Αβεβαιότητες γύρω από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν

Η συνάντηση της Άγκυρας θα έχει ελάχιστες ομοιότητες με τη συνάντηση της Αθήνας τον περασμένο Δεκέμβριο, τη διακήρυξη φιλίας με υποσχέσεις για ανάπτυξη της θετικής ατζέντας, του πολιτικού διαλόγου και των συνομιλιών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Και στα τρία σκέλη, οι συζητήσεις που διεξήχθησαν τον προηγούμενο μήνα ήταν εστιασμένες στη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης και τίποτε παραπάνω.

Η συνάντηση μεταξύ του Γεραπετρίτη και του Φιντάν στο Λονδίνο μια εβδομάδα νωρίτερα ακολούθησε το ίδιο μοτίβο, όπως και η κοινή δήλωση μεταξύ του Προέδρου Ερντογάν και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τη σκυτάλη πήραν από τον υπουργό Εξωτερικών οι διπλωματικοί του σύμβουλοι, οι πρέσβεις Α.Μ. Βρά και Α.Τ. Κίριτς.

Όσον αφορά τη θετική ατζέντα, από την αρχή, όλες οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στα 36 κεφάλαια συνεργασίας, τα οποία διατηρήθηκαν και προχώρησαν, αν και με αργούς ρυθμούς. Αντίθετα, το κεφάλαιο της εκπαιδευτικής συνεργασίας επηρεάστηκε αρνητικά από την εισαγωγή του μαθήματος της “γαλάζιας πατρίδας” στα τουρκικά σχολικά βιβλία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε σχέση με τα περιβαλλοντικά θέματα, η ελληνική πρωτοβουλία για τα θαλάσσια πάρκα εγείρει το ερώτημα κατά πόσον είναι δυνατή η συνεργασία, εκτός από έκτακτες καταστάσεις όπως οι καταστροφές. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες και από τις δύο πλευρές, η σύνοδος κορυφής θα καταλήξει σε μια νέα συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της τεχνολογικής καινοτομίας.

Όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ο διάλογος δεν έχει προχωρήσει στο σημείο να εξεταστεί το ενδεχόμενο λύσης με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η “ήρεμη θάλασσα” για την Αθήνα είναι μια θετική εξέλιξη που πρέπει να διατηρηθεί, αλλά σε διπλωματικό επίπεδο, η Navtex της Άγκυρας επαναφέρει συνεχώς τις “γκρίζες” διεκδικήσεις και τα ζητήματα κυριαρχίας των νησιών στο ανατολικό Αιγαίο.

Επίσης, δεν υπάρχει εμφανής βούληση να αλλάξει το Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, όπως δείχνουν οι τελευταίες συνομιλίες μεταξύ της κυβέρνησης Ντμπειμπά και των αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της ΕΕ στην Τρίπολη- δεν υπάρχει επίσης καμία πρόοδος στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας που θα μπορούσε να θεωρηθεί θετική- στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, τα ευρωτουρκικά ζητήματα εξαρτώνται σε κάθε στάδιο της συζητήθηκαν με, την ίδια στιγμή, στο καταληκτικό κείμενο έγινε αναφορά στο Κυπριακό και στην πρόθεση των Βρυξελλών να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο.

Η επόμενη εβδομάδα θα είναι κρίσιμη για τη συνέχιση της πρωτοβουλίας Γκουτέρες. Η ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ Ολγκίν Κουέγιαρ θα συναντηθεί με τον Νίκο Χριστοδουλίδη στις 8 Μαΐου και θα ακολουθήσει συνάντηση με τον Ερσίν Τατάρ. Η τουρκοκυπριακή πλευρά αντιτίθεται στην επανέναρξη του διαλόγου και είναι ορατός ο κίνδυνος να τιναχτεί στον αέρα η νέα πρωτοβουλία του ΟΗΕ.

Στην Αθήνα το Κυπριακό πέρασε εν συντομία από τις κοινές δηλώσεις, πλην όμως το ενδεχόμενο να επανέλθει αναλυτικά στην Αγκυρα είναι ανοιχτό, από τις συνακόλουθες εξελίξεις στη Λευκωσία. Παράλληλα η τουρκική κυβέρνηση εμφανίζεται ενοχλημένη από τις προχθεσινές συμφωνίες της Λευκωσίας με την ΕΝΙ (και την Total) για συνέργειες με την Αίγυπτο στη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κυπριακά στα αιγυπτιακά πεδία. Τέλος, υπάρχει πάντα στο τραπέζι η τουρκική ενόχληση για την πρωτοβουλία «Αμάλθεια», εφόσον συνεχιστεί με την κατασκευή προβλήτα από τους Αμερικανούς στη Γάζα.