Άδωνις: Η κρίση του υγειονομικού δυναμικού, μια από τις πιεστικότερες προκλήσεις της Ευρώπης

Στην κρίση του υγειονομικού δυναμικού αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο Άδωνις Γεωργιάδης, στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ε.Ε. στις Βρυξέλες.

Πιο συγκεκριμένα, ο υπουργός Υγείας, συνοδευόμενος από τον Γενικό Γραμματέα Στρατηγικού Σχεδιασμού κ. Άρη Αγγελή, ηγήθηκε της εθνικής αντιπροσωπείας στο Άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Υγείας των κρατών – μελών της Ε.Ε., που διεξήχθη στις Βρυξέλλες, στις 23 & 24 Απριλίου 2024.

Στο Συμβούλιο, το οποίο διοργανώθηκε από τη Βελγική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετείχαν μεταξύ άλλων και η Επίτροπος Υγείας κ. Στέλλα Κυριακίδου, ο Δ/ντης του Περιφερειακού Γραφείου του ΠΟΥ στην Ευρώπη κ. Hans Kluge, καθώς και οι Δ/ντές του ECDC και του ΕΜΑ.

Με  κεντρικό μήνυμα «Μια Ευρώπη που φροντίζει, προετοιμάζει και προστατεύει», οι Υπουργοί Υγείας είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις για καίρια επίκαιρα θέματα που αφορούσαν:

α) στην κρίση του υγειονομικού δυναμικού, και

β) στη διασφάλιση της τροφοδοσίας φαρμακευτικών προϊόντων στην Ε.Ε.,

ενώ κατά τη διάρκεια του επίσημου γεύματος συζητήθηκε η ανάγκη εστίασης στην πρωτογενή πρόληψη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου κατά του Καρκίνου (Europe Beating Cancer Plan).

Αναφορικά με το υγειονομικό ανθρώπινο δυναμικό, ο κ. Γεωργιάδης, συνεχάρη τη Βελγική Προεδρία για την επιλογή του θέματος προς συζήτηση,  χαρακτηρίζοντας την κρίση του υγειονομικού δυναμικού ως «μία από τις πιο πιεστικές προκλήσεις για τα συστήματα υγείας αλλά και την κοινωνία γενικότερα» ενώ επεσήμανε πως βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή που χαρακτηρίζεται από άνευ προηγουμένου τεχνολογικές εξελίξεις με  εξελισσόμενες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης, και συνεπώς αντιμέτωποι με ελλείψεις, γεωγραφικές ανισότητες και αναντιστοιχίες δεξιοτήτων που απειλούν τα θεμέλια των συστημάτων υγείας. Προσέθεσε πως η πανδημία έφερε στο φως τις βαθύτερες αδυναμίες  των συστημάτων υγείας ενώ παράλληλα  επιβάρυνε αφάνταστα τους εργαζομένους στα νοσοκομεία, αυτούς τους «ήρωες της πρώτης γραμμής»  που μάχονται ακούραστα ενάντια στην επίθεση της ασθένειας, συχνά με μεγάλο προσωπικό κίνδυνο.

Παράλληλα, ο κ. Γεωργιάδης εξήγησε ότι  αντιμετωπίζουμε μια σκληρή πραγματικότητα, καθώς ελλείψεις επαγγελματιών υγείας υπάρχουν παντού στην ήπειρό μας, από τα πολυσύχναστα αστικά κέντρα έως τις απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές. Η ανισορροπία στην κατανομή του εργατικού δυναμικού αφήνει πολλές κοινότητες υπο-εξυπηρετούμενες και ευάλωτες, ενώ επιδεινώνεται περαιτέρω από τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, με ένα σημαντικό ποσοστό  να πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης. Επιπλέον η κλιματική αλλαγή έρχεται να θέσει έναν ακόμα βαθμό δυσκολίας.

