Ευρωπαϊκή Ακροδεξιά: Oι προστάτες των συνόρων

Οταν, πριν από μερικές εβδομάδες, ο Βίκτορ Όρμπαν συγκέντρωσε στη Βουδαπέστη νεοσυντηρητικούς από Ευρώπη και Αμερική, το σύνθημα που αποφάσισε να λανσάρει δεν ήταν παρά μια απομίμηση του ανάλογου τραμπικού. MEGA (Make Europe Great Again), δηλαδή να «ξανακάνουμε την Ευρώπη μεγάλη». Η πρωτοτυπία δεν βρίσκεται στην αντιγραφή, αλλά στην προσπάθεια του αντιδραστικού αυτού μπλοκ κομμάτων να εμφανιστεί ως προστάτης της Ευρώπης, μέσα από την υπεράσπιση του εθνικού χαρακτήρα κάθε χώρας.

Αυτή είναι μια σαφής καινοτομία σε σχέση με το παρελθόν. Τα κόμματα του ακροδεξιού χώρου, με τις όποιες διαφοροποιήσεις τους, δεν μιλούν πια για τη διάλυση, αλλά για την ενίσχυση της Ευρώπης, που την βλέπουν βεβαίως ως ένα μεγάλο φρούριο με σαφή και όχι πάντα διαπερατά σύνορα μεταξύ των κρατών. Αυτή η συμφωνία φαίνεται να διευκολύνει και τη «συνεργασία» τους, σε μια λογική «χτυπάμε μαζί αλλά βαδίζουμε χωριστά».

Το ραντεβού της Μαδρίτης

Την προπερασμένη Κυριακή μια άλλη μεγάλη σύναξη τέτοιου τύπου οργανώθηκε στη Μαδρίτη από το ακροδεξιό VOX της Ισπανίας. Το παρών έδωσαν γνωστά ονόματα του χώρου, όπως η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Συναγερμού από τη Γαλλία, ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι, αλλά και guest star από το εξωτερικό, όπως ο Πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι. Ο τελευταίος μάλιστα φρόντισε να χαλάσει τις σχέσεις της χώρας του με την Ισπανία, αφού επιτέθηκε προσωπικά στη σύζυγο του Πέδρο Σάντσεθ, πρωθυπουργού της Ισπανίας, Μπεγκόνια Γκόμεθ, με αποτέλεσμα η ισπανική κυβέρνηση να προχωρήσει στην «μόνιμη ανάκληση» του πρέσβη της από το Μπουένος Άιρες.

Στην ακροδεξιά προεκλογική φιέστα με τίτλο VIVA24 έστειλαν μηνύματα και ο Βίκτορ Όρμπαν και η Τζόρτζια Μελόνι. Την Ιταλίδα πρωθυπουργό δεν ανησύχησε προφανώς το ενδεχόμενο να παρεξηγηθεί μια τέτοια χειρονομία τη στιγμή που αναπτύσσει ένα πολύ παθιασμένο φλερτ με την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά του ΕΛΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα). H συμμετοχή τής Λεπέν έχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον, αφού μέχρι τώρα ανήκε σε διαφορετική ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο, τους αποκαλούμενους Ταυτοτικούς (ID), μαζί με το ακροδεξιό AfD και άλλα κόμματα που έχουν κατηγορηθεί για «απρεπείς» σχέσεις με τη Μόσχα, όπως οι Ελεύθεροι της Αυστρίας και η Λέγκα του Σαλβίνι. Αντιθέτως, το ισπανικό VOX, το πολωνικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης και οι Αδελφοί Ιταλοί ανήκουν στην ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών. Eίναι τώρα ολοφάνερη η προσπάθεια μετακίνησης της Λεπέν στα χνάρια της Μελόνι. Και αυτό εξηγεί και τη δημόσια διαφοροποίησή της αυτές τις μέρες από το γερμανικό AfD, που αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερα θέματα με τη Δικαιοσύνη, και την απόφασή της να αποχωρήσει από την ομάδα των Ταυτοτικών.

