Τι συνέβη πραγματικά με τον Ρόμπερτ Φίτσο;

Οταν η Τσεχοσλοβακία έγινε (ξανά) δύο χώρες, το βασικό κοινό που είχαν οι δύο λαοί και τα δύο κράτη μεταξύ τους ήταν η γλώσσα. Τσέχοι και Σλοβάκοι μιλάνε σχεδόν την ίδια γλώσσα, ένα παρακλάδι της δυτικής σλαβικής, και οι δύο γλώσσες διαφοροποιούνται στον τονισμό κάποιων λέξεων και σε ορισμένες εκφράσεις.

Οι ομοιότητες σταματούσαν εκεί, όμως. Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες ήταν πάντα μεγάλες και ήταν κυρίως οικονομικές. Η ταπεινή Μπρατισλάβα και η αρχοντική Πράγα είναι μια πολύ ακριβής απεικόνιση της κατάστασης. Η οποία στοιχειώνει αμφότερους και κυρίως τους Σλοβάκους. 

Η Τσεχία και η Σλοβακία ενώθηκαν το 1918, με τη διάλυση της Αυστρουγγαρικής Αυτοκρατορίας, μετά τη Διάσκεψη του Πίτσμπουργκ, με κουμπάρους τις μεγάλες δυνάμεις και τις ΗΠΑ. Η γέννηση του νέου κράτους ήρθε με τεράστιες προσδοκίες, οι οποίες σύντομα φάνηκε ότι δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Η υπόθεσή τους θυμίζει πολύ την ένωση των δύο Γερμανιών. Οι Σλοβάκοι πάντα πίστευαν ότι το ενωμένο κράτος στην ουσία λειτουργούσε με επίκεντρο την Πράγα και τα συμφέροντα των Τσέχων, ενώ οι Τσέχοι πίστευαν ότι συντηρούσαν τους φτωχούς αδελφούς τους. Είχαν και οι δύο δίκιο. 

Οι μετασοβιετικές χώρες της Τσεχίας και της Σλοβακίας αναγκάστηκαν να πραγματοποιήσουν σημαντικές οικονομικές αλλαγές. Η Τσεχία αντιμετώπισε δυσκολίες, αλλά η Σλοβακία βρέθηκε σε ακόμη χειρότερη κατάσταση το 1993. Επιπλέον, οι δύο χώρες υιοθέτησαν διαφορετικές εξωτερικές πολιτικές. Η Πράγα ήταν εξωστρεφής, ενώ η Μπρατισλάβα ακολούθησε μια απομονωτική πολιτική που επιδείνωσε την κατάσταση.

Το 2004, και οι δύο χώρες έγιναν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αργότερα, ανακαλύφθηκε ότι η παγκόσμια επιρροή τους, σε κάθε επίπεδο, ήταν πολύ χαμηλότερη από αυτή της ενωμένης Τσεχοσλοβακίας.

Στις 1η Ιανουαρίου 2009, η Σλοβακία εισήλθε στην ευρωζώνη, ενώ η Τσεχία δεν το έκανε ποτέ. Ήταν ήδη φανερό ότι οι προσδοκίες των δύο χωρών από τον διαχωρισμό δεν επιβεβαιώθηκαν: η Τσεχία δεν έγινε οικονομική δύναμη που θα σταμάτα τη χρηματοδότηση των φτωχών Σλοβάκων, και η Σλοβακία, χωρίς τους Τσέχους, δεν εξελίχθηκε σε παγκόσμιο οικονομικό “θαύμα”.

Το 2010, ο Φίτσο έχασε τις εκλογές λόγω της αποκάλυψης από τα ΜΜΕ μιας συνομιλίας στην οποία αναφέρεται σε «κρυφές» χρηματοδοτήσεις εκατομμυρίων προς το κόμμα του. Αντέδρασε ευγενικά, ζητώντας από τα ΜΜΕ να σταματήσουν να ασχολούνται με αυτόν.

Η κεντροδεξιά κυβέρνηση που τον διαδέχτηκε διήρκεσε μόνο δύο χρόνια, και ο Φίτσο επέστρεψε στην εξουσία. Το 2016 κέρδισε ξανά τις εκλογές, αλλά αυτή τη φορά χωρίς απόλυτη πλειοψηφία, σχηματίζοντας κυβέρνηση συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων, μεταξύ των οποίων και το ακροδεξιό υπερεθνικιστικό Εθνικό Κόμμα.

Το 2020 παραιτήθηκε μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και αντικαταστάθηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Πίτερ Πελεγκρίνι. Ο Πελεγκρίνι έχασε τις εκλογές του ίδιου έτους από το κόμμα «Συνηθισμένοι Ανθρωποι» του Ιγκορ Μετρόβιτς, ο οποίος εξελέγη με σύνθημα την καταπολέμηση της διαφθοράς. Μόλις έναν χρόνο αργότερα, παραιτήθηκε λόγω του σκανδάλου που προέκυψε από την εντελώς αδιαφανή αγορά εμβολίων Σπούτνικ.

Η Σλοβακία, με το πολυκομματικό σύστημα διακυβέρνησης της, είναι ευάλωτη στην πολιτική αστάθεια, όπως φάνηκε τα τελευταία χρόνια. Ο Φίτσο, που είναι πολύ έμπειρος, κατάφερε να σχηματίσει έναν κυβερνητικό συνασπισμό με έναν δυνατό συνδετικό κρίκο, τον πόλεμο της Ουκρανίας. Υποσχέθηκε στους Σλοβάκους «σταθερότητα και τάξη» μετά το πολιτικό χάος, ενώ ισορροπεί μεταξύ της υποστήριξής του προς τη Ρωσία και τις δεσμεύσεις της Σλοβακίας προς την ΕΕ. Οι Σλοβάκοι ενδιαφέρονται κυρίως για την οικονομική ανάπτυξη και την εθνική υπερηφάνεια, ενώ ο Φίτσο αποκαλεί τον εαυτό του «σοσιαλδημοκράτη», χωρίς όμως να τον πιστεύει κανείς.

Δεν είναι γνωστό πώς ο Φίτσο θα αξιοποιήσει την απόπειρα κατά της ζωής του όταν επιστρέψει στα καθήκοντά του, αλλά μπορούμε να φανταστούμε τι θα κάνει. Το 2010, ο πρώην Πρωθυπουργός της Πολωνίας, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, προκάλεσε αναταραχή με διάφορες θεωρίες συνωμοσίας μετά τον θάνατο του αδελφού του Λεχ (τότε προέδρου της Πολωνίας) σε αεροπορικό δυστύχημα στη Ρωσία. Δεν χρειάζεται να φανταστούμε τι θα έκανε ο Τραμπ αν κάποιος προσπαθούσε να τον δολοφονήσει.

Ο Φίτσο, ως εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού QAnon, θα συνεχίσει την επιτυχημένη πολιτική του καριέρα και η Σλοβακία θα συνεχίσει τη δική της πορεία, σε μια εποχή όπου πολλές χώρες γίνονται όλο και πιο δεξιές, ανεξάρτητα από την πολιτική ταυτότητα των κυβερνώντων κομμάτων.