Ο Υπουργός Υγείας υπογράμμισε πως τα Κράτη – Μέλη δεν μπορούν να μείνουν αδρανή, επισημαίνοντας ότι η συνεργασία για την αντιμετώπιση της κρίσης αυτής σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί σημαντικό πυλώνα, καθώς θα είναι προς το κοινό όφελος η ανάπτυξη και η διατήρηση  επαρκούς και κατάλληλα εκπαιδευμένου υγειονομικού ανθρώπινου δυναμικού ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των  πολιτών σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και υγειονομικής περίθαλψης.

Για τους ανωτέρω λόγους  ο κ. Γεωργιάδης επεσήμανε πως:

• Ο στρατηγικός σχεδιασμός και η ανάπτυξη μοντέλων για την πρόβλεψη των μελλοντικών αναγκών σε υγειονομικό δυναμικό είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των υπηρεσιών υγείας, οι οποίες θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού, διότι έτσι «θα μπορούμε να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε στις μελλοντικές ανάγκες στελέχωσης, διασφαλίζοντας επαρκές προσωπικό για την κάλυψη αυτών των αναγκών». Επίσης, η ανάπτυξη προγνωστικών μοντέλων βασισμένων σε έγκυρα και ακριβή δεδομένα μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική κατανομή των πόρων και στη διασφάλιση της ίσης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας.
• Η ενίσχυση της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης των επαγγελματιών του τομέα της υγείας είναι ουσιαστικής σημασίας με τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων κατάρτισης και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των Κρατών Μελών.
• Η προώθηση πολιτικών με στόχο την αύξηση των επιπέδων ικανοποίησης από την εργασία, τη μείωση της εξουθένωσης και την ενίσχυση της επαγγελματικής ευημερίας των επαγγελματιών υγείας θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη δημιουργία προγραμμάτων στήριξης και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.

Επιπρόσθετα, ο Υπουργός Υγείας τόνισε ότι ο ρόλος της   Ευρωπαϊκής Ένωσης στην στήριξη των προσπαθειών των Κρατών – Μελών είναι καταλυτικός προωθώντας την συνεχή συνεργασία, παρέχοντας χρηματοδότηση και διευκολύνοντας την ανταλλαγή δεδομένων, ενώ υπέδειξε πως   το εύρος, το περιεχόμενο και οι προτεραιότητες μιας Στρατηγικής της Ε.Ε. για το εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας, η οποία θα υποστηρίζει τις εθνικές στρατηγικές, θα πρέπει να περιλαμβάνει μια συνεκτική προσέγγιση με βάση τους προαναφερθέντες άξονες. Στο πλαίσιο αυτής της Στρατηγικής, η βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας για την κινητικότητα των επαγγελματιών υγείας και την αναγνώριση των προσόντων θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί και να αξιολογηθεί, εάν χρειαστεί, πάντα σε συνεργασία με τους αρμόδιους επαγγελματικούς φορείς.

Κλείνοντας, ο κ. Γεωργιάδης κάλεσε τους συναδέλφους του και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  σε ανάληψη δράσης  ώστε να χαραχθεί  μια πορεία προς τα εμπρός που θα τιμά τη δέσμευση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και θα διασφαλίζει την υγεία και την ευημερία των επόμενων γενεών.

