Πώς η επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας επηρεάζει τα ελληνοτουρκικά

Μετά την αναβολή της επίσκεψης του Ταγίπ Ερντογάν στις ΗΠΑ για να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο, οι σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας μπαίνουν εκ νέου στον «πάγο». Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται και από την άμεση αλλαγή στάσης του Τούρκου προέδρου, ο οποίος εξέδωσε δήλωση με την οποία επιτίθεται εκ νέου στις ΗΠΑ για την υποστήριξη που συνεχίζει να παρέχει στο Ισραήλ.

Είναι σαφές ότι η συνάντηση του Προέδρου Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο ακυρώθηκε λόγω του πακέτου στήριξης του Τελ Αβίβ που εγκρίθηκε από το Κογκρέσο και της συνάντησης του Τούρκου ηγέτη με τον Ισμαήλ Χανίγια, παρά το γεγονός ότι ο Τούρκος Πρόεδρος ζητούσε τη συνάντηση αυτή εδώ και τριάμισι χρόνια.

Η αναβολή της συνάντησης των δύο ηγετών είναι μια εξέλιξη που θα επηρεάσει και τις σχέσεις με την Αθήνα. Και αυτό γιατί η Αθήνα δεν μπορεί να βασιστεί στις συζητήσεις της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα για την επίλυση των όποιων προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα θα πραγματοποιηθεί κανονικά, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα αναφερθεί στο Ισραήλ. Είναι πολύ πιθανό ο Τούρκος ηγέτης να χρησιμοποιήσει την ευκαιρία για να εκτοξεύσει κατηγορίες κατά του Τελ Αβίβ.

Άλλωστε, για τον Ταγίπ Ερντογάν, το Παλαιστινιακό ζήτημα είναι ένας μοναδικός τρόπος προώθησης της εικόνας της Τουρκίας ως μεγάλης δύναμης στον μουσουλμανικό κόσμο, καθώς και μια ένδειξη ότι δεν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής του σκληρού ιδεολογικού πυρήνα του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Με άλλα λόγια, η ελληνοτουρκική διένεξη δεν αποτελεί προτεραιότητα για την τουρκική ηγεσία.

Ακόμη, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο επιδείνωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όπως αποδεικνύεται από τα προβλήματα που προκάλεσε η δημιουργία θαλάσσιου πάρκου και τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης.

Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα συνάντηση για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και τη Δευτέρα ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης είχε συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη με θετική ατζέντα.

Επιπλέον, γίνονται συζητήσεις σε διπλωματικό επίπεδο για τη συνάντηση των δύο ηγετών στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου και για νέες επαφές που θα γίνουν μετά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον (9-11) τον Ιούλιο.

Μετά την μεγάλη ήττα που υπέστη ο Ταγίπ Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές αναμένεται να αλλάξουν πολλά. Ο Τούρκος πρόεδρος θεώρησε πως βασικός παράγοντας της ήττας είναι ότι κάποιοι ψήφοι μεταφέρθηκαν σε άλλο ισλαμικό κόμμα.

Θέλοντας να αλλάξει την κατάσταση, προσέγγισε περαιτέρω τη Χαμάς και κάλεσε τον Ισμαήλ Χανίγια και τον Χαλίντ Μεσάαλ, αμφότεροι ανώτερα στελέχη της παλαιστινιακής οργάνωσης, να δώσουν τα χέρια για μια φωτογράφιση.

Αλλά ο Ερντογάν δεν σταμάτησε εκεί, έκανε επίσης δηλώσεις με τις οποίες επέκρινε την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την υποστήριξη του Ισραήλ, ενώ επανέλαβε την υποστήριξή του προς τη Χαμάς με την ίδια έκφραση, “απελευθερωτικό κίνημα”.

Στην ουσία, προσπάθησε να “παγώσει” τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και να το χρησιμοποιήσει στο εσωτερικό της χώρας του για να ανακτήσει τη χαμένη δημοτικότητά του.

Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν πως, αφενός, η αμερικανική πλευρά μπορεί να ακύρωσε τη συνάντηση επειδή ο πρόεδρος Ερντογάν συναντήθηκε με έναν από τους ανώτερους αξιωματούχους της Χαμάς.

Από την άλλη πλευρά, η τουρκική πλευρά μπορεί να αποφάσισε να αναβάλει τη συνάντηση επειδή η Άγκυρα δεν έλαβε τις απαραίτητες εγγυήσεις για τα αιτήματα που υπέβαλε στην Ουάσιγκτον. Τα αιτήματα αυτά ήταν η άμεση διακοπή της υποστήριξης των Κούρδων της Συρίας, η έγκριση της επέμβασης της Τουρκίας στο Ιράκ, η έγκριση του προγράμματος του ΔΝΤ και η επιτάχυνση της συμφωνίας για την αγορά των F-16.