη της λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι η Βουλγαρία θα προμηθευτεί πυρηνικό καύσιμο από αμερικανική εταιρεία και όχι από τη Μόσχα. Παράλληλα με την κίνηση αυτή ανακοινώθηκε ότι η χώρα βγαίνει από το καθεστώς εξαίρεσης που της είχε παραχωρήσει η ΕΕ όσον αφορά την εφαρμογή των κυρώσεων για την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου.

Τι δείχνουν τα γκάλοπ

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια εικόνα παρόμοια με εκείνη που προέκυψε μετά τις εκλογές του Ιουνίου πέρσι. Συγκεκριμένα το GERB συγκεντρώνει περίπου το 26% της προτίμησης των ψηφοφόρων, ενώ o συνασπισμός PP-DB κοντά στο 20%. Τα μικρότερα κόμματα κατά σειρά συγκεντρώνουν: το ακροδεξιό Αναγέννηση κοντά στο 15%, το κεντρώο κόμμα της τουρκικής μειονότητας Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες (DPS) κοντά στο 15%, το κεντροαριστερό Συνασπισμός για τη Βουλγαρία (BSPzB) κοντά στο 10,5% και το λαϊκιστικό Υπάρχουν Τέτοιοι Λαοί (ITN) κοντά στο 5%. Το υπόλοιπο ποσοστό μοιράζεται στα υπόλοιπα μικρά κόμματα.