Β. Μακεδονία: Οι εκλεκτικές σχέσεις του VMRO με Ουγγαρία και Ρωσία

Το φάντασμα του Νίκολα Γκρούεφσκι επανεμφανίστηκε στις όχθες του Βαρδάρη. Ο διάδοχός του στην ηγεσία του VMRO DPMNE, και πρωθυπουργός σε λίγες εβδομάδες, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, απειλεί να επαναφέρει τη Βόρεια Μακεδονία σε συγκρουσιακή τροχιά με τους γείτονες, προκαλώντας ανησυχίες για ευρύτερη αποσταθεροποίηση, σε μια περίοδο που το βαλκανικό περιβάλλον δοκιμάζεται, εξαιτίας και της ουκρανικής κρίσης.

Ο Μίτσκοσκι έκανε προκλητικές δηλώσεις, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις της Αθήνας και τις συστάσεις του δυτικού παράγοντα για τη συμφωνία των Πρεσπών και τη συμφωνία με τη Βουλγαρία. Αυτές οι δηλώσεις αποδεικνύουν ότι το VMRO DPMNE δεν έχει μεταλλαχθεί σε σύγχρονο ευρωπαϊκό συντηρητικό κόμμα, όπως ισχυρίζεται, αλλά προσπαθεί απλά να επεκτείνει τη βάση υποστηρικτών του.

Η Δύση εξεπλάγη από την κλιμάκωση και τον επιθετικό τόνο του ηγέτη του VMRO, καθώς αντιπροσωπεύει μια πρόκληση για τους συμμάχους. Αυτό δημιουργεί μια ρωγμή στη σταθερότητα στα Βαλκάνια και ιδίως σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ που επιδιώκει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θεωρείται ότι ανήκει στη σφαίρα του δυτικού κόσμου.

Οι συμφωνίες της Αχρίδας με τους Αλβανούς, των Πρεσπών και το Σύμφωνο Φιλίας με τη Βουλγαρία αποτελούν σημαντικά κομμάτια του μεταπολεμικού συνοριακού χάρτη των Βαλκανίων και αποτελούν πυλώνες της αρχιτεκτονικής ασφάλειας σε μια περιοχή που αντιμετωπίζει δυσκολίες στην επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας. Σε αυτήν την περιοχή, υπάρχουν παραδοσιακές συγκρούσεις ισχυρών γεωπολιτικών επιρροών και η Δύση δεν αποδέχεται την υπονόμευσή τους, πόσο μάλλον την κατάργησή τους.

Σύμφωνα με τον αναλυτή Βέσελιν Στόινεφ, η Βόρεια Μακεδονία έχει σκοπό να απορρίψει τις συμφωνίες της με τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα οδηγήσει στην αποτυχία της ένταξής της στην ΕΕ και στην επιδείνωση των σχέσεών της με τους γείτονές της. Παράλληλα, θα βρεθεί σε εξάρτηση από τη Μόσχα και το Βελιγράδι. Οι νέοι ηγέτες της χώρας αυτής προκαλούν αστάθεια στα Βαλκάνια, σε μια περίοδο που η γεωπολιτική κατάσταση είναι εξαιρετικά τεταμένη. Η Βόρεια Μακεδονία αποτελεί απειλή για την ασφάλεια της περιοχής, καθώς μπορεί να προκαλέσει περιφερειακές συγκρούσεις, ενώ ο άξονας Μόσχας-Βουδαπέστης-Βελιγραδίου επεκτείνεται με την προσθήκη των Σκοπίων.

Σύμφωνα με τον ειδικευμένο αναλυτή των Βαλκανίων, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροφ, το κόμμα VMRO-DPMNE εκδηλώνει φιλοσερβικές τάσεις και έχει φιλορωσικό προσανατολισμό. Η παρουσία του πρώην ηγέτη του, Νίκολα Γκρούεφσκι, στην Ουγγαρία δεν είναι τυχαία, καθώς η ρωσική επιρροή είναι ισχυρή. Στη Βόρεια Μακεδονία υπάρχουν δύο μεγάλα αλβανικά κόμματα που ασκούν αυξανόμενη επιρροή, το παλιό DUI και το νέο VLEN-VREDI, το οποίο πιθανότατα θα συμμετάσχει στη σχηματισμό κυβέρνησης σε συνεργασία με τον εθνικιστή πρωθυπουργό του Κοσόβου, Αλμπιν Κούρτι.

Δεν είναι, εξάλλου, άγνωστο ότι η Ρωσία είχε ταχθεί ανοιχτά εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών και της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρασιατική Ενωση, ενώ και η Σερβία την υποδέχθηκε καθυστερημένα και με μισή καρδιά.

Μόσχα και Βελιγράδι στήριζαν ανοιχτά τον Γκρούεφσκι και το VMRO. Μάλιστα, επί Ζάεφ έγιναν απελάσεις Ρώσων και Σέρβων διπλωματών για κατασκοπεία. Το ίδιο και στην Ελλάδα παραμονές της υπογραφής της συμφωνίας των Πρεσπών.

Από την πλευρά της, η νέα πρόεδρος, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντράβκοβα έγινε γνωστή παγκοσμίως με την πατριωτική πράξη που έκανε κατά την ορκωμοσία της ως πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας. Η συμπεριφορά της κατέδειξε μια πιο συναισθηματική προσέγγιση και λιγότερη λογική, αντίστοιχα με το αξίωμα που κατείχε. Με την επιλογή της να ορκιστεί προφορικά στο “σύνταγμα της Μακεδονίας” και γραπτά στο “σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας”, έγινε σύμβολο του “μακεδονικού λαού”. Αυτό ήταν ένα είδος ευχαριστώ προς όσους στις προεκλογικές συγκεντρώσεις υποστήριζαν τη φράση “ποτέ Βόρεια, πάντα Μακεδονία”. Ως καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων, ήταν γνωστό ότι ορκιζόταν σε ένα σύνταγμα που ανήκει σε ένα κράτος που δεν υπάρχει.

Στα 71 της χρόνια, η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντράβκοβα περιγράφεται ως μια “συμπαθής φιγούρα”, ένας επιδέξιος επιστήμονας, αλλά στην πολιτική συμπεριφέρεται με δασκαλίστικη νοοτροπία αμφιθεάτρου. Ξεκίνησε την πολιτική της καριέρα ως στέλεχος του κόμματος των Φιλελευθέρων του Στόγιαν Αντοφ και υπηρέτησε ως υφυπουργός στην κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελευθέρων.

Παρά την ήττα της στις εκλογές του 2019, η υποψήφια πρόεδρος της Δημοκρατίας απέδειξε την ικανότητά της και την καλή της φήμη. Τελικά, στις εκλογές της 8ης Μαΐου, κατάφερε να κερδίσει τον αντίπαλό της και να αναδειχθεί πρόεδρος της Δημοκρατίας στη Βόρεια Μακεδονία. Αν και το αξίωμα δεν διαθέτει μεγάλες εξουσίες, η νεοεκλεγείσα πρόεδρος υπογράφει σημαντικά διατάγματα, όπως τις συνταγματικές τροποποιήσεις που αποφασίζει η βουλή.