Η Μελόνι δείχνει τον δρόμο

Η Μελόνι μοιάζει ουσιαστικά να αποτελεί το επιτυχημένο μοντέλο προς μίμηση για τους υπόλοιπους ακροδεξιούς, που είδαν ότι ακραίες ρητορικές με αιτήματα όπως η έξοδος από την Ε.Ε. και η συνεχής διαμάχη με τις Βρυξέλλες δεν έφεραν τις επιτυχίες που θα ήθελαν. Αυτό που μοιάζει να υπερισχύει πλέον είναι η προσπάθεια να αλλάξει η Ε.Ε. προς το αντιδραστικότερο «εκ των έσω». Και για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί ένα καλό αποτέλεσμα για όλα τα ακραία δεξιά κόμματα της Ευρώπης, που εκφράζουν αυτό που μια επιστήμονας από την Αυστρία είχε αποκαλέσει ριζοσπαστικό συντηρητισμό, ο οποίος δεν έχει αφήσει ανέγγιχτους και τους Ευρωπαίους Χριστιανοδημοκράτες.

Δεν είναι τυχαίο ότι, παρά τη βιντεοσκοπημένη εμφάνιση της αρχηγού των Ιταλών Αδελφών στη φιέστα της ισπανικής Ακροδεξιάς, ο Γιενς Σπαν, στέλεχος των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών και πρώην υπουργός σε κυβέρνηση Μέρκελ, δήλωνε, δύο ημέρες μετά, ότι το τείχος που απαγορεύει συνεργασία με ακροδεξιές δυνάμεις βρίσκεται πέραν της Μελόνι. Κατά τη γνώμη του, οι προϋποθέσεις συνεργασίας με μια πολιτική δύναμη είναι «να υποστηρίζουν την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ, την Ευρώπη και το Κράτος Δικαίου» και, όπως υποστήριξε, η Μελόνι τις πληροί, κάτι που αποδεικνύεται και από την άψογη συνεργασία της με τους υπόλοιπους 26 αρχηγούς κυβερνήσεων. Ανάλογες τοποθετήσεις έχει κάνει και ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του ΕΛΚ στην Ευρωβουλή, αλλά ουσιαστικά και η υποψήφια του ΕΛΚ και τώρα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η «μεταμόρφωση» λοιπόν της Ακροδεξιάς σε μια «φιλο-ευρωπαϊκή» δύναμη δίνει το καλύτερο άλλοθι σε όσους παραδοσιακούς συντηρητικούς έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν θα μπορέσουν στο μέλλον παρά να συνεργαστούν μαζί της.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η θεματολογία του συγκεκριμένου στρατοπέδου έχει αλλάξει. Στο στόχαστρο βρίσκονται πάντα η διαφορετικότητα, η ανεκτικότητα, η πολυπολιτισμικότητα, οι προοδευτικές ιδέες γενικά, όλα όσα στο παρελθόν είχαν μάθει κάποιοι να ορίζουν ως τα χαρακτηριστικά μιας «ανοιχτής κοινωνίας». Κομβικό σημείο αποτελεί η επίθεση προς την Αριστερά ως δύναμη που διεκδικεί και υπερασπίζεται τα δικαιώματα μειοψηφιών. Οι ακροδεξιοί αντιστρέφουν αυτή την ατζέντα και υποστηρίζουν ότι τα δικαιώματα των πολλών, των «λαών», πρέπει να είναι αυτά που έχουν προτεραιότητα. Το δικαίωμα στην πατρίδα ή στην ασφάλεια και την έννομη τάξη γίνονται σημαίες σε ένα κόσμο που μοιάζει γεμάτος απειλές. Η νέα αυτή στρατηγική του νεοσυντηρητισμού δίνει επιπλέον το άλλοθι και στην Κεντροδεξιά να διολισθήσει προς τέτοιες θέσεις στο όνομα της «συναίνεσης» και της αναζήτησης συμβιβασμών, για το καλό των εθνών. Κι αυτό θα είναι το πλαίσιο που θα διαμορφώνει τις εξελίξεις στην Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές.