Ευρωεκλογές χωρίς συζήτηση για την Ευρώπη

Σαράντα περίπου μέρες μας χωρίζουν από τις κάλπες των ευρωεκλογών και κάποιος παρατηρητής της δημόσιας προεκλογικής συζήτησης θα νόμιζε ότι η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα είδος ενδιάμεσων εθνικών εκλογών. Το κυβερνητικό κόμμα ζητάει από τους πολίτες να επιβεβαιώσουν την εμπιστοσύνη τους ώστε να υπάρξει «ανοιχτός διάδρομος» διακυβέρνησης για την επόμενη τριετία που απομένει ως τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Τα «μεγάλα» κόμματα της αντιπολίτευσης – που παραμένουν σε χαμηλά δημοσκοπικά επίπεδα – διαγκωνίζονται για τη θέση της συμβολικής αξιωματικής αντιπολίτευσης τη στιγμή που ο ακραίος λαϊκισμός φορτώνει το προεκλογικό κλίμα με όσο γίνεται περισσότερη χυδαία τοξικότητα.

Ο επικοινωνιακός ανταγωνισμός παραπέμπει σε μια αντιπαράθεση για το φαίνεσθαι, και όχι για την ουσία. Επί του παρόντος, οι εκλογές θα επικεντρωθούν στα μέλη των εθνικών αντιπροσωπειών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα επόμενα πέντε χρόνια, τα οποία είναι κρίσιμα για το μέλλον της Ευρώπης, και όχι σε άτομα με εμπειρία, πολιτικές και επιστημονικές ικανότητες και ικανότητα σε ευρωπαϊκά θέματα. Για να γίνει αποτελεσματικά η δουλειά, τα ευρωψηφοδέλτια, με ελάχιστες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, μετατράπηκαν σε επίδειξη μόδας για διάφορες διασημότητες, τηλεοπτικά πρόσωπα, διαγωνιζόμενους σε ριάλιτι, πρώην πρωταθλητές και μεταγραφές ποδοσφαιρικού τύπου.

Στη συνέχεια, μπήκαν στην ημερήσια διάταξη θέματα για τα οποία η χώρα δεν μπορεί παρά να ντρέπεται. Ο λόγος δεν γίνεται μόνο για το ξεκαθάρισμα ακροδεξιών λογαριασμών μεταξύ βουλευτών, στον χώρο της Βουλής με μεθόδους υποκόσμου, αλλά και για μια σειρά άλλων εξευτελιστικών περιστατικών για το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου. Η ακύρωση της συμμετοχής των «Σπαρτιατών» στις ευρωεκλογές οδήγησε σε πολιτική διαμάχη για τον διαμοιρασμό των ψηφοφόρων τους. Κόμματα του δημοκρατικού τόξου βρέθηκαν να διεκδικούν, έστω και με μισόλογα, τις ψήφους του κόμματος του Κασιδιάρη σύμφωνα με τον Άρειο Πάγο. Την ίδια στιγμή, αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος προέτρεπε τους βουλευτές που είχαν ψηφίσει υπέρ του δικαιώματος του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών να μην πηγαίνουν το Πάσχα στις εκκλησίες για να μην έχουν συνέπειες!

Παρ’ όλα τα προβλήματα, βασικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα: Πότε και τι ακριβώς θα συζητήσουμε για την Ευρώπη; Πώς θα συμμετάσχει η χώρα μας στον έντονο προβληματισμό για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και το μέλλον της; Πώς θα αντιμετωπίσει μια ενωμένη Ευρώπη τις τεράστιες προκλήσεις που αυτή αντιμετωπίζει; Ή μήπως η χώρα μας θα συνεχίσει να διεκδικεί τη μόνιμη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης, της ανάπτυξης κλπ ή την έκδοση ομολόγων για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα, αγνοώντας τη φύση των προβλημάτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε οικονομικό και υπαρξιακό αδιέξοδο;

Οι δύο πόλεμοι που μαίνονται μέσα και δίπλα στην Ευρώπη απειλούν, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Το θέμα της ασφάλειας και της αμυντικής ικανότητας έχει έρθει με ένταση στην επιφάνεια από τη στιγμή που και τα ενδιαφέροντα των ΗΠΑ φαίνεται να στρέφονται προς άλλα σημεία του πλανήτη. Η «πράσινη μετάβαση», ως αντίδοτο στην επελαύνουσα κλιματική αλλαγή υπόκειται σε διαρκή αναθεώρηση των χρονοδιαγραμμάτων κάτω από τις πιέσεις ομάδων πολιτών. Οι «νίκες» που πέτυχαν οι Ευρωπαίοι αγρότες με τις κινητοποιήσεις τους είναι ενδεικτικές. Οι οικονομίες, ακόμα και των παραδοσιακά ισχυρών της Ευρώπης, βυθίζονται στην ύφεση.

Αυτά τα ζητήματα, και η έλλειψη άμεσων απαντήσεων, ανοίγουν το δρόμο στον ακραίο λαϊκισμό να τα εκμεταλλευτεί. Η ακροδεξιά στην Ευρώπη κερδίζει σταθερά έδαφος τα τελευταία χρόνια και οι επερχόμενες ευρωεκλογές απειλούν να μετατοπίσουν την πολιτική ισορροπία δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ της. Η άνοδος του ξενοφοβικού AfD στη δεύτερη θέση στη Γερμανία και η απειλή μιας νίκης της Λεπέν στη Γαλλία είναι ενδεικτικές αυτής της τάσης. Συνολικά, οι εξελίξεις αυτές έχουν τονώσει τον ευρωπαϊκό σκεπτικισμό, σηματοδοτώντας ουσιαστικά την αρχή του τέλους του ευρωπαϊκού οράματος.

Η Ευρώπη ανησυχεί και πρέπει να ανησυχεί για το μέλλον της. Η ανησυχία αυτή έχει εκφραστεί με έντονο τρόπο από αρκετούς ηγέτες. Ο πρόεδρος Μακρόν μίλησε πρόσφατα για τους “θανάσιμους κινδύνους” που αντιμετωπίζει όταν προτείνει ριζικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και τους κανόνες λειτουργίας της ΕΕ. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέττα μίλησε για “παρακμή” και πρότεινε την άμεση ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών, ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών αγορών, ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι παρουσίασε συγκεκριμένα σχέδια για τον ανταγωνισμό με τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου.

Δυστυχώς, όμως, η χώρα μας φαίνεται να απέχει πολύ από ένα τέτοιο όραμα, τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτό φαίνεται, τουλάχιστον, από τη στάση των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων, τα οποία μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχαν καταφέρει να κρατήσουν τη χώρα στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν υποβαθμίσει τόσο τη σημασία όσο και το διακύβευμα της μάχης της 9ης Ιουνίου. Είναι καιρός οι πολιτικοί ηγέτες να συνειδητοποιήσουν ότι το μέλλον της Ελλάδας είναι το ίδιο με το μέλλον της Ευρώπης. Αυτή είναι η μόνη ελπίδα για να μην χαθεί μια ευκαιρία ακόμη.