Μία βραδυφλεγής βόμβα 34,5 τρισ. δολαρίων

Το αμερικανικό δημόσιο χρέος έχει διογκωθεί σχεδόν κατά 50% μετά από τις πρώτες μέρες της πανδημίας της COVID-19, εντείνοντας την ανησυχία τόσο στη Wall Street όσο και στην ίδια την Ουάσιγκτον, καθώς έχει σκαρφαλώσει στα 34,5 τρισ. δολάρια, αυξημένο κατά 11 τρισ. δολ. από ό,τι πριν τον Μάρτιο του 2020, ή σε απόλυτα μεγέθη άνω του 120% επί του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Η αγωνία για το δυσθεώρητο χρέος των ΗΠΑ τα τελευταία 24ωρα έχει μεταφερθεί σε διαδρόμους και πίσω από κλειστές πόρτες που συναντώνται σημαντικοί κυβερνητικοί παράγοντες και χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι, οι οποίοι μάλιστα έφτασαν στο σημείο να αναρωτιούνται εάν οι δαπάνες που αφορούν την εξυπηρέτηση του χρέους συνιστούν σημαντικό κίνδυνο για το ράλι του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης.

«Έχουμε μεγάλα διαρθρωτικά ελλείμματα και θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε αργά ή γρήγορα. Καλύτερα νωρίτερα παρά αργότερα», εκτίμησε ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ μιλώντας σε τραπεζίτες στο Άμστερνταμ, αποφεύγοντας τεχνηέντως να αναφερθεί με σαφήνεια σε ζητήματα που επαφίενται αμιγώς στον Λευκό Οίκο, ωστόσο παρότρυνε τους πάντες να μελετήσουν τις πρόσφατες εκθέσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) σχετικά με τη δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ.

«Όλοι θα πρέπει να διαβάζουν τα πράγματα που δημοσιεύουν για το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ και θα πρέπει να ανησυχούν πολύ ότι αυτό είναι κάτι που οι εκλεγμένοι πολιτικοί πρέπει άμεσα να φροντίσουν» υπογράμμισε. Πράγματι, οι αριθμοί του CBO είναι δυσοίωνοι, καθώς περιγράφουν την πιθανή πορεία του χρέους και των ελλειμμάτων.

Το CBO εκτιμά πως το χρέος των ΗΠΑ θα εκτοξευθεί σε επίπεδα – ρεκόρ όλων των εποχών εάν δεν ληφθούν άμεσες πρωτοβουλίες για την ελάφρυνσή του, θέτοντας εν αμφιβόλω την ίδια τη βιωσιμότητά του, ενώ προειδοποιεί παράλληλα πως και τα διαρκώς αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα θα επιδεινώσουν την κατάσταση για την αμερικανική οικονομία.

Το δημοσιονομικό έλλειμα των ΗΠΑ προβλέπεται να φτάσει το 1,6 τρισ. δολάρια το 2024 – είναι ήδη στα 855 δισ. δολ. κατά το πρώτο μισό σχεδόν του τρέχοντος έτους και θα αγγίξει τα 2,6 τρισ. δολάρια έως το 2034. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το έλλειμμα θα αυξηθεί από 5,6% το 2024 σε 6,1% την επόμενη 10ετία.

«Από τη Μεγάλη Ύφεση, τα ελλείμματα ξεπέρασαν αυτό το επίπεδο μόνο κατά τη διάρκεια και λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην οικονομική κρίση του 2007-2009 και στην πανδημία του κορονοϊού», τονίζεται στην η έκθεση. Με άλλα λόγια, τέτοια υψηλά επίπεδα ελλείμματος καταγράφονται κυρίως σε οικονομικές περιόδους με ύφεση, ισχνή ανάπτυξη, ή πολέμου και όχι σε ένα διάστημα… «ευημερίας» όπως πολλοί περιγράφουν.

Οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του χρέους ήταν το θέμα μιας συνέντευξης που έδωσε ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan, Τζέιμι Ντάιμον, όπου επεσήμανε πως: «Οι ΗΠΑ πρέπει να γνωρίζουν καλά ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στα ζητήματα του δημοσιονομικού ελλείμματός μας λίγο περισσότερο, καθώς αυτό είναι σημαντικό για ολόκληρο τον κόσμο».

«Κάποια στιγμή θα προκαλέσει πρόβλημα και γιατί να περιμένουμε μέχρι τότε; Το πρόβλημα θα αποτυπωθεί στην αγορά και τότε θα αναγκαστείτε να το αντιμετωπίσετε και πιθανότατα με πολύ πιο δύσκολο τρόπο από ό,τι αν το διαχειριζόσασταν νωρίτερα» διαπίστωσε ο ισχυρός άνδρας της μεγαλύτερης αμερικανικής τράπεζας.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο γνωστός επενδυτής και ιδρυτής της Bridgewater Associates, Ρέι Ντάλιο που μιλώντας στους Financial Times πριν από λίγες ημέρες εξέφρασε την ανησυχία του για τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους των ΗΠΑ που θα κάνουν τα αμερικανικά ομόλογα λιγότερο ελκυστικά «ιδιαίτερα σε διεθνείς αγοραστές που εμφανίζονται διστακτικοί απέναντι στην εικόνα του χρέους των ΗΠΑ», ενώ οι ενισχυμένες αποδόσεις των κρατικών τίτλων θα περικλείσουν τις αγορές μετοχών.

«Το τεράστιο και προφανές πρόβλημα είναι ότι το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ βρίσκεται τώρα σε μια εντελώς μη βιώσιμη μακροπρόθεσμη τροχιά», ανέφεραν αναλυτές της Wolfe Research, ενώ έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, συμπληρώνοντας πως «η αίσθησή μας είναι ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής (και τα “γεράκια” και τα “περιστέρια”) δεν είναι πρόθυμοι να αντιμετωπίσουν τις μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές ανισορροπίες των ΗΠΑ με σοβαρό τρόπο ώστε η αγορά να μην βρεθεί σε μια μη αναστρέψιμη και δυσάρεστη κατάσταση».

Ταυτόχρονα, οι αυξήσεις των επιτοκίων από την Fed περιέπλεξαν την κατάσταση του χρέους. Από τον Μάρτιο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2023, η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα ανέβασε το επιτόκιο δανεισμού της 11 φορές, συνολικού ύψους 5,25 ποσοστιαίων μονάδων, αυξάνοντας δραματικά το κόστος δανεισμού, όμως, ταυτοχρόνως δεν σταμάτησε να… τυπώνει χρήμα και να παρέχει ρευστότητα, ενώ έσωσε και περιφερειακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που χρεοκόπησαν, ώστε να μην ξεσπάσει μια νεα ανεξέλεγκτη τραπεζική κρίση.

Τέλος, οι προεδρικές εκλογές θα μπορούσαν να επιφέρουν μερικές μικρές αλλαγές στο δημοσιονομικό… αδιέξοδο των ΗΠΑ. «Οι κάλπες θα μπορούσαν να αλλάξουν τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προοπτικές, αν και δυνητικά λιγότερο από ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί», επισημαίνουν οι αναλυτές της Goldman Sachs.