Η επόμενη μέρα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας

Η αναβολή της επίσκεψης Ερντογάν στην Ουάσινγκτον δείχνει το πραγματικό επίπεδο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική είναι αυτόνομη από τις στρατηγικές επιλογές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά ότι η κυβέρνηση Ερντογάν αγκαλιάζει τη Χαμάς.

Αυτό που υπονομεύει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι η επιμονή της κυβέρνησης Ερντογάν να διατηρεί πολύ στενούς δεσμούς με την ισλαμιστική ομάδα, η οποία αντιμετωπίζεται από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατική οργάνωση.

Εν ολίγοις, η Άγκυρα ταλαντεύεται διαρκώς μεταξύ δύο στρατοπέδων – της Ουάσιγκτον, η οποία θέλει να προμηθεύει αμερικανικούς μαχητές, και της Χαμάς, η οποία έχει ισχυρά ερείσματα στον παλαιστινιακό λαό.

Η Τουρκία προσβλέπει εδώ και καιρό σε έναν ενεργό ρόλο στη διαχείριση της επόμενης ημέρας στη Λωρίδα της Γάζας. Διατηρεί επίσης εδώ και καιρό καλές σχέσεις και με τις δύο πλευρές της παλαιστινιακής πολιτικής σκηνής και είναι πρόθυμη να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της Παλαιστινιακής Αρχής, στην οποία συμμετέχει και η Χαμάς.

Το ερώτημα είναι αν και σε ποιο βαθμό το νέο “πάγωμα” στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας θα επηρεάσει την ευρύτερη στάση της Άγκυρας στην περιοχή. Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι η επιδείνωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων δεν θα κάνει την κυβέρνηση Ερντογάν να επανεξετάσει τη στάση της στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες βρίσκονται σε ακινησία εδώ και καιρό.

Εν τω μεταξύ, ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί όλο αυτό το διάστημα να επιτύχει προσέγγιση με την κυβέρνηση Μπάιντεν και να λάβει άδεια για επίσκεψη στις ΗΠΑ, όπως επανειλημμένα αναφέρουν τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες, ο άνεμος φαίνεται πως άλλαξε στις διμερείς επαφές και το απόγευμα της Παρασκευής ανακοινώθηκε η αναβολή της επίσκεψής του Τούρκου προέδρου στις ΗΠΑ.

Ο Τζο Μπάιντεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος εδώ και 20 χρόνια που δεν υποδέχεται τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο στα τρία πρώτα χρόνια της θητείας του.

Σύμφωνα με αξιωματούχους και των δύο πλευρών, ο Ερντογάν δεν θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ λόγω του φορτωμένου προγράμματός του. Τουλάχιστον αυτό δήλωσε ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης του Ερντογάν που διέρρευσε.

Εν τω μεταξύ, εκπρόσωπος της αμερικανικής πρεσβείας στην Τουρκία δήλωσε ότι ο Λευκός Οίκος προσβλέπει στη φιλοξενία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε χρόνο που θα βολεύει και τις δύο πλευρές. ‘Ωστόσο, δεν έχουμε ακόμη καταφέρει να ταιριάξουμε τα χρονοδιαγράμματα’, είπε.

Τελικά, φάνηκε ότι η Ουάσινγκτον δεν θα έκανε καμία παραχώρηση όσο προχωρούσαν οι διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα ο Τούρκος πρόεδρος να επιχειρήσει την “ηρωική έξοδο”.

Στο ίδιο πλαίσιο, κυβερνητικά στελέχη του Ερντογάν ήταν αυτοί που διέρρευσαν πρώτοι την αναβολή της επίσκεψής του στις ΗΠΑ για να ικανοποιήσουν την εγχώρια κριτική, προλαμβάνοντας τις αντιδράσεις και τις εξελίξεις.

Στις διμερείς διαπραγματεύσεις, ωστόσο, το παρασκήνιο ήταν πολύ πιο περίπλοκο, αφού η Ουάσινγκτον φαίνεται πως έθετε προαπαιτούμενα για τη συνάντηση. με δεδομένο, μάλιστα, πως ο Τζο Μπάιντεν βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Στο πλαίσιο αυτό, η προσέγγιση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη Χαμάς και οι συνεχείς επιθέσεις στο Ισραήλ ήταν «κόκκινο πανί» για τους Αμερικανούς.

Τα σχόλια του Συντονιστή Στρατηγικών Επικοινωνιών του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, Τζον Κίρμπι, την Πέμπτη πιστεύεται ότι αποτέλεσαν το σημείο καμπής. Ερωτηθείς σχετικά με την επίσκεψη, ο Κίρμπι δήλωσε: «Δεν υπάρχει τίποτα στο πρόγραμμα για να μιλήσουμε για συγκεκριμένη επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν. Έτσι, δεν έχω πραγματικά κάποιο σχόλιο σχετικά με αυτό».