Γιατί το 2024 μπορεί να είναι ισχυρή χρονιά για τις ελληνικές τράπεζες

Υψηλή κερδοφορία των τραπεζών και υπέρβαση των στόχων τους και φέτος διαβλέπουν πλέον οι επενδυτικοί οίκοι και οι μέτοχοι, με τις δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, την Εθνική Τράπεζα και την Τράπεζα Πειραιώς, να έχουν ανακοινώσει ισχυρά αποτελέσματα πρώτου τριμήνου, με ορισμένες θετικές εκπλήξεις, τουλάχιστον σε σχέση με αυτά που ανέμεναν οίκοι και consensus. Εκτιμάται, ότι τα συνολικά καθαρά κέρδη πρώτου τριμήνου ξεπερνούν τα 900 εκατ. ευρώ, με την ανακοίνωση αποτελεσμάτων από Alpha Bank και Eurobank.

Με τα αποτελέσματα της Εθνικής και Πειραιώς η αγορά έχει πάρει μία πρώτη γεύση για τις επιδόσεις των συστημικών τραπεζών φέτος και σε συνδυασμό με τα στοιχεία για τα δάνεια, τις καταθέσεις και τα margin σχηματίζεται μία πολύ θετική εικόνα, με πολλές επιμέρους διαφορές σε σχέση με αυτά που ανέμεναν οι διεθνείς αναλυτές. Υπάρχουν κάποιες εκπλήξεις σε επιμέρους σημαντικά στοιχεία για του ξένους αναλυτές, που όμως μάλλον ανέμεναν οι Έλληνες συνάδελφοί τους. Έτσι:

Η επιβάρυνση από το κόστος των ακριβότερων προθεσμιακών καταθέσεων είναι πολύ μικρότερη έως ασήμαντη σε σχέση με ό,τι αναμενόταν. Βλέπουμε μία μικρή μετακίνηση που αναμενόταν δύο ή περισσότερα τρίμηνα νωρίτερα. Δεν υπάρχει δυναμική μετακίνησης ενόψει μείωσης επιτοκίων τον Ιούνιο και συνεπώς με μειωμένα επιτόκια καταθέσεων στο δεύτερο εξάμηνο, η τάση θα αρχίσει να φθείρεται σε όλη την Ευρωζώνη και άρα και στην Ελλάδα.

Ο ανταγωνισμός των τραπεζών στα δάνεια, έχει μειώσει τα περιθώρια σε συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρηματικών δανείων που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση. Δεν έχει επεκταθεί όμως σε όλες τις κατηγορίες δανείων, όπου οι κάρτες, τα ανοιχτού τύπου δάνεια, συνεχίζουν να αυξάνονται όπως και τα νέα καταναλωτικά δάνεια που πήραν μία αύξηση μεν, αλλά είναι το νέο πεδίο που θέλουν να ανοίξουν οι τράπεζες οπότε αναμένεται σταθεροποίηση και μειώσεις μετά τον Ιούνιο. Ωστόσο, επειδή τα περιθώρια στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι μεγάλα, η αναμενόμενη πιστωτική επέκταση θα φέρει μεγάλα κέρδη φέτος ακόμα και με μείωση των επιτοκίων στο 9%-11%. Η πιστωτική επέκταση στα καταναλωτικά μπορεί να είναι σημαντική φέτος έως το τέλος του έτους, αν και δεν πρόκειται για μία μεγάλη κατηγορία δανείων. Αλλά ό,τι έρθει εδώ είναι κέρδος για τις τράπεζες.

Τα περιθώρια σε μεγάλα δάνεια άνω του ενός εκατ. ευρώ και σε συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρηματικών δανείων αυξήθηκαν στο πρώτο τρίμηνο.

Αυτές οι μικρές αυξήσεις στα περιθώρια, διατήρησαν όπως φαίνεται τα καθαρά έσοδα από τόκους στην κορυφή που για όλες σχεδόν τις τράπεζες ήταν το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2023, δεν υπάρχει σύγκριση, τα έσοδα είναι πολύ αυξημένα, τα επιτόκια της ΕΚΤ και το euribor κορύφωσε κατά τον Οκτώβριο 2023. Τώρα προεξοφλεί ήδη την πρώτη μείωση της ΕΚΤ με το euribor τριμήνου, να κινείται κάτω από το 3,80%.

