Δίκες Τραμπ: Ένας νομικός και πολιτικός γρίφος

Η Αμερική είναι πάλι σε αναστάτωση. Ο Ντόναλντ Τραμπ δικάζεται στο ανώτατο πολιτειακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης, όχι πολύ μακριά από τον πύργο του, στην 5η Λεωφόρο, στην καρδιά του Μανχάταν. Την ίδια ώρα στο Κογκρέσο οι Ρεπουμπλικάνοι είναι «στα κάγκελα».

Ο αρχηγός τους κατηγορείται για την υπόθεση χρηματισμού της πρώην πορνοστάρ Στόρμι Ντάνιελς. Αυτή είναι η κεντρική κατηγορία, ή μάλλον η πιο «καυτή», αντιμετωπίζει περισσότερες από τριάντα. Είναι η πρώτη από τις τέσσερις ποινικές δίκες που θα γίνουν προσεχώς σε άλλες πολιτείες. Είναι η πρώτη φορά που ένας Πρόεδρος της Αμερικής, εν ενεργεία ή πρώην, κάθεται στο σκαμνί του κατηγορουμένου για ποινική υπόθεση. Κατηγορείται ότι έδωσε στην Ντάνιελς 130.000 δολάρια για να εξαγοράσει τη σιωπή της για τη σχέση που φέρεται να είχαν. Αυτό έγινε λίγο πριν από τις εκλογές του 2016, τις οποίες κέρδισε ο Τραμπ.

Το κατηγορητήριο που υπογράφει ο εισαγγελέας του Μανχάταν Άλβιν Μπράγκ Τζ. είναι βαρύ: « Ο Ντόναλντ Τζ. ΤΡΑΜΠ, 76 ετών, κατηγορείται για παραποίηση επιχειρηματικών αρχείων (ισολογισμών) της πολιτείας της Νέας Υόρκης με σκοπό την απόκρυψη επιζήμιων πληροφοριών και παράνομης δραστηριότητας από τους Αμερικανούς ψηφοφόρους πριν και μετά τις εκλογές του 2016. Στη διάρκεια των εκλογών, ο Τραμπ και άλλοι χρησιμοποίησαν ένα σχέδιο “πιάσε και σκότωσε” για να εντοπίσουν, εξαγοράσουν και θάψουν αρνητικές πληροφορίες για αυτόν ώστε να ενισχύσουν τις εκλογικές προοπτικές του. Στη συνέχεια, ο ΤΡΑΜΠ κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποκρύψει την εν λόγω συμπεριφορά του, συμπεριλαμβανομένων προσπαθειών παραβίασης της πολιτειακής και ομοσπονδιακής εκλογικής νομοθεσίας, με δεκάδες ψευδείς καταγραφές στα αρχεία πληρωμών των επιχειρήσεών του. Ο Τραμπ κατηγορείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για 34 υποθέσεις παραποίησης επιχειρηματικών αρχείων σε πρώτο βαθμό».

«Πιάσε και σκότωσε» τα σκάνδαλα

Κατά τους εισαγγελείς το σχέδιο υλοποιούνταν μέσω της εκδοτικής εταιρείας American Media Inc. (ΑΜΙ), η οποία εκδίδει τη σκανδαλοθηρική ταμπλόιντ National Enquirer. Είναι ένα έντυπο πανεθνικής κυκλοφορίας με έδρα κάποτε τη Φλόριντα, σήμερα τη Νέα Υόρκη. Έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για αθέμιτες πρακτικές δημοσιογραφίας. Τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει συρρίκνωση της κυκλοφορίας του και σκληρό ανταγωνισμό από άλλα νεότερα έντυπα του χώρου. Η εκδοτική εταιρεία αγόραζε, προφανώς με τα λεφτά του Τραμπ, τα αποκλειστικά δικαιώματα δημοσίευσης ιστοριών από διάφορα πρόσωπα που ισχυρίζονταν ότι είχαν σχέσεις μαζί του ή ότι γνώριζαν μυστικά του.

Φυσικά, ο σκοπός ήταν να μην δημοσιευθούν ποτέ οι ιστορίες αυτές, μια πρακτική γνωστή ως «πιάσε και σκότωσε». Ανάμεσα στις περιπτώσεις, μία αφορούσε τη Στόρμι Ντάνιελς, πρώην πρωταγωνίστρια ερωτικών ταινιών που ισχυριζόταν ότι είχε ερωτική σχέση με τον πρώην Πρόεδρο. Πήρε 130.000 δολάρια για την «αποκλειστικότητα» της προς «δημοσίευση» ιστορίας της. Ένας πρώην θυρωρός του πύργου Τραμπ που διατεινόταν ότι ο μεγιστάνας είχε ένα εξώγαμο παιδί φέρεται επίσης να πήρε 30.000 δολάρια για τον ίδιο λόγο.

