Τα φιλικά αραβικά έθνη ζητούν αυτοσυγκράτηση, αλλά θα ακούσει ο Νετανιάχου;

Πολύ πριν το Iron Dome και το David’s Sling, για αρκετές εβδομάδες τον Ιανουάριο του 1991, το Ιράκ εκτόξευσε 42 πυραύλους Scud στο Ισραήλ, στοχεύοντας κυρίως τις παράκτιες πόλεις του Τελ Αβίβ και της Χάιφα.

Η ελπίδα του τότε προέδρου του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν ήταν να προκαλέσει, υπολογίζοντας ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Σαμίρ θα έμενε πιστός στον επιθετικό χαρακτήρα του και θα ανταπέδωσε, ωθώντας τα αραβικά κράτη να εγκαταλείψουν τον υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμό για να απελευθερώσουν το Κουβέιτ.

Όμως συνέβη κάτι εκπληκτικό. Ο Σαμίρ — ένας άνθρωπος που δεν διέφυγε ποτέ από τη μάχη — άκουσε απροσδόκητα τις εκκλήσεις των συμμάχων και το Ισραήλ απέφυγε να απαντήσει.

Τώρα, περίπου 30 χρόνια αργότερα, καθώς ο κόσμος περιμένει να δει πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ μετά την πρώτη άμεση επίθεση του Ιράν στη χώρα, το ερώτημα είναι: Θα ανταποκριθεί ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου με την αχαρακτήριστη ανεκτικότητα του προκατόχου του;

Για να πείσουν τον Σαμίρ, οι τότε Η.Π.Α. Ο Πρόεδρος Τζορτζ Χ. Μπους και ο υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ εργάστηκαν σκληρά, υποστηρίζοντας ότι ο συνασπισμός κινδύνευε να καταρρεύσει εάν το Ισραήλ αντιδρούσε. Υποσχέθηκαν επίσης αυξημένη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων πυραύλων αεράμυνας Patriot.

Αλλά δεν ήταν μόνο οι αμερικανικές εκκλήσεις και οι υποσχέσεις για βοήθεια που λειτούργησαν για να συγκρατήσουν τον Ισραηλινό ηγέτη. Ο βασιλιάς Χουσεΐν της Ιορδανίας ήταν ζωτικής σημασίας – όσο ο γιος του, ο σημερινός μονάρχης Βασιλιάς Αμπντουλάχ Β’, μπορεί τώρα να αποδειχθεί καθοριστικός για τον περιορισμό του εκ φύσεως πολεμοχαρή Νετανιάχου, ή τουλάχιστον να τον βοηθήσει να πείσει να απαντήσει με συμβολικό, πιο μετρημένο τρόπο.

Τα επιχειρήματα του Αμπντουλάχ θα είναι παρόμοια με αυτά του πατέρα του: ότι η ανεκτικότητα θα ωφελήσει το Ισραήλ, ότι η αυτοσυγκράτηση θα είναι για το μεγαλύτερο καλό ολόκληρης της περιοχής και ότι τα αντίποινα θα έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ασφάλεια του Ισραήλ.

Και όπως τα επιχειρήματα του πατέρα του ενισχύθηκαν από τις χαμηλές απώλειες και τις ελάχιστες δομικές ζημιές που υπέστη το Ισραήλ από τα χτυπήματα του Scud του Ιράκ, το ίδιο θα συμβεί και με αυτό του Abdullah. Δεν υπήρξαν θάνατοι από την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, και μόνο μικρές ζημιές σε κτίρια σε ισραηλινή αεροπορική βάση.

Αν και όλα αυτά είναι χάρη στο προηγμένο πολυεπίπεδο σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ – ορισμένα μέρη του δοκιμάστηκαν πραγματικά για πρώτη φορά – οφείλονται επίσης στην κρίσιμη βοήθεια των δυτικών συμμάχων και των αραβικών κρατών.

Η Ιορδανία όχι μόνο ενώθηκε με τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην ανταλλαγή πληροφοριών και πληροφοριών ραντάρ με τις ΗΠΑ, αλλά βοήθησε επίσης ενεργά στην κατάρριψη φορτωμένων με εκρηκτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που κατευθύνονταν προς το Ισραήλ.

