Φον ντερ Λάιεν: Υπόσχεται ευρωπαϊκή αμυντική ασπίδα

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε να δημιουργήσει νέες δυνατότητες και «δομές» σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της ξένης παρέμβασης εάν διοριστεί εκ νέου επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, ενώ τα κράτη μέλη από την πλευρά τους επιδιώκουν να βελτιστοποιήσουν τα υπάρχοντα εργαλεία .

Στη Σύνοδο Κορυφής για τη Δημοκρατία της Κοπεγχάγης την Τρίτη (14 Μαΐου), ανακοίνωσε ότι, εάν ηγηθεί της επόμενης Επιτροπής, θα δεσμευτεί για τη δημιουργία μιας «Ευρωπαϊκής ασπίδας για τη δημοκρατία» και την οικοδόμηση νέων ικανοτήτων κοινών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προτεραιότητα, όπως η γαλλική υπηρεσία για την καταπολέμηση ξένες ψηφιακές παρεμβολές VIGINUM.

Η πρωτοβουλία θα πρέπει να είναι “ένα φιλόδοξο ευρωπαϊκό έργο που εστιάζει στις μεγαλύτερες απειλές ξένης παρέμβασης και χειραγώγησης” , εξήγησε.

Αυτή η ανακοίνωση έρχεται καθώς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δέχονται αυξημένη πίεση για να προστατεύσουν από ξένες παρεμβάσεις και κατασκοπεία, ιδιαίτερα τη Ρωσία και την Κίνα, τις εκλογές που πραγματοποιούνται σε ολόκληρο το μπλοκ, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων τον Ιούνιο. Η ανησυχία αυξάνεται στην ήπειρο καθώς ορισμένα σκάνδαλα κατασκοπείας και παρέμβασης όπως το Qatargate ή το Chinagate εμπλέκουν πολιτικούς της ΕΕ ή τους βοηθούς τους.

«Νομίζω ότι η Ευρώπη χρειάζεται τώρα τη δική της δομή αφιερωμένη στην καταπολέμηση της ξένης παρέμβασης. Θα συγκεντρώσει την απαραίτητη τεχνογνωσία και θα διασφαλίσει τη σύνδεση και τον συντονισμό με τις υπάρχουσες εθνικές υπηρεσίες », πρόσθεσε η κ. von der Leyen.

Μεταξύ άλλων, θέλει να ενισχύσει τις δυνατότητες εντοπισμού και αφαίρεσης κακόβουλου ξένου περιεχομένου σε επίπεδο ΕΕ.

Ο σημερινός Πρόεδρος της Επιτροπής σχεδιάζει επίσης να βασιστεί σε υφιστάμενα νομοθετικά πλαίσια, όπως ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες ( DSA) — ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για διαδικτυακές πλατφόρμες — και η νομοθεσία για την τεχνητή νοημοσύνη ( AI Act ), για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των «  deep fakes  ». που, σύμφωνα με την κ. φον ντερ Λάιεν, «μπορεί να διαδραματίσει πολύ αποσταθεροποιητικό ρόλο στις προεκλογικές εκστρατείες» .

Σε αυτό το στάδιο, είναι αδύνατο να πούμε ποιες μορφές θα λάβουν αυτές οι νέες «δομές» ή ο βαθμός στον οποίο οι Είκοσι Επτά θα είναι έτοιμοι να αναθέσουν στις Βρυξέλλες τις δυνατότητες πληροφοριών και δράσης, που επί του παρόντος εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους.

Ωστόσο, βιαζόμενοι να αντιδράσουν στις πρόσφατες καταγγελίες για ξένη παρέμβαση, οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη δημιουργήσει μια προσωρινή ειδική ομάδα κρίσεων στα μέσα Απριλίου για να συγκεντρώσει την παρακολούθηση και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις προσπάθειες ρωσικής παρέμβασης στις ευρωπαϊκές εκλογές που θα διεξαχθούν τις επόμενες. μήνας.

Στη συνέχεια θα εξεταστεί ένα μόνιμο σύστημα, δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρου, του οποίου η χώρα ασκεί επί του παρόντος την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Θέλει επίσης να επεκτείνει τις εξουσίες του γενικού εισαγγελέα της ΕΕ σε απειλές ξένης παρέμβασης.

Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο των συμπερασμάτων του Συμβουλίου για τη δημοκρατική ανθεκτικότητα, το οποίο συμβουλεύτηκε η Euractiv, φαίνεται, ωστόσο, ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του μπλοκ επιθυμούν να υιοθετήσουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση από αυτή της κ. von der Leyen, εστιάζοντας αντ’ αυτού στα υπάρχοντα όργανα.

Αυτά τα συμπεράσματα θα πρέπει να εγκριθούν επίσημα τις επόμενες ημέρες.

Μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, το Συμβούλιο θα πρέπει να ζητήσει από τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Josep Borrell, και την Επιτροπή να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μηχανισμών και εργαλείων και να «αναφέρουν προβλήματα και κενά που εντοπίστηκαν […] ώστε να «διορθωθούν» .

Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη σχεδιάζουν να τους ζητήσουν να «προχωρήσουν γρήγορα στη σύσταση» υβριδικών ομάδων ταχείας επέμβασης της ΕΕ που θα καταπολεμούν τις «υβριδικές απειλές» , συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων χειραγώγησης πληροφοριών και των παρεμβάσεων που πραγματοποιούνται από το εξωτερικό (FIMI).

Επιπλέον, το προσχέδιο κειμένου ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να «  χρησιμοποιήσουν άμεσα και ολοκληρωμένα» το ευρύ φάσμα εργαλείων που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) προκειμένου να εντοπίσει και να αποτρέψει αυτού του είδους τις απειλές.

Η Διπλωματική Υπηρεσία της ΕΕ συγκεντρώνει και παρέχει αξιολογήσεις απειλών με βάση τις δικές της συνεισφορές, προκειμένου να τις μοιραστεί με τα κράτη μέλη και να παράσχει ένα πλαίσιο συντονισμού στο πλαίσιο του Συμβουλίου.

Οι εργαλειοθήκες της ΕΕ για τα υβριδικά όπλα, το FIMI και τη διπλωματία στον κυβερνοχώρο —μεταξύ άλλων— καλύπτουν όλα τα μέσα που διαθέτουν τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για την καταπολέμηση των απειλών παρέμβασης και χειραγώγησης πληροφοριών από ξένους παράγοντες.

Ωστόσο, στην πράξη, η λήψη στοχευμένων μέτρων είναι περίπλοκη, καθώς ο εντοπισμός του ατόμου ή της ομάδας πίσω από την απειλή μπορεί να είναι δύσκολος, καθιστώντας δύσκολη την επιβολή κυρώσεων.