Στο κατηγορητήριο αναφέρεται -αλλά δεν περιλαμβάνεται- η περίπτωση ακόμη μιας γυναίκας που δήλωνε ότι είχε σχέσεις με τον μεγιστάνα. Πήρε κι αυτή 150.000 δολάρια για την «αποκλειστικότητα» του υποτιθέμενου ρεπορτάζ που θα γινόταν η ιστορία της. Είναι η Κάρεν ΜακΝτούγκαλ, μοντέλο και πρώην κουνελάκι του Playboy. Ισχυριζόταν ότι είχε ερωτικές σχέσεις με τον Τραμπ για περίπου 10 μήνες μεταξύ 2006 και 2007.

Ντιλ και πληρωμές

Τον Αύγουστο του 2016 το πρώην μοντέλο έκανε συμφωνία με την AMI για την παραχώρηση των αποκλειστικών δικαιωμάτων δημοσίευσης της ιστορίας της με αντάλλαγμα 150.000 δολάρια, μια δική της μόνιμη στήλη αφιερωμένη στην ευεξία και δύο εξώφυλλα στο National Enquirer.

Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ο πρώην δικηγόρος του Τραμπ Μάικλ Κοέν ήταν ο άνθρωπος που θα «αποζημίωνε» την AMI για λογαριασμό του Τραμπ για τα λεφτά που θα έδινε στην ΜακΝτούγκαλ, αλλά τελικά ο εκδοτικός όμιλος υπαναχώρησε και ακύρωσε τη συμφωνία την τελευταία στιγμή. Έτσι, αυτή η πληρωμή των 150.000 δολαρίων δεν περιλήφθηκε στο κατηγορητήριο. Κατά τους εισαγγελείς -και κατά τα φαινόμενα- η «δουλειά» χάλασε γιατί ο Τραμπ επέμενε να «αποζημιώσει» την AMI με μετρητά, αλλά ο Κοέν του υπέδειξε ότι η πληρωμή έπρεπε να γίνει μέσω εταιρείας-κελύφους. Η ίδια μέθοδος είχε ακολουθηθεί και με την Ντάνιελς. Η AMI τελικά αρνήθηκε να δεχτεί αυτόν τον διακανονισμό μετά από διαβούλευση με τους νομικούς συμβούλους της. Οι ιθύνοντες της εταιρείας έκαναν αργότερα συμφωνία με τους ομοσπονδιακούς εισαγγελείς αποδεχόμενοι την παράνομη συμπεριφορά τους και τις ψευδείς εγγραφές στους ισολογισμούς της επιχείρησης του πραγματικού σκοπού των «δαπανών» για την πληρωμή των 150.000 δολαρίων.

Τον Απρίλιο του 2018 ο τότε διευθύνων σύμβουλος της ΑΜΙ Ντέιβιντ Πέκερ αποκάλυψε στους εισαγγελείς λεπτομέρειες των χρηματικών καταβολών του Κοέν στην Ντάνιελς και αργότερα του χορηγήθηκε ασυλία με αντάλλαγμα να καταθέσει στο δικαστήριο ότι ο Τραμπ είχε γνώση όλων αυτών των πληρωμών.

Ο ρόλος του έμπιστου δικηγόρου

Ο 58χρονος Μάικλ Ντιν Κοέν ήταν προσωπικός δικηγόρος του Τραμπ από το 2006 έως το 2018 και αντιπρόεδρος στον Οργανισμό Τραμπ. Υπηρέτησε ως συμπρόεδρος της Trump Entertainment και ήταν επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Eric Trump Foundation, μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης για την προάσπιση της υγείας των παιδιών. Από το 2017 έως το 2018 ήταν αναπληρωτής πρόεδρος οικονομικών της Εθνικής Επιτροπής των Ρεπουμπλικάνων. Στους νεοϋορκέζικους κύκλους ήταν γνωστός ως ο «διορθωτής» (fixer), δηλαδή αυτός που έβρισκε λύσεις στα προβλήματα και στις άβολες καταστάσεις που αντιμετώπιζε ο μεγιστάνας εντολέας του. Δικάστηκε από ομοσπονδιακό δικαστήριο και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης και 50.000 δολ. πρόστιμο τον Δεκέμβριο του 2018 για φορολογικές παραβάσεις και υπέρβαση του ορίου προεκλογικής χρηματοδότησης, ενώ του αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.