Παρά την έντονη δημόσια κριτική του Αμπντουλάχ για το πώς ο Νετανιάχου διεξήγαγε πόλεμο εναντίον της Χαμάς στη Γάζα, ο Ιορδανός μονάρχης δεν δίστασε να υπερασπιστεί το Ισραήλ. Ανακάτεψε τα μαχητικά του αεροσκάφη για να βοηθήσει στην εσπευσμένη πολυεθνική επιχείρηση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για να σταματήσει τους πυραύλους και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του Ιράν να περάσουν.

«Κάποια ιπτάμενα αντικείμενα που εισήλθαν στον εναέριο χώρο μας χθες το βράδυ αντιμετωπίστηκαν και αντιμετωπίστηκαν», ανέφερε η κυβέρνηση της Ιορδανίας σε δήλωση, προσθέτοντας ότι ο στρατός της χώρας «θα αντιμετωπίσει οτιδήποτε θα εκθέσει την ασφάλεια και την ασφάλεια του έθνους… σε οποιονδήποτε κίνδυνο ή παράβαση από οποιοδήποτε κόμμα.”

Αυτή η παρέμβαση εγκυμονεί σημαντικούς πολιτικούς κινδύνους για τον Αμπντουλάχ — η χασεμιτική μοναρχία έχει συγκρουστεί με τους Παλαιστίνιους στο παρελθόν. Ο Αμπντουλάχ ήταν μόλις οκτώ ετών όταν η Ιορδανία βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο το 1970, καθώς ο πατέρας του και η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης μάχονταν για τον έλεγχο της χώρας. Και σήμερα, περίπου 3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν στην Ιορδανία, που αποτελούν το 20 τοις εκατό του πληθυσμού.

Έτσι, ο Αμπντουλάχ – όπως και άλλοι Άραβες ηγέτες – θα περιμένει κάποια ευγνωμοσύνη από τον Μπίμπι για τη βοήθεια που βοήθησε στην υπεράσπιση του Ισραήλ. Και οι εκκλήσεις τους για αυτοσυγκράτηση απηχούν τα επιχειρήματα που φέρεται να προέβαλε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, προτρέποντας τον Νετανιάχου να κερδίσει, καθώς κερδίζει περισσότερα δείχνοντας αυτοσυγκράτηση.

Ο Νετανιάχου και ο προκάτοχός του Σαμίρ φέρουν κάποιες ομοιότητες – πολεμικό υπόβαθρο, σθεναρή αυθάδεια και φήμη ότι ακολουθούν σκληρές γραμμές χωρίς συμβιβασμούς.

Γεννημένος στον Yitzhak Yezernitsky στη σημερινή Λευκορωσία, ο Shamir επέλεξε την εβραϊκή λέξη για το αγκάθι για το επώνυμό του όταν έφτασε στο Ισραήλ — και σίγουρα αποδείχθηκε ότι ήταν στο πλευρό του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ George Shultz. Προσπαθώντας να κερδίσει την υποστήριξη του Shamir για ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τη Μέση Ανατολή, ένας βοηθός του Shultz παραπονέθηκε κάποτε μετά από μια εξοργιστική συνεδρία: «Πιστεύει ότι επειδή κανείς δεν σηκώθηκε στο τραπέζι και δεν κλώτσησε τα δόντια του, είμαστε όλοι χαρούμενοι και όλα είναι εντάξει».

Και ανεξάρτητα από την εξάρτηση του Ισραήλ στην υποστήριξη των ΗΠΑ για να επιβιώσει, σπάνια υποχώρησε — αλλά αυτό δεν συνέβαινε το 1991. Παρά την περίφημη προτροπή των δυνάμεων ασφαλείας να «αποκρουστούν κάθε επίθεση και να ακρωτηριάσουν κάθε χέρι που θα σηκωθεί εναντίον μας», είδε ο Shamir η λογική πίσω από την συγκράτηση.

Άρα, θα λυγίσει και ο διαβόητα πεισματάρης Νετανιάχου; Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι θα υπάρξουν αντίποινα. «Κοιτάμε μπροστά, εξετάζουμε τα βήματά μας και αυτή η εκτόξευση τόσων πολλών πυραύλων, πυραύλων κρουζ και UAV στο έδαφος του Κράτους του Ισραήλ θα έχει ανταπόκριση», δήλωσε ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου.

