«Κόφτης» στα ελλείμματα των συγκοινωνιών και κυρώσεις σε διοικήσεις

Στη δημιουργία ενός μηχανισμού για τον υπολογισμό της κρατικής επιχορήγησης βάσει δεικτών απόδοσης, ώστε το κράτος να μην συνεχίσει να επιδοτεί ελλείμματα στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας προχωρά το Υπερταμείο. Όπως εξήγησε χθες ο διευθύνων σύμβουλος, Γρηγόρης Δημητριάδης, κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής ενημέρωσης, στόχος είναι, διατηρώντας το χαμηλό εισιτήριο, να μην δίνονται χρήματα του Δημοσίου σε μία «μαύρη τρύπα», αλλά να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες.

«Οφείλουμε να διαφυλάξουμε το φθηνό εισιτήριο, ενώ είναι σημαντικό να μπορούμε να πάμε σε περαιτέρω ανάπτυξη των αστικών συγκοινωνιών, με τις επενδύσεις που απαιτούνται», είπε χαρακτηριστικά, τοποθετώντας την Αθήνα στον χάρτη των πόλεων με το φθηνότερο εισιτήριο. Ειδικότερα, τα μέσα μαζικής μεταφορά της πρωτεύουσας με εισιτήριο στο 1,20 ευρώ είναι ελάχιστα πάνω από την Πράγα όπου κοστίζει 1,18 ευρώ, ακολουθεί η Μαδρίτη με 1,50 ευρώ, ενώ το Άμστερνταμ είναι στα 3,20 ευρώ.

Φρένο στα ελλείμματα

Οι σχετικές διεργασίες προχωρούν, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ώστε μέσα στο 2024 να συμφωνηθεί ο μηχανισμός συντονισμού για την επιχορήγηση των συγκοινωνιακών φορέων και να εφαρμοστεί από το 2025. «Σήμερα, ο τρόπος επιδότησης δημιουργεί μία κουλτούρα πως, ό,τι έλλειμμα κι αν δημιουργήσω, θα έρθει το κράτος να βάλει το παραπάνω», εξήγησε ο κ. Δημητριάδης.

Στον αντίποδα, ο νέος μηχανισμός θα εισάγει τη λογική της αποζημίωσης του λειτουργικού κόστους, με όρους ποιότητας συγκοινωνιακού έργου. Το Δημόσιο δηλαδή θα θέτει μετρήσιμους στόχους, όπως η πυκνότητα και η συχνότητα των δρομολογίων, η ποιότητα των υπηρεσιών κλπ. Όταν ο φορέας δημιουργεί και πάλι έλλειμμα θα πρέπει να λογοδοτήσει για αυτό.

«Θέλουμε να περάσουμε στην εποχή που θα ονομάζονται “Συγκοινωνίες Αθηνών”, συμβολίζοντας μια άλλη αντίληψη λειτουργίας και αποτελεσματικότητας, ώστε η πολιτεία να ξέρει τι έργο θα πάρει και πόσο θα κοστίσει για να το υλοποιήσει», τόνισε ο επικεφαλής του Υπερταμείου, που έχει στο χαρτοφυλάκιό του τον όμιλο ΟΑΣΑ και τις θυγατρικές ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ.

Μηχανισμός συντονισμού έχει ήδη καθιερωθεί για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, δηλαδή το δωρεάν ή μειωμένο εισιτήριο σε ΑμεΑ, ανέργους, μαθητές, ηλικίες άνω των 65, ειδικές επαγγελματικές ομάδες. Η αποζημίωση ανήλθε σε 83,6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα για τα έτη 2022 και 2023.

Σημειώνεται πως για το 2022, η συνολική επιχορήγηση για τις οδικές συγκοινωνίες και τα μέσα σταθερής τροχιάς ανήλθαν σε 275 εκατ. ευρώ έναντι 258 εκατ. ευρώ το 2021. Σε αυτά τα ποσά συμπεριλαμβάνονται οι πληρωμές για τα ΣΔΙΤ ηλεκτρονικού εισιτηρίου και τηλεματικής, καθώς και η συμφωνία με τα ΚΤΕΛ για την εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου. Η τακτική επιχορήγηση αντιστοιχεί σε 147 εκατ. το 2022, έναντι 126 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος.

