Β. Μακεδονία: Τι σημαίνει η νίκη των εθνικιστών για την Ελλάδα

Δεν αιφνιδιάζει, αλλά δεν παύει να εγείρει προβληματισμό τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Σόφια, η επάνοδος των εθνικιστών του VMRO-DPMNE στην εξουσία της Βόρειας Μακεδονίας, με την ελληνική πλευρά να τηρεί στάση αναμονής για τα πρώτα δείγματα γραφής που θα έλθουν εκ μέρους των Σκοπίων ως προς το σεβασμό της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Η πολιτική κατάσταση στη Βόρεια Μακεδονία δεν είναι ευνοϊκή για τις ευρωπαϊκές προοπτικές της Βόρειας Μακεδονίας και τις σχέσεις της με την Αθήνα, δεδομένης της συντριπτικής νίκης του VMRO-DPMNE στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές και των θέσεων τόσο του Κρίστιαν Μίτσοσκι όσο και της Γκορντάνα Σιριάνοφκα, οι οποίοι θα γίνουν πρωθυπουργός και πρόεδρος αντίστοιχα.

Το VMRO-DPMNE κέρδισε πάνω από το 42% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές, καταλαμβάνοντας 58 από τις 120 έδρες. Το αποσχισθέν κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) έλαβε μόνο το 15,36% των ψήφων και 18 έδρες, κατατάσσοντάς το δεύτερο σε ψήφους και τρίτο σε έδρες πίσω από το αλβανικό κυβερνών κόμμα στη Βόρεια Μακεδονία. Το DUI του Αλί Αχμέτι έλαβε χαμηλό ποσοστό 13,78% των ψήφων, αλλά εξασφάλισε 19 έδρες.

Στην τέταρτη θέση, με 11% και 13 έδρες, ήταν ένας συνασπισμός τεσσάρων αλβανικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, γνωστός ως “Αξίζει”- στην πέμπτη θέση, με 6,8% και έξι έδρες, ήταν το εθνικιστικό και φιλορωσικό κόμμα “Αριστερά”- στην έκτη θέση, με 5,3% και έξι έδρες, ήταν το νεοσύστατο κόμμα του δημάρχου του Κουμάνοβο Μαξίμ Ντιμιτριέφσκι, ο οποίος εγκατέλειψε το SDSM πριν από δύο χρόνια. Πρόκειται για τον κομματικό σχηματισμό “Ξέρω”.

Το επίμονο οικονομικό αδιέξοδο και η εκτεταμένη διαφθορά οδήγησαν το εκλογικό σώμα σε μια τιμωρητική στάση απέναντι στο SDSM, η οποία επιδεινώθηκε από το αίσθημα ταπείνωσης για τη Συμφωνία των Πρεσπών που ένιωθε ένα σημαντικό μέρος της σλαβόφωνης πλειοψηφίας, και την απογοήτευση για την προδοσία των προσδοκιών που δημιούργησε προσωρινά η προοπτική ένταξης στην ΕΕ. Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, η οποία προοριζόταν να περιορίσει τη ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια, επέστρεψε έκτοτε τα Σκόπια σε μια ζώνη αφάνειας στη διεθνή κοινότητα.

Σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η γενική εκτίμηση των αναλυτών είναι ότι η συμφωνία δεν θα απορριφθεί επισήμως από τη νέα ηγεσία της χώρας, αλλά προβλέπεται ένα “σύννεφο αβεβαιότητας” αν η πολιτική και εθνική ηγεσία χρησιμοποιεί συστηματικά και δημόσια την πρώην συνταγματική ονομασία χωρίς τον προσδιορισμό Βόρεια.

Προβλέπονται, επίσης, σύννεφα στις σχέσεις μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας και της Βουλγαρίας. Αυτό συμβαίνει επειδή ο Μίτσοτσκι έχει δηλώσει ότι δεν θα αποδεχθεί την απαίτηση της Σόφιας για νέα τροποποίηση του Συντάγματος που θα εγγυάται το δικαίωμα των Σλάβων στη Βουλγαρία να αυτοπροσδιορίζονται ως Βούλγαροι. Μέσω της γαλλικής διαμεσολάβησης, η Βουλγαρία συμφώνησε να άρει το βέτο της στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, εάν η Βόρεια Μακεδονία προχωρούσε στη συνταγματική μεταρρύθμιση, αλλά η κυβέρνηση SDSM-DUI δεν είχε την απαραίτητη πλειοψηφία για να το πράξει.

Η επιστροφή των εθνικιστών στην ηγεσία της γειτονικής χώρας, την ώρα που η υιοθέτηση ενός πρωτοκόλλου για την εφαρμογή βασικών διατάξεων της Συμφωνίας των Πρεσπών έχει κολλήσει, είναι πιθανό να προκαλέσει πολλά προβλήματα στις σχέσεις με την Ελλάδα. Και μόνο το γεγονός ότι βασικοί αξιωματούχοι της κυβερνητικής πλειοψηφίας αρνούνται να αναφέρουν τη χώρα τους ως Βόρεια Μακεδονία αποτελεί παραβίαση της συμφωνίας και η Αθήνα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα δίλημμα και δύσκολες επιλογές που ενέχουν τον κίνδυνο αναβίωσης συγκρούσεων του παρελθόντος.