Γιατί η Τουρκία “γκριζάρει” το Αιγαίο λίγο πριν τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν σταματά τους ελιγμούς, τις προσαρμογές στα γεωπολιτικά δεδομένα της κάθε εποχής αναδιαμορφώνοντας συνεχώς την τακτική του στην εξωτερική πολιτική. Είδε τον Ισμαήλ Χανίγια δυσαρεστώντας το Ισραήλ και προφανώς την Ουάσιγκτον, προανήγγειλε στρατιωτική επιχείρηση στο Βόρειο Ιράκ, ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ Σταϊνμάγιερ μετέβη στην Άγκυρα και παράλληλα ετοιμάζει – εκτός απροόπτου γιατί το παρασκήνιο είναι έντονο – τις βαλίτσες του για τις ΗΠΑ. Ο διαμεσολαβητικός του ρόλος στη δοκιμαζόμενη Μέση Ανατολή αναπτύσσεται παράλληλα με τη νέα επιχείρηση «γκριζαρίσματος» του Αιγαίου.

Στις 13 Μαΐου είναι προγραμματισμένη η επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα για συνάντηση με τον πρωθυπουργό, αλλά ήδη στην ατζέντα έχει προστεθεί ένα νέο θέμα που θα εκπλήξει την ελληνική πλευρά. Η εξαγγελία του πρωθυπουργού για δύο θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Αιγαίο έχει εξοργίσει τον “σουλτάνο” που βρήκε την ευκαιρία να αναβιώσει την προκλητική ρητορική της “παλιάς” Τουρκίας, όπως αποκαλείται εδώ και τρεις δεκαετίες.

Τον Τούρκο πρόεδρο τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να προστατεύσει το περιβάλλον των Κυκλάδων. Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία δείχνει τα όρια της συμφιλίωσης και της καλής θέλησης μεταξύ των δύο χωρών. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έφερε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τη θεωρία των “γκρίζων ζωνών”, δείχνοντας ότι υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανύσουν οι δύο χώρες μέχρι να τεθούν επί τάπητος σημαντικά και ουσιαστικά θέματα (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, υφαλοκρηπίδα).

Ζήτησε να έχει λόγο αναφορικά με το θαλάσσιο πάρκο του Αιγαίου και άρχισε ένας νέος “καβγάς”. Όπως τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη, κανείς δεν περίμενε ότι η Τουρκία θα υποχωρούσε από την πάγια θέση της λόγω της σχεδόν 14μηνης νηνεμίας στο Αιγαίο.

Το θαλάσσιο πάρκο του Αιγαίου δεν έχει ακόμη πλήρως και επακριβώς οριοθετηθεί. Θα ξεκινά από τις Κυκλάδες και θα εκτείνεται μέχρι το νησί της Νισύρου και θα περιλαμβάνει την απαγόρευση πολλών δραστηριοτήτων που θέτουν σε κίνδυνο τη θαλάσσια ζωή. Θα έκανε κάτι διαφορετικό η Αθήνα; Όχι, διότι θα εκλαμβανόταν ως υποχώρηση από την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας. Υπενθυμίζεται ότι ένταση προκλήθηκε και όταν η Κύπρος προώθησε το δικό της θαλάσσιο χωροταξικό σχέδιο. Η Σύμβαση της Λωζάννης είναι σαφής για το θέμα αυτό στα άρθρα 12 και 16. Διευκρινίζει ότι η τουρκική κυριαρχία περιορίζεται στα νησιά εντός τριών μιλίων από τις τουρκικές ακτές, συμπεριλαμβανομένων των νησιών Ίμβρος και Τένεδος, και ότι παραιτείται από την κυριότητα άλλων νησιών. Η πιο πιθανή εξέλιξη είναι ότι η Ελλάδα θα ανακηρύξει θαλάσσιο πάρκο για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών και η Τουρκία δεν θα αναγνωρίσει την ύπαρξή του.

Δεν μπορεί να μη συνδεθεί η «νέα εικόνα» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την εκκωφαντική ήττα του στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές. Γνωρίζει πως το κεμαλικό CHP δεν θα αφήσει τίποτα να πέσει κάτω από εδώ και στο εξής και θα πιέζει πολύ το κυβερνών κόμμα με μια ανανεωμένη ενδεχομένως ατζέντα διεκδικήσεων έναντι της Αθήνας. Το σκηνικό γνωστό αρκεί τα πράγματα να μη ξεφύγουν από τον έλεγχο: Ο Ερντογάν θα οδηγηθεί στο να επαναφέρει την αντίληψη τη συγκυριαρχίας στις θαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου με την ελληνική πλευρά να είναι σε συνεχή ετοιμότητα.