Κόλπα πολυεθνικών με τις τιμές στην Ελλάδα – Τι θα λέει η επιστολή Μητσοτάκη

Τέλος στα παιχνίδια των τιμών των πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα φιλοδοξεί να βάλει η κυβέρνηση, ζητώντας βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να ξεκαθαρίσουν οι όροι τιμολόγησης των προϊόντων εντός της κοινότητας.

Ήδη, ο μέσος πληθωρισμός στην Ελλάδα έφτασε τον Απρίλιο στο 3,2%, σχεδόν μια μονάδα πάνω από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη όπου ο μέσος πληθωρισμός υποχώρησε τον ίδιο μήνα στο 2,4% λόγω κυρίως των τιμών των τροφίμων, αποδεικνύοντας ότι ο πληθωρισμός έχει πλέον αμιγώς “ελληνικά” χαρακτηριστικά. Ένα μεγάλο ποσοστό της ακρίβειας στα τρόφιμα (κυρίως τα βιομηχανοποιημένα) και σε έναν μεγάλο αριθμό προϊόντων καθημερινής χρήσης είναι διαπιστωμένο πλέον ότι οφείλεται στον λεγόμενο “πληθωρισμό της απληστίας” από κάποιες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Οι εταιρείες αυτές έχουν επιβάλλει “ελληνικές” τιμές, πολύ υψηλότερες από τις τιμές που πωλούν τα ίδια προϊόντα σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Στην κατεύθυνση να βρεθεί μόνιμη λύση στο πρόβλημα, με τον πρωθυπουργό να αναμένεται να αποστείλει τη Δευτέρα επιστολή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα Φον Ντερ Λάϊεν για το θέμα. Το βασικό αίτημα της κυβέρνησης είναι να ενεργοποιηθούν οι επιτροπές Ανταγωνισμού και Εσωτερικής Αγοράς, ώστε οι πολυεθνικές να αναγκαστούν να παραδεχθούν την κατά περίπτωση τιμολόγηση των προϊόντων τους και στη συνέχεια να προχωρήσουν σε μια εξομάλυνση των τιμών τους.

Τούτο, ενώ είναι γνωστό εκ των προτέρων ότι τη βάση για τις “ελληνικές” τιμές στα ράφια δίνει το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς και τα προβλήματα ανταγωνισμού που οδηγούν σε δεσπόζουσα θέση τις λίγες μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

Τα κόλπα με τις τιμές

Με δεδομένο ότι για τις εταιρείες αυτές ο βασικός στόχος είναι η μεγιστοποίηση των κερδών τους, έχουν θεσπίσει μια σειρά από τεχνικές στις οποίες συνεργάζονται η μητρική εταιρεία με τις θυγατρικές της σε κάθε χώρα (εν προκειμένω την Ελλάδα) για να αυξήσουν ή να διατηρήσουν ψηλά τις τιμές τους. Συγκεκριμένα:

– Στην περίπτωση που η θυγατρική στην Ελλάδα δεν έχει παραγωγική αλλά μόνο εμπορική δραστηριότητα, μπορεί η μητρική να επιβάλλει υψηλότερο κόστος χρήσης της φίρμας των προϊόντων (Royalties) κρατώντας έτσι τις τιμές ψηλά για μια συγκεκριμένη αγορά.

– Στην περίπτωση που έχει και παραγωγική εκτός από εμπορική δραστηριότητα, μπορεί η μητρική να επιβάλλει την αγορά πρώτων υλών με υψηλές τιμές από άλλες θυγατρικές της που έχουν έδρα εκτός Ελλάδας, διατηρώντας ή και αυξάνοντας τις τιμές για τον καταναλωτή στην Ελλάδα.

– Επίσης, αν μια εταιρεία κατέχει ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς χωρίς ισχυρό ανταγωνισμό, η θυγατρική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα είναι δυνατό να εμφανίζει ότι δανείζεται από τη μητρική της με -σκόπιμα- υψηλά επιτόκια, μεταφέροντας το υψηλό κόστος δανεισμού στις τελικές τιμές για τον καταναλωτή.