Αύξηση επικυρώσεων και εσόδων το πρώτο τρίμηνο

Έχοντας καταγράψει 137 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα το 2023, οι συγκοινωνίες της Αθήνας προσεγγίζουν σταδιακά τα προ πανδημίας μεγέθη, παραμένοντας όμως εδώ και πάνω από μία δεκαετία με απαξιωμένο στόλο και σημαντικές ελλείψεις σε οδηγούς και τεχνικό προσωπικό. Την περασμένη χρονιά, οι επικυρώσεις εισιτηρίων έπιασαν τα 266 εκατ., όταν το 2019 ήταν στα 356 εκατ. Τα έσοδα ανήλθαν σε 217,3 εκατ. ευρώ έναντι 141,2 εκατ. το 2021, χρονιά κατά την οποία εφαρμόστηκε σε ετήσια βάση ο μειωμένος ΦΠΑ 13%.

Τα στοιχεία των επικυρώσεων δείχνουν για το πρώτο τρίμηνο του 2024, περαιτέρω αύξηση της επιβατικής κίνησης κατά 15% συγκριτικά με το ίδιο διάστημα πέρσι, ενώ τα έσοδα αγγίζουν αυτά του 2019. Εκτιμάται, δε, πως οι επικυρώσεις το 2024 θα φτάσουν τα 300 εκατ. και τα έσοδα τα 234,1 εκατ. ευρώ, με περαιτέρω βελτίωση μεγεθών το καλοκαίρι χάρη στα τουριστικά ρεύματα.

Όπως σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΑ, Γιώργος Σπηλιόπουλος, εκτός από επιστροφή στα ΜΜΜ οι επικυρώσεις δείχνουν και αλλαγή στις συνήθειες των χρηστών, με βασικούς λόγους την τηλεργασία και τους έξι σταθμούς της επέκτασης του μετρό προς Πειραιά, που μείωσαν τις μετεπιβιβάσεις.

Η «τρύπα» της εισιτηριοδιαφυγής

Μία από τις μεγάλες πληγές των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας παραμένει η εισιτηριοδιαφυγή, με κύρια πηγή τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, μιας και οι έξι σταθμοί της επέκτασης του μετρό προς Πειραιά απέκτησαν πλέον πύλες ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Παρότι, τα διαφυγόντα έσοδα δεν μπορούν να εκτιμηθούν με ακρίβεια, οι έλεγχοι που γίνονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς δίνουν μια αδρή εικόνα της κατάστασης.

Σύμφωνα με τον κ. Σπηλιόπουλο, το καταγεγραμμένο ποσοστό της εισιτηριοδιαφυγής ως προς τις επικυρώσεις εισιτηρίων εκτιμάται περίπου στο 10% για το σύνολο των μέσων μεταφοράς της πρωτεύουσας. Όσο για την πιο πρόσφατη μέτρηση στο μετρό, αυτή έδειξε ένα 5% βάσει των βεβαιωμένων παραβάσεων.

Στη μάχη κατά της εισιτηριοδιαφυγής στα μέσα σταθερής τροχιάς, έχουν μπει περισσότεροι ελεγκτές, με το σώμα ελεγκτών να αριθμεί σήμερα 122 άτομα, όταν στα τέλη του 2022 είχε μόλις 45. Την περασμένη χρονιά, έγινε 173% περισσότεροι έλεγχοι σε μετρό και τραμ, οδηγώντας συνολικά σε 81.451 βεβαιωμένες παραβάσεις.

Συνεχίζοντας με μεγαλύτερη δυναμική το 2024, έχουν γίνει μέσα στο πρώτο τρίμηνο 1,3 εκατ. έλεγχοι, κατά 312% πάνω από το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Βάσει όσων είπε ο κ. Θανάσης Κοτταράς, διευθύνων σύμβουλος της ΣΤΑΣΥ, έχουν ήδη καταγραφεί πάνω από 30.000 βεβαιωμένα πρόστιμα σε μετρό, ηλεκτρικό και τραμ. «Η εξέλιξη της επιβατικής κίνησης που αυξήθηκε κατά 16,5% το 2023 σε σύγκριση με την αύξηση των εσόδων κατά 20,2%, μας επιτρέπει να πούμε ότι το σχέδιο που εφαρμόζουμε έχει αποτέλεσμα. Θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό», είπε χαρακτηριστικά.