Αχτίδα ελπίδας για την Ουκρανία

Η εξαιρετικά προσεκτική απάντηση του Ισραήλ στην πυραυλική επίθεση του Ιράν και η υπερψήφιση από το αμερικανικό Κογκρέσο του πακέτου βοήθειας 60,8 δις δολαρίων για την Ουκρανία άλλαξαν μέσα σε 36 ώρες το ζοφερό σκηνικό στα δύο μεγάλα μέτωπα της γεωπολιτικής.

Τα μέτρα στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας για την Ουκρανία είχαν μπλοκαριστεί στο Κογκρέσο των ΗΠΑ εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. Το περασμένο Σάββατο, ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο Μάικ Τζόνσον, με τη βοήθεια όλων των Δημοκρατικών, κατάφερε να το περάσει από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών το καταψήφισε. Χρειάστηκε προς τούτο μια σειρά μυστικών συναντήσεων και μια ενημέρωση του Τζόνσον από τον διοικητή της CIA Γουίλιαμ Μπερνς για να πεισθεί ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής ότι η Ουκρανία βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης και ότι οποιαδήποτε περαιτέρω παρεμπόδιση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε κατάρρευση των μετώπων και σε μια μεγάλη ρωσική στρατιωτική προέλαση.

Παράλληλα με τις προσπάθειες να πεισθεί η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών, ο Λευκός Οίκος και ο Τζο Μπάιντεν προσωπικά κατέβαλαν εργώδη προσπάθεια να πείσουν τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και την ισραηλινή ηγεσία να μην προβούν σε δραστικά αντίποινα κατά της μαζικής πυραυλικής επίθεσης του Ιράν στις 13 Απριλίου. Σύμφωνα με ισραηλινούς αξιωματούχους που έδωσαν συνέντευξη στους New York Times, το Ισραήλ προετοίμαζε μεγάλα αντίποινα κατά του Ιράν, με στόχο βασικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις κοντά στην Τεχεράνη. Ωστόσο, λόγω των διπλωματικών πιέσεων προς το Ισραήλ, ιδίως από τις ΗΠΑ, αλλά και από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου και το Πολεμικό Συμβούλιο του Ισραήλ πραγματοποίησαν τελικά μια εντελώς συμβολική πυραυλική επίθεση, με στόχο μόνο αντιαεροπορικές συστοιχίες σε μια στρατιωτική βάση στο Ισφαχάν. Η ισραηλινή επίθεση ήταν τόσο μικρή που η ιρανική ηγεσία τη θεώρησε “μη γενεσιουργό” και δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν ιρανικά αντίποινα.

Αυτές οι δύο πολύ σημαντικές γεωπολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις συνέβησαν σε μια εποχή που οι συγκρούσεις της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής εισέρχονταν σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση. Στο ουκρανικό μέτωπο, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σαφές πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης, κυρίως λόγω της ανισορροπίας στη δύναμη πυρός. Οι ουκρανικές δυνάμεις πρακτικά ξέμειναν από πυρομαχικά, κυρίως βλήματα πυροβολικού, αντιαεροπορικές συστοιχίες και πυραύλους. Ως αποτέλεσμα, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν τη δυνατότητα να προελαύνον μέρα με τη μέρα και σε συνδυασμό με τη σημαντική έλλειψη εφεδρικών δυνάμεων του ουκρανικού στρατού, υπήρχεσαφής κίνδυνος το μέτωπο να καταρρεύσει κάτω από μια νέα μεγάλης κλίμακας επίθεση των ρωσικών δυνάμεων.

Ωστόσο, οι ενισχύσεις που επέφεραν τα μέτρα υποστήριξης των ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή υποστήριξη πυροβολικού, ο νέος νόμος για την επιστράτευση που προώθησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και η επικείμενη ενσωμάτωση μαχητικών αεροσκαφών F-16 που δώρισαν ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία και η Δανία στην ουκρανική πολεμική αεροπορία αναμένεται να είναι επαρκείς για να αποτρέψουν μια καταστροφική ήττα των ουκρανικών δυνάμεων. Σημαντικό είναι ότι η κοινοβουλευτική έγκριση ενόχλησε τη Μόσχα, η οποία αντέδρασε με το κλασικό μοτίβο της επίκλησης του πυρηνικού κινδύνου.

Στη Μέση Ανατολή, η αποφυγή, έστω και προσωρινά, μιας μεγάλης σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έδωσε στη διπλωματία την ευκαιρία να θέσει ξανά στο τραπέζι την ανάγκη για ουσιαστική επίλυση της σύγκρουσης. Σύμφωνα με ισραηλινό διπλωμάτη, το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών έχει ένα σχέδιο για το καθεστώς της Γάζας που προβλέπει τη δημιουργία μιας παλαιστινιακής προσωρινής κυβέρνησης με εγγυητές την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία, χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Αρχής. Το σχέδιο σκόνταψε στη σθεναρή αντίδραση των ακροδεξιών συμμάχων του Νετανιάχου στην ισραηλινή κυβέρνηση και στην άρνηση της ισραηλινής αντιπολίτευσης να προσφέρει στον Ισραηλινό πρωθυπουργό μια πολιτική σανίδα σωτηρίας πριν από τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Κανείς δεν μπορεί σαφώς να ισχυριστεί ότι η ζοφερή κατάσταση στα δύο γεωπολιτικά μέτωπα θα αντικατασταθεί ξαφνικά από ένα πνεύμα αισιοδοξίας. Τα χειρότερα είναι πιθανό να αποφευχθούν προς το παρόν. Χρειάζονται πολλές σοβαρές διπλωματικές, πολιτικές και στρατιωτικές προσπάθειες για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση σε κάποιο βαθμό. Αλλά είναι σαφές ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, έχει αποφευχθεί ένα βήμα προς την άβυσσο.