Γενικά, η μεγιστοποίηση του κέρδους οδηγεί τις πολυεθνικές να συγκρατούν το κόστος των προϊόντων τους σε μεγάλες αγορές όπου αντιμετωπίζουν ισχυρό ανταγωνισμό, αυξάνοντας τις τιμές των προϊόντων τους σε μικρότερες αγορές όπου κατέχουν μεγάλο μερίδιο αγοράς, εφαρμόζοντας εναρμονισμένες πρακτικές στις διαμόρφωση των τιμών.

Το παράδειγμα του βρεφικού γάλακτος

Πιο πρόσφατο, αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα, εναρμονισμένης πρακτικής είναι το πρόβλημα που προέκυψε πριν από λίγους μήνες με τιμή στο βρεφικό γάλα. Λόγω και του ανελαστικού της δαπάνης αγοράς του από οικογένειες με βρέφη, εντοπίστηκε ότι οι τιμές στην Ελλάδα ήταν αυξημένες από 32% έως και 130% σε σχέση με τη χαμηλότερη τιμή εντός της ΕΕ, ανάλογα με τη μάρκα και τη συσκευασία του προϊόντος.

Το υπουργείο Ανάπτυξης αναγκάστηκε να επιβάλλει πλαφόν στο κέρδος των εταιρειών. Συγκεκριμένα, στο τέλος Ιανουαρίου το υπουργείο Ανάπτυξης όρισε ότι το μεικτό περιθώριο κέρδους δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων, των πιστώσεων ή άλλων παροχών. Μάλιστα, θεσπίστηκε και υψηλά πρόστιμα σε όσους παραβιάζουν το ποσοστό κέρδους άπαξ ή κατ’ εξακολούθηση.

Τι θα ζητά η Επιστολή Μητσοτάκη από την Κομισιόν

Η διαφορετική, από χώρα σε χώρα, τιμολογιακή πολιτική πολυεθνικών εταιρειών για τα ίδια προϊόντα θα βρεθεί στο επίκεντρο επιστολής που θα στείλει άμεσα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: αυτό δημοσιοποιεί, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος.

Απαντώντας, ειδικότερα, στα ερωτήματα, “πώς συνδέονται οι ευρωεκλογές με την ακρίβεια; Και γιατί η μάχη για καλύτερες και πιο δίκαιες τιμές περνάει από τις Βρυξέλλες και από την ψήφο μας στις 9 Ιουνίου;”, ο υπουργός Επικρατείας διαβεβαιώνει εν πρώτοις ότι “ακούμε με μεγάλο σεβασμό και προσοχή την πίεση και τις διαμαρτυρίες των πολιτών για το μείζον ζήτημα της ακρίβειας. Πέρα και πάνω από τις λαϊκίστικες και ανεύθυνες κορώνες μιας αντιπολίτευσης που συμπεριφέρεται σαν να προσγειώθηκε χθες στον “πλανήτη Ελλάδα” και οδηγεί με τις προτάσεις της τη χώρα ξανά σε χρεοκοπία, αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα”.

Αναγνωρίζει, μάλιστα, ότι “είναι πράγματι προκλητικό ενώ τα εισοδήματά μας απέχουν ακόμη από τα ευρωπαϊκά, να υπάρχουν ομοειδή προϊόντα πολυεθνικών εταιριών που πωλούνται ακριβότερα στα ελληνικά ράφια συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές αγορές όπου οι καταναλωτές έχουν μάλιστα και υψηλότερη αγοραστική δύναμη”.

Και, όπως εξηγεί στη συνέχεια της ανάρτησής του, “το φαινόμενο αυτό, των διαφοροποιημένων τιμών από την ίδια πολυεθνική εταιρία πρακτικά για τα ίδια προϊόντα που παράγει και διαθέτει π.χ. στην ελληνική, τη γερμανική ή την ολλανδική αγορά, έχει όνομα: αποκαλείται “εδαφικοί εφοδιαστικοί περιορισμοί” (territorial supply constraints) και αποτελεί μια εμπορική πρακτική που δεν είναι παράνομη αλλά χρησιμοποιείται καταχρηστικά από πολυεθνικές εταιρίες λόγω της ασύμμετρης δύναμης που έχουν έναντι μεμονωμένων κρατών-μελών αλλά και μεμονωμένων χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων.