Καταθέτοντας την Τρίτη στο δικαστήριο, ο πρώην εκδότης του National Enquirer παραδέχθηκε ότι είχε μια «άκρως εμπιστευτική» συμφωνία με τον Τραμπ προκειμένου να χρησιμοποιήσει την ταμπλόιντ του για να υποστηρίξει την προεδρική υποψηφιότητά του. Κατέθεσε πως σε μια συνάντησή τους τον Αύγουστο του 2015 είπε στον Τραμπ ότι το Enquirer θα δημοσίευε ευνοϊκές ιστορίες για το πρόσωπό του και ότι θα «παρακολουθούσε» τις γυναίκες που ήθελαν να πουλήσουν ιστορίες οι οποίες θα μπορούσαν να τον πλήξουν πολιτικά. «Όταν κάποιος διεκδικεί δημόσια αξιώματα όπως αυτό (του Προέδρου), είναι πολύ συνηθισμένο γι’ αυτές τις γυναίκες να απευθύνονται σε ένα έντυπο σαν το National Enquirer για να προσπαθήσουν να πουλήσουν τις ιστορίες τους» κατέθεσε ο 72χρονος Πέκερ.

Πολιτικές δοκιμασίες οι δίκες

Ψύχραιμοι και «αποστασιοποιημένοι» Αμερικανοί αναλυτές εκφράζουν σκεπτικισμό και εμφανίζονται προβληματισμένοι για τα «συμφραζόμενα» και τις συνέπειες των δικαστικών διώξεων του Τραμπ. Αυτό οφείλεται στο ότι επίσης θεωρούν πως οι δίκες αυτές αποτελούν ντε φάκτο πολιτικές δοκιμασίες για τον μεγιστάνα, ως εκ τούτου δεν είναι βέβαιοι ότι του κάνουν ζημιά ή τελικά τον ωφελούν. Πολλοί στέκονται σε ένα κομβικό στοιχείο: Ότι οι διώξεις έχουν προφανώς και αδιαμφισβήτητα νομική υπόσταση αλλά ταυτόχρονα και πολιτικό «πρόθεμα». Όχι υπό την έννοια ότι ο εκφραστής μιας πολιτικής ιδεολογίας ή θέσης οδηγείται στο εδώλιο του κατηγορουμένου, αλλά ότι η δικαστική διαδικασία λειτουργεί δυνητικά ως πολιτική διαπόμπευσή του.

«Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος οι δίκες να βοηθήσουν τον Τραμπ αντί να τον πληγώσουν. Ως διαμάχες μεταξύ μιας κυβέρνησης και μιας χαλαρά συγκροτημένης αλλά ισχυρής αντιπολιτευόμενης ομάδας, μπορεί να θεωρηθούν ως πολιτικές δίκες και θα γίνουν παιχνίδι κατευθείαν στα χέρια του Τραμπ και των συμμάχων του» γράφει στο Project Syndicate o Έρικ Πόσνερ, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγο.

«Αν και ο Τραμπ είναι ο πρώτος πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ που δικάζεται, οι πολιτικές δίκες -στις οποίες χρησιμοποιούνται νομικές διαδικασίες για να απομακρυνθούν πολιτικοί αντίπαλοι από την εξουσία ή να αποτραπούν να την αναλάβουν- έχουν μακρά παράδοση στο να γυρίζουν μπούμερανγκ. Ο Κάρολος Α’ της Αγγλίας και ο Λουδοβίκος XVI της Γαλλίας έχασαν τα κεφάλια τους μετά από τέτοιες δοκιμασίες, αλλά οι απόγονοί τους (για τον Λουδοβίκο XVI, μέσω των αδελφών του) συνέχισαν να κληρονομούν τον θρόνο. Οι δίκες που υποτίθεται ότι δικαιολογούσαν την κυριαρχία των επαναστατών δημοσιοποιώντας την αποκρουστική συμπεριφορά των βασιλιάδων τελικά προκάλεσαν συμπάθεια γι’ αυτούς και αποκάλυψαν το αμφίβολο νομικό πρόσχημα που χρησιμοποιήθηκε για να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα».

