Εμπόδια πριν τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν

Σύννεφα έκαναν την εμφάνισή τους στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, αλλά εκτός σοβαρού απροόπτου ο ουρανός θα έχει καθαρίσει μέχρι τη συνάντηση των δύο ηγετών στις 13 Μαΐου. Αφορμή στάθηκε η δρομολόγηση δημιουργίας μεγάλου θαλάσσιου πάρκου στο Αιγαίο Πέλαγος. Ενώ δεν υπάρχουν ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα ούτε τα θαλάσσια πάρκα πρόκειται να αναπτυχθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, η Άγκυρα έρχεται με σειρά ανακοινώσεων να αντιδράσει, υπενθυμίζοντας το προφανές, ότι δηλαδή το μορατόριουμ των τελευταίων μηνών δεν αλλάζει κατά το ελάχιστο τις πάγιες θέσεις της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Η Τουρκία ερμηνεύει το πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αφήνει περιθώρια στην Ελλάδα για “μονομερή” δράση. Η ελληνική πλευρά έχει επίσης ορθά επισημάνει ότι δεν δεσμεύεται από τη Διακήρυξη των Αθηνών όσον αφορά την ανάληψη πρωτοβουλιών που αφορούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Οι ιδιαιτερότητες που αφορούν την περιοχή Natura αφορούν το τμήμα της ανοικτής θάλασσας που εκτείνεται πέραν της παράκτιας ζώνης και η τουρκική πλευρά ανησυχεί ότι η νέα της θέση θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες, ιδίως σε σχέση με τα ακατοίκητα νησιά στα οποία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Η επιθυμία της Τουρκίας για κοινό έλεγχο στο Αιγαίο εδραιώνεται με μια συνθήκη που θα της επιτρέπει ακόμη και να ζητά την ελληνική συναίνεση, αν η Ελλάδα δεν συμφωνεί, για δραστηριότητες σε περιοχές “κοινού ενδιαφέροντος”.

Η ευρωπαϊκή σφραγίδα στο σχεδιαζόμενο πρόγραμμα της Αθήνας ενεργοποιεί περαιτέρω τα αντανακλαστικά της Άγκυρας. Και αυτό γιατί η όποια νομιμοποίηση εκ μέρους των διεθνών παραγόντων θα αποδυναμώσει αντίθετα τα επιχειρήματα της Τουρκίας.

Παράλληλα, ως αποτέλεσμα των πρόσφατων τοπικών εκλογών, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναγκάζεται να αναζητήσει συμμάχους μεταξύ των πιο συντηρητικών και εθνικιστικών πολιτικών δυνάμεων. Πράγματι, η κεμαλική αντιπολίτευση αναζωογονήθηκε από τη νίκη και άσκησε πίεση στον Ερντογάν επαναλαμβάνοντας τις μαξιμαλιστικές θέσεις του στα εθνικά θέματα. Ο Τούρκος πρόεδρος δηλώνει πατριώτης, αλλά δεν θέλει να φανεί υποτακτικός.

Τέλος, η αντίδραση της Άγκυρας έχει κλιμακωθεί. Πρώτα μέσω της επίσημης διπλωματικής οδού του υπουργείου Εξωτερικών, στη συνέχεια μέσω του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος και χθες το υπουργείο Άμυνας πρωτοστάτησε στην αντιμετώπιση των δηλώσεων του κ. Δένδια.

Πάντως, ο προγραμματισμός συναντήσεων και κοινών δράσεων δεν επηρεάζεται, γεγονός που –εφόσον διατηρηθεί– καταδεικνύει την κοινή βούληση των δύο ηγεσιών να μην επιτρέψουν τη διατάραξη της πορείας εξομάλυνσης και τον εκτροχιασμό των συνεπαγόμενων διαδικασιών (π.χ. ΜΟΕ, πολιτικές διαβουλεύσεις), διατηρώντας την έμφαση σε θετική ατζέντα και ύφεση.