Ευρωεκλογές: Καμπανάκι για ρεκόρ αποχής

Οκτώ έρευνες κοινής γνώμης μετά το Πάσχα κατέγραψαν τους πολιτικούς συσχετισμούς στην τελική ευθεία προς τις Ευρωεκλογές με εκπληκτική ομοιότητα. Σύμφωνα με όλες, η Ν.Δ φαίνεται να βρίσκεται κοντά στην επίτευξη του εκλογικού της στόχου αγγίζοντας ή και ξεπερνώντας το 33%, ως αποτέλεσμα της αύξησης της συσπείρωσής της και της καμπάνιας που ξετυλίγει. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατάει καλά στη δεύτερη θέση κινούμενος στο 15%-16%, δείχνοντας σημεία δυναμισμού ,πολυσυλλεκτικότητας και συγκέντρωσης νέων ακροατηρίων, αλλά και διευρύνοντας τη διαφορά από το ΠΑΣΟΚ που δείχνει με ποσοστά κατά μ.ό. από 12% έως 12.5% να αδυνατεί να δημιουργήσει δυναμική που να το τραβήξει προς τα πάνω και να απειλήσει τον νέο ουσιαστικά ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.

Η Ελληνική Λύση και το Κ.Κ.Ε φαίνεται να είναι σε ισχυρή θέση, με μια μικρή διαφορά 0.5%-1.5% μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια μάχη για την τέταρτη θέση. Η Πλεύση Ελευθερίας και η ΝΙΚΗ, παρόλο που αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα μείωσης, φαίνεται ότι θα συμπληρώσουν την επτάδα των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στην κατανομή των εδρών. Υπάρχουν επίσης τέσσερα κόμματα που δεν μπορούν να αποκλειστούν από την κατανομή και έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν σημαντικό ποσοστό. Αυτά είναι η Νέα Αριστερά, οι Δημοκράτες, η Φωνή Λογικής και το ΜΕΡΑ 25. Τα τρία από αυτά έχουν ποσοστό άνω του 3%, που είναι το ανώτατο όριο στην εκτίμηση ψήφου, και η διαφορά μεταξύ τους από το 2.8% έως το 3.2% δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη στατιστική αξία, ειδικά σε συνθήκες ρευστότητας.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε, ότι οι μετρήσεις μπορεί να αποδειχτούν επισφαλείς λόγω δύο βασικά παραγόντων που εντείνουν την απροσδιοριστία.

Κατά πρώτον, η κοινωνία δεν επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον για τις εκλογές, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αποχή. Η αποχή δεν μπορεί να μετρηθεί ακριβώς μέσω δημοσκοπήσεων, καθώς οι περισσότεροι που απέχουν δεν απαντούν σε αυτές. Παρ’ όλα αυτά, προσπαθούμε να αντλήσουμε κάποια μηνύματα μέσω ορισμένων ερωτημάτων. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της OPINIONPOLL για το ACTION 24, ένας στους τρεις απαντούσε ότι δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τις Ευρωεκλογές, κάτι που αποτελεί ανησυχητικό μήνυμα.

Το 20,7% των πολιτών δηλώνουν πως είναι πιθανό να απέχουν από τις εκλογές. Ο ένας στους πέντε είναι στα παρά πέντε της αποχής και αυτό το εύρημα προκύπτει από αυτούς που απαντούν, με τη βασική πηγή αποχής να είναι αυτοί που δεν απαντούν  Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και μεταξύ αυτών που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν ένα κόμμα, υπάρχουν τμήματα που είναι πιθανόν να απέχουν. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 10.4% των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας ή του ΣΥΡΙΖΑ, το 10.7% του ΚΚΕ, το 12.2% του ΠΑΣΟΚ, το 13.2% της Ελληνικής Λύσης κ.λπ. απαντούσαν ότι είναι πιθανόν να απέχουν.

Αναφερόμαστε επομένως σε κίνδυνο για αποχή ρεκόρ. Είναι φανερό ότι είναι λάθος να συγκρίνεται το 58.69% της συμμετοχής στις Ευρωεκλογές του 2019 με το σήμερα. Τότε υπήρχε λαϊκό αίτημα αλλαγής στη διακυβέρνηση και η βούληση να καταγραφεί αυτή η δυναμική και στις ευρωκάλπες, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνταν εκλογές στην Αυτοδιοίκηση στις οποίες δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι κινητοποιούσαν πολίτες για τον σταυρό τους. 

Κατά δεύτερον, στις έρευνες, όπως για παράδειγμα στη δημοσκόπηση της OPINION POLL, παρατηρείται μια αδιευκρίνιστη ζώνη περίπου 18%, που δημιουργεί μια σχετική αβεβαιότητα. Αυτή η μεγάλη έκταση της αδιευκρίνιστης ζώνης μπορεί να προκαλέσει σημαντικό ρίσκο, ειδικά σε Ευρωεκλογές. Πρέπει να έχουμε υπ’ όψη πως οι ευρωεκλογές είναι πάντα μια “χαλαρή” εκλογική μάχη και αυτό μπορεί να περιορίσει την επίδραση των αναποφάσιστων ψηφοφόρων. Δεν έχουν και δεν μπορούν να έχουν τον ίδιο χαρακτήρα με εθνικές εκλογές.

Λόγω αυτών των δύο παραγόντων, υπάρχει μια θολή εικόνα και για αυτό το λόγο, τα κομματικά επιτελεία πρέπει να είναι προσεκτικά. Ίσως οι συσχετισμοί ή η σειρά των κομμάτων στις πρώτες θέσεις (1-5) να μην αλλάξουν δραστικά. Ωστόσο, μπορεί να επηρεαστούν τα ποσοστά και να δημιουργηθεί μια διαφορετική αίσθηση. Είναι διαφορετικό, για παράδειγμα, να δούμε τη Νέα Δημοκρατία να πέφτει προς το κατώτερο όριο του εύρους της εκλογικής επίδοσης (π.χ. 30%-31%) και τον ΣΥΡΙΖΑ να ανεβαίνει προς το ανώτερο (π.χ. 17%-18%), και διαφορετικό να συμβεί το αντίστροφο. Αν για παράδειγμα και τα δύο πρώτα κόμματα δείξουν τάση να κινηθούν προς το ανώτερο επίπεδο, αυτό πέρα από άλλα θα σημαίνει ότι όλα τα άλλα κόμματα θα πιεστούν και ότι κάποια θα μείνουν εκτός παιγνίου.

Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα να δούμε αύξηση στα ποσοστά των μικρότερων κομμάτων. Επίσης, η Ελληνική Λύση μπορεί να αντιμετωπίσει την πίεση της Ν.Δ. και να απορροφήσει ψηφοφόρους από το δεξιό φάσμα του κομματικού συστήματος, εμφανίζοντας ποσοστό περίπου 10%-11%, ή να παρουσιάσει πτώση και να διεκδικήσει την τέταρτη ή πέμπτη θέση με το Κ.Κ.Ε. περίπου στο 8,5%-9%. Η εκλογή ευρωβουλευτών προερχόμενων από έξι κόμματα είναι διαφορετική από την εκλογή εννέα ή δέκα. Όλα αυτά στη λεπτομέρεια τους θα κρίνουν πολλά για τον διάλογο που θα ανοίξει στα κόμματα μετεκλογικά, αν και η επικυριαρχία της Ν.Δ και του Κ. Μητσοτάκη δεν θα αμφισβητηθεί βαθιά τουλάχιστον και μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε πιο έντονες συζητήσεις στα κόμματα της Κεντροαριστεράς.