Κεντροαριστερά: Τα μεγάλα ερωτηματικά για την επόμενη μέρα

Σε λιγότερο από ένα μήνα πριν τις ευρωεκλογές, το ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα της κάλπης εξακολουθεί να εστιάζεται σχεδόν αποκλειστικά στη διαμόρφωση των εσωτερικών πολιτικών συσχετισμών και όχι στο διακύβευμα της λαϊκής ετυμηγορίας του Ιουνίου που αφορά στο μέλλον της Ευρώπης.

Υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι για αυτή τη συμπεριφορά. Ο ένας είναι η χαμηλή συνειδητοποίηση της σημασίας των σχέσεων με την Ευρώπη για τη διαμόρφωση της πορείας της χώρας, ακόμη και μετά από χρόνια σοβαρής κρίσης. Ο άλλος είναι η μακροχρόνια ασυμμετρία των δυνάμεων στο πολιτικό σύστημα, όπου οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχουν δώσει προτεραιότητα στην αμφισβήτηση των κυβερνητικών μονοπωλίων έναντι των τόσο σημαντικών ευρωπαϊκών διλημμάτων.

Τώρα που ο ακροδεξιός συνασπισμός προσπαθεί να ανατρέψει την τρέχουσα ισορροπία των πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αμφισβητώντας τη διαδικασία προόδου προς την ευρωπαϊκή ενότητα, η δημοκρατική αντιπολίτευση στη χώρα μας επικεντρώνεται στον εσωκομματικό ανταγωνισμό.

Η απόκτηση άτυπης κυριαρχίας μεταξύ των δυνάμεων που εντοπίζονται στον κεντροαριστερό χώρο έχει γίνει σημείο αντιπαράθεσης στις ευρωεκλογές. Η επιδίωξη της συμφιλίωσης της κεντροαριστεράς μέσω των ευρωεκλογών σίγουρα δεν ευνοεί τον διάλογο για το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, η προεκλογική συζήτηση για την κεντροαριστερά αναδεικνύει τις διάφορες αντιφατικές αντιλήψεις που υπάρχουν μεταξύ των δυνάμεων της περιοχής τις επόμενες ημέρες: η νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, ως ο κύριος εκπρόσωπος του χώρου, θέλει να επιτύχει την ενότητα της κεντροαριστεράς, συγκεντρώνοντας όλους τους φορείς του κόμματός της Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ μίλησε για ανάληψη πρωτοβουλιών που θα απευθύνονται στις “υγιείς” δυνάμεις της κεντροαριστεράς.

Ωστόσο, ο όρος αυτός είναι ιδιαίτερα προβληματικός, τόσο ως προς τον ορισμό αυτών των δυνάμεων όσο και, κυρίως, ως προς την αντικειμενική αδυναμία επίτευξης πολιτικής σύγκλισης των σοσιαλδημοκρατικών θέσεων με τις ιδεολογικές αγκυλώσεις του παρελθόντος.

Στις απόψεις των δύο κεντροαριστερών κομμάτων προστίθενται και αυτές του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος πρόσφατα επανεμφανίστηκε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο πρώην πρωθυπουργός δήλωσε έτοιμος για rebranding, προτείνοντας ουσιαστικά τον εαυτό του ως ηγέτη μιας κεντροαριστερής ανασυγκρότησης.

Τι στο καλό θα μπορούσε να προτείνει διαφορετικά αύριο ο ηγέτης της Αριστεράς, ο οποίος μόλις πριν από λίγους μήνες οδηγούσε την Αριστερά στην κατάρρευση και τη διάλυση, καθώς το κόμμα του ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον διάδοχό του, τον οποίο τώρα κατηγορεί ότι είναι σύμβολο ενός “απολιτικού” τρόπου ζωής;

Η εξισορρόπηση του πολιτικού συστήματος που σήμερα κυριαρχείται από το κυβερνών κόμμα εξαρτάται από την ικανότητα της αντιπολίτευσης να εκπληρώσει τα καθήκοντά της με αξιοπιστία. Ωστόσο, η αξιοπιστία της αντιπολίτευσης, άρα και ο δυναμισμός της, δεν εξασφαλίζεται με μια τεχνητή συσσώρευση πολιτικών δυνάμεων και θέσεων με βάση “ονόματα προέλευσης”, αλλά με την όσο το δυνατόν ευρύτερη συσπείρωση γύρω από μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας που αντιμετωπίζει αποφασιστικά τις χρόνιες παθογένειες και στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου αναπτυξιακού και παραγωγικού μοντέλου.

Ο αγώνας για τις ευρωεκλογές είναι κρίσιμος και για έναν άλλο πολύ σημαντικό λόγο, που είναι το κύριο θέμα της κάλπης της 9ης Ιουνίου. Είναι σαφές ότι οι ακροδεξιές και λαϊκιστικές δυνάμεις βρίσκονται σε άνοδο σε πανευρωπαϊκή κλίμακα και αποτελούν απειλή για το μέλλον της Ευρώπης στο σύνολό της. Το ενδεχόμενο να μετατοπιστεί η ισορροπία δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ των ευρωσκεπτικιστών, σε μια εποχή που η Ευρώπη καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τα προβλήματα που εξακολουθούν να προκαλούν οι δύο πόλεμοι στον γεωπολιτικό της χώρο και οι μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας – μετανάστευση και κλιματική αλλαγή – η διαδικασία προς την ενότητα και βήματα θα μπορούσε να διακοπεί ή ακόμη και να ακυρωθεί.

Καμιά πολιτική σκοπιμότητα δεν δικαιολογεί υποχωρήσεις σε κάθε μορφής και προέλευσης πιέσεις και εκλογικές λογικές σε θέματα που θίγουν τον αξιακό πυρήνα της δημοκρατίας. Άλλωστε, όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, η πρακτική των συμβιβασμών στα θέματα αυτά οδηγεί πάντα σε τραγικά αντίθετα αποτελέσματα.