FT: Μπορεί η οικονομία της Ευρώπης να ελπίζει ότι θα ανταγωνιστεί ξανά τις ΗΠΑ;

Η Ευρώπη παραμένει πολύ πίσω στην καινοτομία και την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, αναφέρουν οι Financial Times, σε άρθρο τους, με από το οποίο αναλύουν – συγκρίνουν τις οικονομίες των ΗΠΑ και την ΕΕ.

Οπως επισημαίνουν, η οικονομική υποαπόδοση της Ευρώπης ανησυχεί εδώ και καιρό τους πολιτικούς. Αλλά έχει ανέβει στην κορυφή της ατζέντας τους τώρα που το χάσμα ανάπτυξης με τις ΗΠΑ έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο μετά την πανδημία και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των ΗΠΑ αποδείχθηκε πιο ανθεκτικό σε αυτούς τους κραδασμούς, ανεβαίνοντας 8,7% πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα μέχρι το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Πρόκειται για ποσοστό υπερδιπλάσιο από την αύξηση 3,4% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης και ακόμη μεγαλύτερο από την αντίστοιχη αύξηση 1,7% στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου την ίδια περίοδο.

Πού οφείλεται το χάσμα

Ο συνδυασμός του υψηλού ευρωπαϊκού ενεργειακού κόστους, το οποίο είναι τώρα πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των ΗΠΑ, και των ελκυστικών επιδοτήσεων που προσφέρει η Ουάσιγκτον για έργα πράσινης ενέργειας και ημιαγωγών που κατασκευάζονται στη χώρα, δελεάζει μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών εταιρειών να μετατοπίσουν τις δραστηριότητές τους εκεί.

Την ίδια στιγμή, όντας αντιμέτωποι με τη γήρανση του πληθυσμού και την έλλειψη κορυφαίων εταιρειών στους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της τεχνολογίας, οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναζητούν τρόπους για να κινηθούν πιο δυναμικά οι οικονομίες τους.

Η οικονομία της Ευρώπης βρισκόταν στο πικ της στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά από τότε, οι χώρες του μπλοκ έχασαν σταθερά έδαφος έναντι των ΗΠΑ. Η κρίση χρέους που έπληξε την Ευρωζώνη πριν από μια δεκαετία, πανδημία και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν προκαλέσει μεγαλύτερη οικονομική ζημιά στην Ευρώπη παρά στις ΗΠΑ.

Τα μέσα επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης στην Ευρώπη έχουν μειωθεί περίπου στο ένα τρίτο κάτω από αυτά των ΗΠΑ, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Επιπλέον, το κατά κεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ έχει ξεπεράσει όλες τις μεγάλες προηγμένες οικονομίες της ΕΕ και το ταμείο προβλέπει ότι αυτό το χάσμα θα διευρυνθεί περαιτέρω κατά το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας.

Μέρος του προβλήματος για την Ευρώπη ήταν η έλλειψη αύξησης της ζήτησης, οι αδύναμες επενδύσεις και η συσσώρευση εργατικού δυναμικού — όπου οι εταιρείες διατηρούν περισσότερους εργαζομένους από ό,τι χρειάζονται λόγω ανησυχιών ότι θα δυσκολευτούν να τους προσλάβουν ξανά μόλις ανακάμψει η ζήτηση.

Η ταχύτερη αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ βοήθησε τους εργαζομένους να ανακτήσουν την αγοραστική δύναμη που έχασαν λόγω του υψηλού πληθωρισμού νωρίτερα από τους ομολόγους τους στην Ευρώπη. Τα νοικοκυριά των ΗΠΑ επωφελήθηκαν επίσης από τις περισσότερες επενδύσεις σε μετοχές, οι οποίες έχουν αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια.

Τα πλουσιότερα και μεγαλύτερα νοικοκυριά στις ΗΠΑ έχουν απομονωθεί από το υψηλότερο κόστος δανεισμού από την προτίμηση της χώρας για 30ετή στεγαστικά δάνεια, κλείνοντας τα επιτόκια σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα προ της πανδημίας. Τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά έχουν βραχυπρόθεσμα ή μεταβλητού επιτοκίου στεγαστικά δάνεια.

Οι άνθρωποι στην Ευρώπη επιλέγουν επίσης να εργάζονται λιγότερο, μια τάση που έχει ενταθεί μετά την πανδημία.

Μια επιπλέον επιβάρυνση για την οικονομία της Ευρώπης προέρχεται από τη γήρανση του πληθυσμού της και τα μειωμένα ποσοστά γεννήσεων, τα οποία ήδη δημιουργούν εκτεταμένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού καθώς η γενιά των baby boomer συνταξιοδοτείται.

Επιπλέον οι ΗΠΑ θεωρούνται ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις και δυναμικό επιχειρηματικό περιβάλλον, το οποίο αποδεικνύεται σταθερά πιο ικανό στη διοχέτευση επενδύσεων σε τομείς υψηλής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της πληροφορικής.

Κομβικής σημασίας τα δημοσιονομικά ελλείμματα

Ενώ οι υπουργοί στην ΕΕ συμφωνούν ότι η ανάπτυξη πρέπει να ενισχυθεί, ορισμένοι αμφισβητούν πόσο βιώσιμη θα είναι η τρέχουσα τροχιά των ΗΠΑ.

«Η πολύ χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ, μπορεί να μην είναι βιώσιμη για δεκαετίες», λέει ο Στίβεν βαν Βάγιενμπεργκ, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών.

Οι περισσότερες οικονομίες της ΕΕ έχουν αρχίσει να συρρικνώνουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα ενόψει της επανεισαγωγής των δεσμευτικών δημοσιονομικών κανόνων φέτος. Αλλά οι δαπάνες των ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνονται. Αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί, όποιος και αν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει ότι τα ελλείμματα θα παραμείνουν περίπου στο 6% για κάθε οικονομικό έτος την επόμενη δεκαετία.

Η οικονομία της Ευρωζώνης έδειξε προσωρινά σημάδια ανάκαμψης από την πρόσφατη στασιμότητα της με τριμηνιαία ανάπτυξη 0,3% στις αρχές του τρέχοντος έτους. Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αναπτύχθηκε με ακόμη ταχύτερο τριμηνιαίο ρυθμό 0,6%, ξεπερνώντας την ανάπτυξη των ΗΠΑ κατά 0,4% την περίοδο. Ορισμένοι φορείς χάραξης πολιτικής πιστεύουν ότι πολλά από τα προβλήματα της περιοχής θα μπορούσαν να διορθωθούν εάν υπήρχε λιγότερη αρνητικότητα για το μέλλον.

«Υπάρχει ο κίνδυνος η καταστροφή και η κατήφεια να γίνουν αυτοεκπληρούμενες προφητείες», λέει ο Schnabel. «Δεδομένων των τεράστιων κραδασμών που είχαμε στην Ευρώπη, οι οικονομικές επιδόσεις δεν ήταν τόσο κακές όσο πολλοί φοβόντουσαν, επομένως θα πρέπει να σταματήσουμε να υποτιμάμε τον εαυτό μας».