Ο Πόσνερ σημειώνει ότι οι κανόνες που θεσπίστηκαν και οι πολιτικές νόρμες που επικράτησαν στην αμερικανική Δημοκρατία για να διασφαλιστεί ότι οι ηγετικές πολιτικές προσωπικότητες προστατεύονταν από ψευδείς καταμηνύσεις δημιούργησαν ένα «προστατευτικό» πλαίσιο υπό το οποίο οι μεταγενέστερες κυβερνήσεις απέφευγαν να «κυνηγήσουν» ακόμη και λιγότερο γνωστούς διαφωνούντες που παραβίασαν τον νόμο σε πολιτικά χρωματισμένες υποθέσεις (κυρίως επικριτές της εμπλοκής των ΗΠΑ σε διάφορους πολέμους, ειδικά στο Βιετνάμ). Μάλιστα, οι κατηγορούμενοι αυτοί κέρδισαν ανέλπιστα μερικές από τις δίκες στις οποίες οδηγήθηκαν ανατρέποντας τα αναμενόμενα και κάνοντας την κυβέρνηση να φαίνεται εκείνη ως η ένοχη πλευρά στα μάτια του κόσμου.

Η επιθετική στρατηγική Τραμπ

Αμφιθυμία και αμηχανία στους ενόρκους, στους δικαστές αλλά και στους Αμερικανούς πολίτες που γενικώς πιστεύουν πως ο πρώην Πρόεδρος δεν είναι αθώος

Η ιστορία που λένε ο ίδιος το Τραμπ και οι σύμμαχοί είναι ότι υπήρξε σπουδαίος Πρόεδρος αλλά ισχυροί άνθρωποι στο σκοτεινό παρασκήνιο ήθελαν να τον σταματήσουν και έτσι έστησαν μια νοθευμένη εκλογική διαδικασία για να τον απομακρύνουν από το αξίωμα. Η ίδια κλίκα, ισχυρίζονται, χρησιμοποιεί τώρα την επιβολή του νόμου και τα δικαστήρια για να τον εμποδίσει να διεκδικήσει εκ νέου τον Λευκό Οίκο.

Οι ένορκοι στις δίκες του Τραμπ θα πρέπει να καταλήξουν σε ομόφωνες ετυμηγορίες για να τον καταδικάσουν, ενώ ακόμη και εκείνοι που δεν είναι φανατικοί θαυμαστές του μπορεί να διστάσουν να τον κρίνουν ένοχο. Οι δικηγόροι του θα τους έχουν υπενθυμίσει ξανά και ξανά ότι οι εισαγγελείς αντιπροσωπεύουν μια κυβέρνηση της οποίας ο ηγέτης επωφελείται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον από τον πολιτικό θάνατο του Τραμπ.

Η θέση των εισαγγελέων

Γνωρίζοντας αυτό, οι εισαγγελείς με τη σειρά τους θα «μαλακώσουν» και θα επιδείξουν επιείκεια, καθώς πιθανή άτεγκτη στάση τους θα ενισχύσει την αφήγηση μιας καταπιεστικής κυβέρνησης που εξοντώνει τους αντιληπτούς πολιτικούς εχθρούς της.

Αυτή η αμφιθυμία, και εν μέρει αμηχανία, μπροστά στην εικόνα του Τραμπ κατηγορουμένου στο δικαστήριο αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις. Ένα σταθερό εύρημα προηγούμενων και πρόσφατων μετρήσεων είναι ότι οι Αμερικανοί δεν υιοθετούν σε γενικές γραμμές την αφήγησή του ότι είναι θύμα «κυνηγιού μαγισσών» των πολιτικών αντιπάλων του. Δεν φαίνεται να τρέφουν ιδιαίτερη συμπάθεια για την περσόνα του γιατί θεωρούν ότι ευθύνεται ο ίδιος για την κατάσταση που αντιμετωπίζει.

Τήρηση των νόμων βλέπει η πλειοψηφία Μια δημοσκόπηση της Washington Post και του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ τον περασμένο Δεκέμβριο έθεσε το ερώτημα αν το υπουργείο Δικαιοσύνης «αντιμετωπίζει τον Τραμπ σύμφωνα με τον νόμο όπως οποιονδήποτε άλλο πολίτη» ή τον «στοχοποιεί άδικα για πολιτικούς λόγους». Οι ερωτηθέντες επέλεξαν με μεγάλη διαφορά, 57%-41%, την πρώτη απάντηση, ακόμη και το 20% των Ρεπουμπλικάνων απάντησαν ότι ο Τραμπ αντιμετωπίζεται σύμφωνα με τον νόμο.