Ως προς το θέμα της διασφάλισης της τροφοδοσίας φαρμακευτικών προϊόντων στην Ε.Ε., ο κ. Υπουργός, υπενθύμισε πως η Ελλάδα μαζί με  άλλα 22 Κράτη Μέλη είχαν υπογράψει το  non-paper του Bελγίου, που εστίαζε στο πρόβλημα των ελλείψεων, προτείνοντας τρόπους ενίσχυσης της ασφάλειας εφοδιασμού φαρμάκων στην Ευρώπη.  Αναγνώρισε πως αυτή η κίνηση έγινε εφαλτήριο για σειρά  δράσεων που περιγράφονται στην Ανακοίνωση της Επιτροπής για την «Αντιμετώπιση των ελλείψεων φαρμάκων στην Ε.Ε.», για τη μείωση των ελλείψεων και την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού φαρμάκων, όπως η λειτουργία ενός Εθελοντικού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την προσωρινή αντιμετώπιση των ελλείψεων, η δημοσίευση του καταλόγου κρίσιμων φαρμάκων της Ε.Ε., η  απαρχή για την  αξιολόγηση της  ευπάθειας της εφοδιαστικής αλυσίδας για κρίσιμα φάρμακα και η δημιουργία της Συμμαχίας για τα Κρίσιμα Φάρμακα. Σε αυτό το σημείο, εξέφρασε τις ευχαριστίες του τόσο στην Επίτροπο Υγείας  για την άμεση ανταπόκρισή της όσο και την Βελγική Προεδρία για την κατά προτεραιότητα  διαπραγμάτευση  των διατάξεων που αφορούν στην πρόληψη και διαχείριση των ελλείψεων από το αναθεωρητικό πακέτο της ενωσιακής φαρμακευτικής νομοθεσίας. Όλες αυτές οι ενέργειες, όπως είπε,  θέτουν ένα ισχυρό πλαίσιο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της δημόσιας υγείας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ειδικά για τη  Συμμαχία για τα Κρίσιμα Φάρμακα, ο κ. Γεωργιάδης υπογράμμισε πως αυτή αποτελεί ένα φόρουμ, στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, και ενεργεί συμπληρωματικά προς τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και τη Διευθύνουσα Ομάδα Ελλείψεων Φαρμάκων για να παρέχει στρατηγικές κατευθύνσεις και επιλογές πολιτικής για την προμήθεια κρίσιμων φαρμάκων με βάση την αξιολόγηση της εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ε.Ε. για τον εντοπισμό των ευάλωτων σημείων. Συμφώνησε, δε, με την  σύσταση των προτεινόμενων 4 υποομάδων, ήτοι:

α) παραγωγική ικανότητα στην Ε.Ε.

β) διαφοροποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας και διεθνής συνεργασία,

γ) στρατηγική αποθήκευση και κοινές προμήθειες, και

δ) ανταλλαγή δεδομένων και διαφάνεια.

Πρόσθεσε μάλιστα πως ότι οι προτεινόμενες αλλαγές που περιλαμβάνονται στο πακέτο αναθεώρησης της νομοθεσίας της Ε.Ε. για τα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως τα ρυθμιστικά πλαίσια «sandboxes» και η επαναστόχευση φαρμάκων, ενδέχεται να είναι πολύ χρήσιμες στο πλαίσιο αυτό.

Ακόμη, τόνισε πως οι τομείς της συνεργασίας όπως περιγράφονται στις υποομάδες, καλύπτουν βασικές ανάγκες όσον αφορά τη βελτίωση της ανθεκτικότητας, επαναλαμβάνοντας πως είναι εξαιρετικά σημαντικό να διερευνηθούν κοινές λύσεις σε επίπεδο Ε.Ε. που βασίζονται στην αλληλεγγύη και τη συνεχή συνεργασία μεταξύ των Κρατών Μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της βιομηχανίας.

Για το ζήτημα των αποθεμάτων σε φάρμακα,  ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε πως στην Ελλάδα δεν έχουν ληφθεί εθνικές πρωτοβουλίες για δημιουργία αποθεμάτων, ωστόσο σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, οι Κάτοχοι Άδειας Κυκλοφορίας πρέπει να διαθέτουν το απαραίτητο απόθεμα προϊόντος για την τροφοδοσία της αγοράς για τουλάχιστον 3 μήνες.  Επιπλέον, δήλωσε ανοικτός στη διερεύνηση των δυνατοτήτων δημιουργίας αποθεμάτων στην Ε.Ε. βάσει προσδιορισμένων αναγκών, που, όπως επεσήμανε, θα πρέπει να διέπονται από την Αρχή της Αλληλεγγύης.