Τα έσοδα από τόκους στο πρώτο τρίμηνο εκτιμάται ότι μπορεί να κυμανθούν περίπου στο 97%-98% των εσόδων από τόκους του τέταρτου τριμήνου 2023. Ήταν το κορυφαίο τρίμηνο των τραπεζών εδώ και πολλά χρόνια. Η οριακή μείωση οφείλεται στην τάση που αναπτύσσεται κυρίως από μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις όταν έχουν αυξημένες ροές, να κλείνουν δάνεια που έχουν κόστος ψαλιδίζοντας την καθαρή πιστωτική επέκταση των τραπεζών, παρά τις μεγάλες εκταμιεύσεις που έχουν κάνει. Οι τράπεζες απαντούν με μικρές αυξήσεις σε άλλες κατηγορίες δανείων. Η Εθνική Τράπεζα παρουσιάζει αύξηση εσόδων από τόκους 22% από πέρυσι στο πρώτο τρίμηνο και μικρή μείωση 3% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο λόγω των πρόωρων εξοφλήσεων. Η Τράπεζα Πειραιώς παρουσιάζει αύξηση εσόδων από τόκους 16% από το πρώτο τρίμηνο πέρυσι και 3,50% μείωση από το τέταρτο τρίμηνο πέρυσι.

Ωστόσο αυτό δείχνει ότι η συνήθεια πρόωρων εξοφλήσεων που αποκτά εποχικό χαρακτήρα στο πρώτο τρίμηνο, αντιστρέφεται στα επόμενα τρίμηνα. Υπάρχουν καλές ενδείξεις για τη συνέχεια με μεγάλα δάνεια να αναμένουν στην ουρά στις τράπεζες. Αλλά εκείνο που θα φθείρει τη συνήθεια, θα είναι η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ και του euribor. Αυτός είναι ο λόγος των πρόωρων εξοφλήσεων. Οι ξένοι αναλυτές εκτιμούσαν ότι η μείωση των επιτοκίων θα έβλαπτε τα έσοδα λόγω μείωσης του margin.

Απ’ ό,τι φαίνεται το margin διατηρείται σε πολύ κερδοφόρα επίπεδα και μπορεί να διατηρηθεί και στη συνέχεια, αλλά τα επιτόκια σε τόσο υψηλά επίπεδα στην πραγματικότητα πλήττουν τα έσοδα αντί να τα βοηθούν. Η επίπτωση μπορεί να αντιστραφεί με μετρημένη (αλλά όχι μεγάλη), μείωση επιτοκίων.

Ταυτόχρονα η πιθανότητα παραμονής των επιτοκίων της ΕΚΤ σε επίπεδα έως 3% ή υψηλότερα για μεγάλο διάστημα, όπως εκτιμούν τώρα οι αγορές, ευνοεί τις ελληνικές τράπεζες να διατηρούν μεγάλα margin.

Τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών μειώθηκαν σημαντικά και αυτό μειώνει το κόστος ρίσκου. Σε συνδυασμό και με τη μεγάλη μείωση των λειτουργικών δαπανών (που παρατηρήθηκε ότι έχει ήδη φέρει σε Εθνική και Πειραιώς ο μετασχηματισμός των τραπεζών), αυξάνονται τα περιθώρια κερδοφορίας, λόγω μείωσης του κόστους. Μειώθηκαν πολύ επίσης τα δάνεια στην ΕΚΤ, ενώ οι ελληνικές τράπεζες έχουν καλύψει το μεγαλύτερο τμήμα των αναγκών τους σε MREL, με παράλληλη μείωση του μέσου κόστους για τόκους.

Η άνοδος της αγοράς και η καλή πορεία κυρίως των μετοχών αλλά και των ελληνικών ομολόγων φέρνει κέρδη από αυξημένες προμήθειες και αμοιβές από τα διαχειριζόμενα κεφάλαια, όπως επίσης από τη γενικότερη αύξηση των τιμολογίων. Τα καθαρά έσοδα από προμήθειες της Πειραιώς έφθασαν στα 145 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο. Είναι μέγεθος πλέον, αυξημένα κατά 19% σε ετήσια και κατά 1% σε από το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Τα καθαρά έσοδα της Εθνικής Τράπεζας από προμήθειες είναι 100 εκατ. ευρώ. Αυξημένα 15% σε ετήσια βάση και μειωμένα 9% από το τέταρτο τρίμηνο του 2023.