Αλλη μέτρηση τον Ιανουάριο από τη USA Today και το Πανεπιστήμιο του Σάφολκ κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα. Η πλειοψηφία -52%- συμφώνησε ότι οι νομικές διαδικασίες κατά του Τραμπ ήταν η «ενδεδειγμένη ενέργεια του δικαστικού συστήματος» σε σύγκριση με το 43% που υποστήριξε ότι ήταν «μη ενδεδειγμένη και έπρεπε να αποσυρθεί».

Αντιφατικά αποτελέσματα

Επίσης, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως, ανεξάρτητα από την άποψή τους για τη διαδικασία, οι Αμερικανοί σε γενικές γραμμές πιστεύουν πως ο Τραμπ δεν είναι αθώος.

Οπως παρατηρεί η Washington Post, ενώ οι γνώμες για κάθε κατηγορητήριο ξεχωριστά ποικίλλουν, περίπου οι μισοί ή λίγο λιγότερο από τους μισούς πιστεύουν ότι είναι ένοχος για κάποια από τα αδικήματα που τον βαρύνουν, ενώ σαφείς πλειοψηφίες πιστεύουν ότι έχει διαπράξει τουλάχιστον ορισμένα σοβαρά αδικήματα.

Σε μέτρηση των New York Times-Siena College στα μέσα του μήνα, σε ποσοστό 54%-37% οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι ο Τραμπ έχει διαπράξει σοβαρά ομοσπονδιακά εγκλήματα, ανάμεσά τους και 1 στους 5 Ρεπουμπλικάνους. Και στη δημοσκόπηση της Post και του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, οι συμμετέχοντες είπαν σε ποσοστό 56%-33% ότι ο Τραμπ είναι ένοχος για υπονόμευση των εκλογών. Το ποσοστό όσων δήλωσαν «σίγουρα ένοχος» ήταν διπλάσιο εκείνων που δήλωσαν «σίγουρα αθώος» (40%-21%).

Την ίδια ώρα, ωστόσο, μεγαλύτερος αριθμός Αμερικανών αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τις δικαστικές διαδικασίες κατά του πρώην Προέδρου, βλέπουν να παίζεται ένα πολιτικό παιχνίδι εδώ και δεν είναι πεπεισμένοι ότι ο Τραμπ θα έχει δίκαιη μεταχείριση.

Πολιτικά αυτό είναι σημαντικό δεδομένου ότι η υπόθεση που αντιμετωπίζουν με τον μεγαλύτερο προβληματισμό είναι η δίκη στο Μανχάταν. Είναι η πρώτη και θα μπορούσε να είναι και η μόνη που διεξάγεται πριν από τις εκλογές, υπογραμμίζει η Post.

Ετσι, ενώ στη δημοσκόπηση των Times-Siena που έδειξε ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο Τραμπ έχει διαπράξει αδικήματα, μια πλειοψηφία 49%-43% θεωρεί ξεκάθαρα ότι δεν θα έχει μια δίκαιη και αμερόληπτη δίκη. Ομοίως, μια δημοσκόπηση των Reuters-Ipsos αυτόν τον μήνα έδειξε ότι οι περισσότεροι, 48% έναντι 41%, πιστεύουν πως οι διώξεις κατά του Τραμπ είναι «υπερβολικές και πολιτικά υποκινούμενες».

Το βάρος στους Δημοκρατικούς

«Ας υποθέσουμε ότι ο Τραμπ αθωώνεται για όλες τις κατηγορίες και χάνει τις εκλογές. Θα φανεί, άραγε, παράλογο το επιχείρημά του ότι του έκλεψαν άλλη μια εκλογική αναμέτρηση, αυτή τη φορά με ένα σύστημα ποινικής Δικαιοσύνης που τον δυσφήμησε, του αποσπούσε την προσοχή και τον επιβάρυνε με ψευδείς διώξεις;» αναρωτιέται ο Πόσνερ και καταλήγει: «Στις προσπάθειές τους να εμποδίσουν έναν δημαγωγό να αναλάβει την Προεδρία, οι Δημοκρατικοί κινδυνεύουν να κερδίσουν τη φήμη του πρώτου κόμματος στην αμερικανική Ιστορία που χρησιμοποίησε τις δικαστικές διώξεις για να νικήσει έναν αντίπαλό του στην κούρσα για την προεδρία. Εάν συμβεί αυτό, οι Ρεπουμπλικάνοι θα έχουν έναν πολιτικό μάρτυρα στο πρόσωπο του Τραμπ κι ένα εκρηκτικό ζήτημα στα χέρια τους για το οποίο θα κάνουν εκστρατεία για πολύ καιρό στο μέλλον»…