Σχετικά με τα κριτήρια για τις δημόσιες προμήθειες φαρμάκων, ενημέρωσε ότι στην Ελλάδα οι δημόσιες προμήθειες φαρμακευτικών προϊόντων για νοσοκομεία βασίζονται σε διαδικασία  πολλών αναδόχων «multi-tendering». Όπως εξήγησε, αυτή η πρακτική, που αναφέρεται ήδη στην έκθεση της Ε.Ε. για τις βέλτιστες πρακτικές για τις δημόσιες συμβάσεις, εισήχθη σχεδόν πριν από μια δεκαετία και έχει αποδειχθεί ότι διασφαλίζει τη σταθερή τροφοδοσία ενώ αποσοβεί τον κίνδυνο υπερβολικής εξάρτησης από έναν μόνο προμηθευτή,  γεγονός, που θα μπορούσε να θεωρηθεί χρήσιμο και από τη σκοπιά της ενίσχυσης της παραγωγής και της ανθεκτικότητας στην Ε.Ε. Γενικότερα, υπογράμμισε ότι «η πανδημία, μας δίδαξε ότι η ασφάλεια του εφοδιασμού είναι υψίστης σημασίας», και ως εκ τούτου, δήλωσε την ετοιμότητά του για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και διερεύνησης και άλλων σχετικών κριτηρίων για δημόσιες προμήθειες, συμπεριλαμβανομένου και του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς  (MEAT),  όπου αυτό είναι απαραίτητο, υπό τον στόχο της διασφάλισης της τροφοδοσίας και της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας.

Προσέθεσε, πως υποστηρίζει σθεναρά «ένα μόνιμο πλαίσιο, το οποίο θα μας επιτρέψει να εργαστούμε εθελοντικά μαζί για βιώσιμες πολιτικές τιμολόγησης». Ωστόσο, υπογράμμισε, ότι η διαθεσιμότητα και η προσβασιμότητα πρέπει πάντα να συνδυάζονται με τη οικονομική προσιτότητα και τη βιωσιμότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης λόγω των περιορισμών του προϋπολογισμού.

Κλείνοντας την παρέμβασή του, ο κ.Γεωργιάδης επεσήμανε πως  ο τομέας της Υγείας, και ειδικότερα η βιοφαρμακευτική βιομηχανία, αντιστοιχεί σε έναν από τους πιο στρατηγικούς πυλώνες για τη χάραξη πολιτικής της Ε.Ε., προσφέροντας προοπτικές βελτίωσης τόσο των αποτελεσμάτων υγείας του πληθυσμού όσο και των επιδόσεων της οικονομίας σε όλα τα κράτη μέλη. Τέλος, υπογράμμισε πως μόνο η από κοινού δράση θα αποτρέψει τα προβλήματα στην αλυσίδα  εφοδιασμού κρίσιμων φαρμάκων, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη διαθεσιμότητα κρίσιμων δραστικών φαρμακευτικών συστατικών, με στόχο την αύξηση της Στρατηγικής Αυτονομίας της Ε.Ε. προς όφελος των πολιτών.

Σχετικά με τα μη μεταδοτικά νοσήματα και ειδικά για την νόσο του καρκίνου, ο κ. Γεωργιάδης  υπογράμμισε το βάρος που προκαλείται στα συστήματα Υγείας από τα μη μεταδοτικά νοσήματα, αναγνώρισε την σπουδαιότητα του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δράσης κατά του καρκίνου  και την ανάγκη ενίσχυσης της έμφασης στην πρωτογενή πρόληψη με  ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών  και εφαρμογή στοχευμένων και κατάλληλων δράσεων.

Ακόμη, στο περιθώριο του Συμβουλίου ο κ.  Γεωργιάδης συναντήθηκε και αντάλλαξε απόψεις για διάφορα θέματα με την Επίτροπο Υγείας κ. Στέλλα Κυριακίδου, τον Κύπριο Υπουργό Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανό  και τον Ούγγρο Υπ. Υγείας κ. Péter Takács, η χώρα του οποίου αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. το δεύτερο εξάμηνο του 2024.

Η οικογενειακή φωτογραφία από το Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της ΕΕ στις Βρυξέλλες pic.twitter.com/qcKVj8W2Lt

— Άδωνις Γεωργιάδης (@AdonisGeorgiadi) April 24, 2024