Όμως, όσον αφορά την εσωτερική πολιτική, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει περισσότερες προκλήσεις από όσες είχε αντιμετωπίσει ο προκάτοχός του. Ο Σαμίρ έπρεπε να προσέχει την πλάτη του για προκλήσεις από τον κύριο αντίπαλό του εντός του κόμματος Λικούντ, τον Αριέλ Σαρόν, του οποίου το αστέρι είχε ήδη χαθεί.

Ο Νετανιάχου, εν τω μεταξύ, βρίσκεται στην κορυφή μιας κυβέρνησης συνασπισμού πολύ πιο φασαριόζικη. Οι υπερεθνικιστές και οι ακροδεξιές θρησκευτικές προσωπικότητες, μαζί με κάποιους από το κόμμα του Λικούντ, προσπαθούν για αίμα και για μια άμεση επίθεση στο Ιράν. Υποστηρίζουν ότι η αποτυχία να ανταποκριθεί θα καλέσει την Τεχεράνη να δοκιμάσει ξανά το ίδιο πράγμα, εγκαθιδρύοντας μια επικίνδυνη νέα κανονικότητα.

«Στη γειτονιά μας, θα είναι ανεύθυνο να μην ανταποδώσουμε μετά από μια τέτοια άνευ προηγουμένου επίθεση από το Ιράν εναντίον του Ισραήλ», δήλωσε στο POLITICO ο Ντάνι Ντάνον, βουλευτής του Λικούντ και πρώην απεσταλμένος του Ισραήλ στον ΟΗΕ. «Το να μην ανταποκριθούμε θα φέρει άλλη μια επίθεση από την Τεχεράνη». Αυτός και άλλοι παραπονιούνται ότι για άλλη μια φορά το Ισραήλ βοηθιέται όταν δέχεται επίθεση, αλλά ότι η δυτική υποστήριξη εξαφανίζεται όταν θέλει να πάει στην επίθεση, παρόλο που αυτή είναι η καλύτερη μορφή άμυνας.

Ωστόσο, άλλοι μέσα στον πόλεμο του Νετανιάχου και τα ευρύτερα υπουργικά συμβούλια ζητούν αυτοσυγκράτηση, καθώς βλέπουν την επίθεση του Ιράν ως μια χρυσή ευκαιρία για το Ισραήλ να οικοδομήσει έναν πολύ πιο αποτελεσματικό διεθνή συνασπισμό ενάντια στους μουλάδες στην Τεχεράνη. Ο ίδιος ο Χαλέβι άφησε να εννοηθεί αυτό στις δηλώσεις του τη Δευτέρα, λέγοντας ότι η επίθεση είχε «δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για συνεργασία στη Μέση Ανατολή».

Το ερώτημα που υπογραμμίζει τώρα το Ισραήλ, ειδικά σε συνομιλίες με ευρωπαίους ηγέτες και διπλωμάτες, είναι: Πώς θα έμοιαζε αυτή η επίθεση αν το Ιράν διέθετε πυρηνικά όπλα;

Το Ισραήλ θέλει να υπάρξουν συνέπειες για το Ιράν. Και η μεγαλύτερη συνέπεια μπορεί κάλλιστα να είναι ένας πολύ πιο σκληρός, ισχυρότερος και πιο αποφασιστικός διεθνής συνασπισμός με στόχο την υπονόμευση του καθεστώτος του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αποτρέποντας την ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής.

Ο Σαμίρ είπε κάποτε: «Ένας άνθρωπος που πηγαίνει για να αφαιρέσει τη ζωή ενός άλλου που δεν γνωρίζει πρέπει να πιστεύει μόνο ένα πράγμα – ότι με την πράξη του θα αλλάξει τον ρου της ιστορίας». Αλλά σε αυτήν την περίπτωση, απέχει από το να αφαιρέσει τη ζωή ενός άλλου που μπορεί να αλλάξει το τόξο της ιστορίας.

Πηγή:politico.eu

Jamie Dettmer