Παράθυρο ευκαιρίας στα ελληνοτουρκικά

Η αντίστροφη μέτρηση για την συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έχει ήδη αρχίσει και τα σενάρια και από τις δύο πλευρές όσον αφορά τις συζητήσεις και το τι θα επιχειρήσει να θέσει η κάθε πλευρά στο τραπέζι ποικίλουν.

Η ηρεμία παραμένει βασικό ζήτημα για τους Έλληνες αναλυτές και η λειτουργία της Μονής της Χώρας ως τζαμί αποτελεί μεγάλη πρόκληση.

Ο διάλογος εξαρτάται από την οικοδόμηση σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών. Παρά τις πολλές διαφωνίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κρίση, το κύριο βάρος πέφτει στον περιορισμό τους και στη διατήρηση μιας ατμόσφαιρας ηρεμίας, ενός ήπιου κλίματος, μια σημαντική πτυχή της “θετικής ατζέντας”.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σήμερα, ενώ η συνεργασία σε θέματα χαμηλής πολιτικής έχει επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, οι διαβουλεύσεις κατασκοπείας συνεχίζουν να ασχολούνται με θέματα ζωτικής σημασίας. Το σκεπτικό για τις διερευνητικές συνομιλίες ήταν το γνωστό γεγονός ότι και οι δύο χώρες θα πρέπει να βρουν πραγματικές λύσεις στα προβλήματά τους και όχι ρητορική για εσωτερική πολιτική κατανάλωση.

Οι τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο δείχνουν ότι οι παγωμένες συγκρούσεις είναι πιθανό να εκραγούν και να δημιουργήσουν περαιτέρω τεράστιες τραγωδίες. Επομένως, η αγνόηση της σύγκρουσης με την προσποίηση του διαλόγου είναι μια δαπανηρή και επικίνδυνη στρατηγική.

Ακόμη και αν υπάρχει δισταγμός για την εμβάθυνση των διαπραγματεύσεων, ένα πράγμα είναι σαφές: ο διάλογος είναι το κλειδί. Έχουμε δει τις συνέπειες της διακοπής του διαλόγου στο παρελθόν, και δεν ήταν ευνοϊκές. Η κατάσταση μετά την επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν στην Αθήνα αποδεικνύει τη δύναμη του διαλόγου. Έτσι, ενώ οι προσδοκίες για μια γρήγορη λύση μπορεί να μην είναι ρεαλιστικές, η σημασία της διατήρησης του διαλόγου δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι δύο σύμμαχοι, παρά τις πολλές και σημαντικές διαφωνίες τους. Και οι δύο πλευρές είναι απρόθυμες να συζητήσουν βαθύτερα ζητήματα. Ωστόσο, η πρόθεσή τους να αυξήσουν τις εντάσεις στη σύγχρονη διεθνή σκηνή έχει τα όριά της. Υπενθυμίζεται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεταμορφώσει την Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα πίστευε ότι οι περιφερειακές και ιδεολογικές διαφορές μεταξύ της Τουρκίας και των συμμάχων της θα δημιουργούσαν περαιτέρω υποστήριξη για την επίλυση του διχαστικού ζητήματος εις βάρος των τουρκικών συμφερόντων, αλλά όπως γνωρίζουμε, αυτό δεν απέφερε περαιτέρω οφέλη για την Ελλάδα, εκτός από τη διατήρηση του status quo. Η αμοιβαία εξουδετέρωση των δύο πλευρών δεν αποτελεί πραγματική λύση. Η εκμετάλλευση των συμφερόντων τρίτων μερών με επιρροή προς όφελος των διπλωματικών και στρατιωτικών αντιπαραθέσεων δεν έχει οδηγήσει στην ευημερία του ελληνικού και του τουρκικού λαού.

Οι αλλαγές στις διεθνείς προτεραιότητες και οι διπλωματικές πρωτοβουλίες ηρεμούν τα “τρίτα μέρη” με τις δικές τους προτεραιότητες. Οι σχετικές θέσεις και οι ρόλοι των δύο χωρών είναι τόσο γνωστές στη γεωπολιτική σκηνή που ίσως δεν είναι απαραίτητο να αναφερθούν όλες. Ωστόσο, όταν και υπό ποιες συνθήκες αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι πιο σημαντικά, η ελληνική και η τουρκική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να θεωρούν τα συμφέροντα της άλλης χώρας ως κάτι που μπορεί να αγνοηθεί πλήρως. Αντίθετα, κάθε πραγματική λύση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ευαισθησίες και τους δισταγμούς της άλλης πλευράς.