Συμβάσεις εργασίας α λα καρτ – Από πότε θα ισχύσουν, ποιους αφορούν

Από την 1η Ιουλίου θα τεθεί σε λειτουργία η διάταξη του νόμου 5053/2023 για τις συμβάσεις κατά παραγγελία, ή συμβάσεις μηδενικών ωρών που έρχονται να καλύψουν τις ανάγκες εργοδοτών αλλά και εργαζομένων για ωρομίσθια απασχόληση ή για περιστασακή εργασία μια δυο φορές την εβδομάδα.

Με αυτό το είδος των συμβάσεων (που ενσωματώθηκαν στην εθνική νομοθεσία βάσει κοινοτικής οδηγίας) μπαίνουν κανόνες διαφάνειας στους όρους της βραχύβιας απασχόλησης θεσπίζοντας για τους εργαζόμενους ελάχιστη αμοιβή για το 25% της χρόνου εργασίας και κυρίως αποζημίωση αν η εργασία που συμφωνήθηκε ακυρωθεί από τον εργοδότη.

Η διάταξη έχει μείνει ανεφάρμοστη καθώς δεν είναι ακόμη έτοιμη η αντίστοιχη εφαρμογή του συστήματος Εργάνη όπου θα δηλώνονται οι όροι που διέπουν τη σύναψη τέτοιων συμβάσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr η πλατφόρμα που θα υποδέχεται τις δηλώσεις των εργοδοτών για τις κατά παραγγελία συμβάσεις θα είναι έτοιμη στο επόμενο διάστημα και όπως εκτιμούν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας αυτός ο νέος τύπος σύμβασης θα μπορεί να καταχωρείται ηλεκτρονικά στο σύστημα Εργάνη από τον Ιούλιο.

Με τη σύμβαση κατά παραγγελία ένας εργαζόμενος θα είναι σε ετοιμότητα για να εργαστεί μόλις τον φωνάξει ο εργοδότης, γνωρίζοντας όμως τουλάχιστον ένα 24ωρο πριν τον τόπο, τον χρόνο και την αμοιβή της εργασίας του. Αν η εργασία την οποία προβλέπει η κατά παραγγελία σύμβαση ακυρωθεί από τον εργοδότη, τότε ο εργαζόμενος θα λαμβάνει ως αποζημίωση όλη την αμοιβή που συμφωνήθηκε.

Σήμερα για παράδειγμα μια άτυπη μορφή “σύμβασης κατά παραγγελία” συνιστά η ευκαιριακή απασχόληση εργαζομένων τα Σαββατοκύριακα στον χώρο της εστίασης , σε διάφορές κοινωνικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως δεξιώσεις, ψυχαγωγικές δραστηριότητες, μουσικές παραστάσεις, υπηρεσίες κέτερινγκ, μεταφορές κ.α. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν προβλέπεται κανένας έγγραφος τύπος σύμβασης, παρά μόνον μια αμοιβή που συνήθως είναι αδήλωτη (μαύρα) ή με τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών.

Στην περίπτωση δε, που η εργασία δεν εκτελεστεί, ο εργαζόμενος δεν παίρνει καμία αποζημίωση.

Με τη σύμβαση κατά παραγγελία, όλες οι παραπάνω ενδεικτικές κατηγορίες καθώς και κάθε άλλη περιστασιακή ευκαιριακή ή εποχική απασχόληση θα προϋποθέτει όπως αναφέρει την υπογραφή συγκεκριμένου τύπου σύμβασης που θα αναφέρει:

1.Την ταυτότητα των μερών της σχέσης εργασίας (εργοδότη και εργαζομένου, ή εργαζομένων)

2.Τον τόπο εργασίας

3. Τον χαρακτηρισμό ή περιγραφή της εργασίας

4.Την ημερομηνία έναρξης της σχέσης εργασίας και λήξης ή την προβλεπόμενη διάρκεια της εργασίας

5.Το ωράριο εργασίας, και τον αριθμό των εγγυημένων αμειβόμενων ωρών και την αμοιβή για την εργασία που εκτελείται επιπροσθέτως των εγγυημένων αυτών ωρών.

6.Τον τύπο της ασφάλισης του εργαζόμενου εφόσον ο εργοδότης υπέχει θέση ασφάλισής του.

Στη σύμβαση κατά παραγγελία, θα υπάρχει πρόβλεψη για προσυμφωνημένο ωράριο ίσο με το 25% του συνολικού ωραρίου της απασχόλησης. Ένας εργαζόμενος που καλείται για παράδειγμα να απασχοληθεί για το σαββατοκύριακο σε κάποια εκδήλωση ή σε κατάστημα εστίασης, κ.λπ για 20 ώρες αλλά τελικά ο εργοδότης δεν θα τον χρειαστεί θα πληρωθεί σαν να εργάστηκε για το 25% του ωραρίου, δηλαδή θα αποζημιωθεί για εργασία 5 ωρών. Αν ο εργοδότης ακυρώσει την εργασία εντός του 24ώρου πριν την ανάληψή της, τότε ο εργαζόμενος θα πάρει το σύνολο της αμοιβής.

Άλλη μια σημαντική ρήτρα υπέρ των εργαζομένων για να αποφεύγεται η καταστρατήγηση των συμβάσεων από τους εργοδότες είναι ότι απαγορεύεται η μονομερής μετατροπή (από τον εργοδότη) μιας σύμβασης αορίστου, ή ορισμένου χρόνου σε σύμβαση κατά παραγγελία, καθώς θεωρείται βλαπτική μεταβολή των όρων σύμβασης κατά του εργαζόμενου.

Η παγίδα που κρύβουν όμως οι συμβάσεις κατά παραγγελία είναι ότι ένας εργαζόμενος που δεν μπορεί να έχει σταθερό ωράριο, μπορεί να έχει μονίμως τέτοιες επαναλαμβανόμενες συμβάσεις χωρίς να στοιχειοθετεί πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, αφού θα απασχολείται με σύμβαση κατά παραγγελία για μερικές ώρες κάθε μέρα, ή για δυο, τρεις μέρες την εβδομάδα.