Σε συναγερμό η Ευρώπη για την άνοδο της ακροδεξιάς

Τα κέρδη της ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου θα είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να μετατραπούν σε περισσότερη εξουσία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λένε οι ειδικοί, ωστόσο, προειδοποιούν ότι θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα εθνικιστικά κόμματα στις πρωτεύουσες της ΕΕ, με δυνητικά μεγαλύτερες συνέπειες.

Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, τα ακροδεξιά και σκληροπυρηνικά συντηρητικά κόμματα θα μπορούσαν να βρίσκονται στην πρώτη θέση σε εννέα χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών, και στη δεύτερη ή τρίτη θέση σε άλλες εννέα, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Σουηδίας.

Η αναμενόμενη άνοδος του ακροδεξιού κόμματος “Ταυτότητα και Δημοκρατία” (ID) και του συντηρητικού και εθνικιστικού κόμματος “Ευρωπαίοι Συντηρητικοί Μεταρρυθμιστές” (ECR) έχει οδηγήσει σε εικασίες ότι μια “απότομη δεξιά στροφή” στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο σημαντικά έργα της ΕΕ, όπως η Πράσινη Συμφωνία.

Το ID, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Συναγερμού (RN) της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, της Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία, της “Εναλλακτικής για τη Γερμανία” (AfD) της Γερμανίας, του Κόμματος Ελευθερίας (FPÖ) της Αυστρίας και του Vlaams Belang του Βελγίου, είναι έτοιμο για μια σημαντική νίκη και επιδιώκουν να εκλέξουν 59 έως ίσως και 85 ευρωβουλευτές.

Το εθνικοσυντηρητικό ECR, το οποίο περιλαμβάνει την ιταλική Αδελφότητα υπό την ηγεσία της Τζόρτζια Μελόνι, το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας, το Vox της Ισπανίας, τη Φινλανδία και τους Δημοκράτες της Σουηδίας, βρίσκεται σε τροχιά επιστροφής περίπου 75 ευρωβουλευτών, που σημαίνει μια πιο μέτρια πρόοδο.

Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι μια τόσο ακραία και δυναμική αύξηση του αριθμού των ευρωβουλευτών από ακροδεξιά κόμματα δεν θα οδηγήσει άμεσα σε κάποια σημαντική αλλαγή στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενός από τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της ΕΕ, μαζί με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο εκπροσωπεί τις εθνικές κυβερνήσεις, και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ.

Τα κεντροδεξιά κόμματα, που περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), συμπεριλαμβανομένης της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, και τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες (CDU), τον πρόεδρο της Επιτροπής, κυριαρχούν, ενώ οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες και η Δημοκρατική Ένωση για την Πρόοδο, με έως 145 ευρωβουλευτές, στοχεύουν στη δεύτερη θέση.

Τα κόμματα που απαρτίζουν το ECR είναι ως επί το πλείστον λαϊκιστικά, εθνικιστικά και συντηρητικά, και πολλά από αυτά βρίσκονται ή έχουν βρεθεί στην κυβέρνηση. Είναι επικριτικά προς την ΕΕ (μερικές φορές έντονα), αλλά τελικά αποτελούν μέρος αυτού που ο Von Ondarza περιέγραψε ως «τη μεγάλη μηχανή συμβιβασμού της ΕΕ», και συχνά έχουν βοηθήσει στη σύνταξη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Αντίθετα, τα μέλη της ID είναι κυρίως ακροδεξιοί, αντιευρωπαϊστές – και συχνά θεωρούνται ακραίοι στα εθνικά τους πλαίσια. Στην ευρωπαϊκή σκηνή, είναι περισσότερο διασπαστικοί παρά εποικοδομητικοί: Το AfD μιλάει ευνοϊκά για ένα δημοψήφισμα «Dexit» για την Γερμανία, ενώ οι προτάσεις του RN της Λεπέν για μια «εθνική προτίμηση» με προτεραιότητα στη Γαλλία σε θέσεις εργασίας και παροχές δεν είναι συμβατές με την παραμονή στην ενιαία αγορά.

Ένα ισχυρό εκλογικό αποτέλεσμα για την ακροδεξιά είναι πιθανό να προσθέσει περαιτέρω δυναμική. Στη Γαλλία, η Λεπέν είναι πιθανό να ταπεινώσει τον πρόεδρο Μακρόν. Η λίστα του Rassemnblement National (=Εθνική Συσπείρωση) του θα συγκεντρώσει πιθανότατα διπλάσιες ψήφους από τον κεντρώο πρόεδρο Emmanuel Macron.

Στη Γερμανία, το AfD έχει πέσει τρεις ή τέσσερις μονάδες στις δημοσκοπήσεις μετά από μια σειρά σκανδάλων, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται στη δεύτερη θέση πίσω από το αντιπολιτευόμενο CDU και μπροστά από τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες υπό την ηγεσία του καγκελάριου Όλαφ Σολτς.

Οι ειδικοί ανησυχούν περισσότερο για τον αντίκτυπο των ευρωεκλογών στην ήδη αποδυναμωμένη ηγεσία. Για παράδειγμα, τόσο ο Μακρόν όσο και ο Σουλτς αγωνίζονται ήδη να επιβιώσουν πολιτικά- σε επίπεδο ΕΕ, ο μεγαλύτερος αντίκτυπος αυτών των εκλογών θα είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση των ήδη αποδυναμωμένων ηγετών.

Και ο αντίκτυπος των ευρωεκλογών του 2024 θα γίνει σοβαρά αισθητός με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις θα δεχθούν πιέσεις να μετατοπιστούν προς τα δεξιά σε θέματα όπως η πολιτική για το κλίμα, μετατοπίζοντας ενδεχομένως την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των εθνικών πρωτευουσών.