Τα 2+1 όπλα κόντρα στις προκλήσεις της Β. Μακεδονίας

Έξι χρόνια µετά την υπογραφή της Συµφωνίας των Πρεσπών, η Ελλάδα και η Βόρεια Μακεδονία έρχονται ξανά αντιµέτωπες µε ένα θέµα που θεωρητικά είχε κλείσει.

Στην πράξη, όµως, στη ζωή και στην κοινωνία παρέµενε ανοιχτό. Στην εξουσία (και στις δύο χώρες) ήρθαν κόµµατα που δεν ήταν υπέρ της Συµφωνίας.

Παρόλες τις διαφωνίες της Νέας ∆ηµοκρατίας με τη Συµφωνία, υποχρεώθηκε να την τηρήσει μετά την υπογραφή της. Αναµένονταν το ίδιο και από τη γειτονική χώρα, ωστόσο το VMRO, που έχει την εξουσία, αποφάσισε να ακολουθήσει διαφορετική πορεία από αυτήν που προβλέπει η Συµφωνία. Αυτό έχει αποκαλύψει τα διπλωµατικά όπλα που διαθέτει η Αθήνα για να πιέσει τα Σκόπια να εφαρµόσουν τις Πρέσπες, τόσο σε επίπεδο πολιτικού γοήτρου όσο και σε θέµατα ουσίας.

Η νεοεκλεγείσα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, προκάλεσε διπλωματικό φάουλ όταν αποκάλεσε τη χώρα της “Μακεδονία” κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας της. Αυτό το γεγονός ερμηνεύτηκε ως ένδειξη των προθέσεών της νέας ηγεσίας.

Η Ελληνίδα πρέσβης, Σοφία Φιλιππίδου, αποχώρησε από την αίθουσα, ακολουθώντας εντολές από την ελληνική πλευρά. Παρόλο που η κ. Φιλιππίδου είναι ένας ήπιος άνθρωπος και έμπειρη διπλωμάτισσα με άριστη γνώση των βαλκανικών θεμάτων, η κίνησή της χαρακτηρίστηκε πιο “ηχηρή” από ένα απλό διάβημα. Ακολούθησε ένας κατακλυσμός αντιδράσεων από τον ελληνικό πρωθυπουργό, το υπουργείο Εξωτερικών, την Κομισιόν, το ΝΑΤΟ και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρόλα αυτά, η διεθνής κοινότητα δεν κατάφερε να πείσει την “ατίθαση” πρόεδρο.

Ωστόσο, οι πιέσεις από τα υπουργεία Εξωτερικών και Δικαιοσύνης της Βόρειας Μακεδονίας, που την ενέκριναν, προκάλεσαν εσωτερική διχόνοια. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κρέναρ Λόγκα, ακόμα μίλησε για την ακύρωση της ορκωμοσίας της. Ωστόσο, υπήρξε και συνέχεια. Ο νεο-ορκισθείς πρωθυπουργός της χώρας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, προκάλεσε λέγοντας ότι θα αποκαλεί τη χώρα του “Μακεδονία”, καθώς αυτό δεν αντιβαίνει στη Συμφωνία των Πρεσπών.

Με θράσος πρότεινε στην Ελλάδα να απευθυνθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αν πιστεύει ότι δεν τηρούνται οι συμφωνηθέντες όροι.

Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι πίσω από τις γραμμές ο Χρ. Μίτσκοσκι δεν αμφισβητεί την Συμφωνία των Πρεσπών. Ωστόσο, θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να αποκαλεί τη χώρα “Μακεδονία” και αυτό αποτελεί πρόβλημα. Η νέα ηγεσία των Σκοπίων προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το Άρθρο 7 των Πρεσπών, το οποίο αναφέρει: “Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η αντίληψή τους για τους όρους ‘Μακεδονία’ και ‘Μακεδόνας’ αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά”. Εντούτοις, αυτή η πολιτική τους προσέγγιση δεν θα τους οδηγήσει πουθενά.

Οι μοχλοί πίεσης της Ελλάδας

Η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει τρεις τρόπους να ασκήσει πίεση, προκειμένου να επαναφέρει τη γείτονα στον δρόμο της νομιμότητας.

1. Ενταξιακή προοπτική. Η Αθήνα και οι Βρυξέλλες έστειλαν το μήνυμα ότι η Βόρεια Μακεδονία πρέπει να τηρήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών αν θέλει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό αποτελεί δίλημμα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος υπογράμμισε ότι οποιαδήποτε παραβίαση της Συμφωνίας θα έχει σοβαρές συνέπειες στις σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία.

2. Μνημόνια. Η κυβέρνηση επισημαίνει ότι τα τρία μνημόνια συνεργασίας που πρέπει να κυρωθούν στη Βουλή θα υπογραφούν μόνο όταν η Βόρεια Μακεδονία εφαρμόσει πλήρως τη Συμφωνία. Αυτό αποτελεί απαίτηση του Διεθνούς Δικαίου και συνταγματική απαίτηση της Βόρειας Μακεδονίας.

3. Διεθνείς επαφές. Ο τρίτος τρόπος πίεσης της Ελλάδας είναι μέσω των διεθνών επαφών της. Κάθε φορά που το VMRO κάνει κάποιο λάθος, η Αθήνα επικοινωνεί με τους φίλους της στις Βρυξέλλες, όπως έγινε και την Κυριακή.

Η κ. Σιλιάνοφσκα έλαβε κίτρινες κάρτες από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Σαρλ Μισέλ, το Στέιτ Ντιπάρτµεντ και αξιωµατούχους του NATO. Το ερώτημα είναι πόσες κίτρινες κάρτες αποµένουν έως την κόκκινη.

Ταυτόχρονα, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ζόραν Ζάεφ, οι αρχιτέκτονες της Συµφωνίας των Πρεσπών, θα δώσουν ένα κοινό µήνυµα ειρήνης. Στις 17 και 18 Ιουνίου, το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα και το Ίδρυμα Ζόραν Ζάεφ θα συνδιοργανώσουν στην Αθήνα μια διεθνή διάσκεψη για την ειρήνη και τη βιώσιµη ανάπτυξη.