Μα καλά θα αναρωτηθεί δίκαια κάποιος: “τώρα το ανακαλύψατε αυτό; Και γιατί δεν κάνατε κάτι έως σήμερα; Πώς με προστατεύει εμένα ως Ευρωπαίο και Έλληνα καταναλωτή η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά από τέτοια φαινόμενα;”. Η απάντηση είναι ότι η πρακτική αυτή που μόλις τα τελευταία χρόνια καταλαβαίνουμε καλύτερα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο πώς λειτουργεί, δεν αποτελεί ακόμη χαρακτηρισμένη αθέμιτη πρακτική σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας ώστε να μπορούν οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού να την εντοπίσουν και να επιβάλλουν κυρώσεις”.

Εξ άλλου, προσθέτει, “η συλλογική δύναμη της ευρωπαϊκής ένωσης και οικονομίας δεν έχει αξιοποιηθεί έως σήμερα αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσουμε από κοινού διασυνοριακές αθέμιτες πρακτικές που μια χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Για να το πούμε με μια παρομοίωση θυμίζει την ιστορία του Δαυίδ με τον Γολιάθ. Μόνο η ενωμένη Ευρώπη και η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά μπορούν να τα βάλουν αποτελεσματικά με πολυεθνικούς γίγαντες”.

Και, στο “δια ταύτα”, “η Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, σηκώνουν λοιπόν το γάντι και ζητούν με επιστολή που θα σταλεί άμεσα προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το μείζον αυτό ζήτημα να αναδειχθεί ως βασική προτεραιότητα της επόμενης Επιτροπής αλλά και της επόμενης Ευρωβουλής. Και ελπίζουμε την πρωτοβουλία αυτή -έστω για αλλαγή- να την στηρίξουν όλα τα ελληνικά κόμματα αντί να κάνουν αντιπολίτευση στη χώρα μας μέσω του ευρωκοινοβουλίου”.

Ενώ στο ερώτημα, “θα λυθεί το πρόβλημα της ακρίβειας με αυτή την πρωτοβουλία;”, ο Άκ. Σκέρτσος δίνει την απάντηση ότι “θα χρειαστεί χρόνος και σημαντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των 27 κρατών μελών αλλά και απέναντι σε πιέσεις που δεν επιθυμούν τέτοιες νομοθεσίες. Όμως πρέπει να το προσπαθήσουμε διότι μόνον έτσι γίνεται κατανοητή και πόσο σημαντική είναι η δύναμη που διαθέτει η Ένωσή μας για την πραγματική προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών και των εισοδημάτων μας”.

Και, εν όψει ευρωεκλογών, “γι’ αυτό και η ψήφος μας μετράει. Κι αντί να είναι ψήφος αψήφιστη που θα πάει σε μια κάλπη διαμαρτυρίας πρέπει να είναι ψήφος ευθύνης προς εκείνη την πολιτική δύναμη και εκείνον τον πολιτικό αρχηγό, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια με το Ταμείο Ανάκαμψης, το Covid pass, το ευρωπαϊκό πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου, ότι είναι ο μόνος πρωθυπουργός που έχει καταφέρει να θέσει φιλόδοξους ευρωπαϊκούς στόχους και να κάνει τις ελληνικές προτάσεις ευρωπαϊκές πολιτικές.

Η κάλπη των ευρωεκλογών δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με χαλαρότητα και αδιαφορία. Δεν είναι μια ευκαιρία για “ανέξοδη” έκφραση πολιτικής δυσαρέσκειας με ψήφο υπέρ κομματικών σχηματισμών που είτε ανήκουν στα άκρα είτε ακόμη χειρότερα δηλώνουν πολέμιοι της ΕΕ. Η ψήφος μας πρέπει να είναι χρήσιμη και υπεύθυνη προς τις πολιτικές δυνάμεις που έχουν αποδείξει τεκμηριωμένα ότι πολιτεύονται με ευρωπαϊκή και εθνική ευθύνη”, καταλήγει ο υπουργός Επικρατείας.

Του Τάσου Δασόπουλου/ Capital.gr