Από τη Διακήρυξη της Αθήνας στο μάθημα της “Γαλάζιας Πατρίδας”

Το 2023 ήταν μία δύσκολη χρονιά για την Τουρκία. Οι φονικοί σεισμοί του Φεβρουαρίου, ήταν αυτοί που έδωσαν τον τόνο και στις εκλογές – προεδρικές και βουλευτικές – που ακολούθησαν.

Το κλίμα που δημιούργησαν οι σεισμοί έβαλε πρώτα την ανάγκη για ανοικοδόμηση και επούλωση των πληγών, αφήνοντας εκτός ατζέντας τα διπλωματικά θέματα και δη την Ελλάδα. Η άμεση αποστολή βοήθεια από την Αθήνα άλλωστε στους σεισμοπαθείς άλλαξε το κλίμα σημαντικά, μην αφήνοντας πολλά περιθώρια εθνικιστικών εξάρσεων.

Η Διακήρυξη των Αθηνών χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη νίκη στην προσέγγιση Ελλάδας – Τουρκίας, που ξεκίνησε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και ολοκληρώθηκε με τις επισκέψεις Ερντογάν στην Αθήνα και Μητσοτάκη στην Άγκυρα.

Παρά ταύτα, η ελληνική διπλωματία αναγνωρίζει ότι οι θέσεις και οι διεκδικήσεις της Άγκυρας παραμένουν αμετάβλητες, συμπεριλαμβανομένων του ιδεολογήματος της Γαλάζιας Πατρίδας και του τουρκολιβυκού μνημονίου. Παράλληλα, η Αθήνα δηλώνει ότι διατηρεί τις δικές της κόκκινες γραμμές και τις σταθερές θέσεις της.

Η ηρεμία στο Αιγαίο δημιουργεί ευκαιρίες για διάλογο, μετά την επίσκεψη του Μητσοτάκη στην Άγκυρα. Προγραμματίζονται επαφές μεταξύ στελεχών των δύο κυβερνήσεων, με τον τούρκο υπουργό Εσωτερικών να αναμένεται στην Αθήνα για συζητήσεις για το μεταναστευτικό.

Παράλληλα, προγραμματίζονται ανταλλαγές επισκέψεων με θέμα τον πολιτικό διάλογο και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Παρά την ηρεμία, η Τουρκία συνεχίζει να εκφράζει τις θέσεις της, με ζητήματα όπως η είσοδος της «Γαλάζιας Πατρίδας» στα σχολικά βιβλία και οι παρεμβάσεις στους ενεργειακούς δρόμους.

Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ παραδέχτηκε ότι συνολικά έχουν γίνει «8 γεωτρήσεις βαθιάς θάλασσας στη Μεσόγειο. Όμως, οι τοποθεσίες που κάναμε γεωτρήσεις στις περιοχές αδειών που παραχωρήθηκαν από την ‘ΤΔΒΚ’ στην Turkish Petroleum» χωρίς κάποια ανακάλυψη.

Έσπευσε ωστόσο να προσθέσει ότι αυτό δεν σημαίνει «ότι έχουμε παραιτηθεί από την Ανατολική Μεσόγειο, θα συνεχίσουμε επίμονα και πεισματικά αυτές τις έρευνες σε όλη αυτή την περιοχή που ορίζεται ως ‘Γαλάζια Πατρίδα’».

Επί του παρόντος ωστόσο προτεραιότητα παραμένει η Μαύρη Θάλασσα και το Sakarya. Ενώ στον τουρκικό σχεδιασμό είναι και «οι έρευνες στο εξωτερικό, ιδίως στη Λιβύη».

Τα αγκάθια στα ελληνοτουρκικά έχουν μπει κατά κάποιο τρόπο στην άκρη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως όταν κάποιος επιχειρεί να τα πλησιάσει δεν νιώθει τη βιαιότητα τους.

Ο Ερντογάν επιμένει ότι συνεχίζει να διεκδικεί, αλλά και υποστηρίζει την ειρήνη και τη συνεργασία, όπως δήλωσε στην άσκηση «Efes-2024». Αναφέρει ότι είναι έτοιμος για διάλογο, επαφή και ενίσχυση των δεσμών με οποιονδήποτε σέβεται τα συμφέροντα της Τουρκίας και θέλει να αναπτύξει συνεργασία μαζί της. Υπογραμμίζει ότι η άσκηση Efes-2024 δεν έχει στόχο κάποια χώρα και ότι γίνεται για την υποστήριξη της ειρήνης. Εκφράζει την επιθυμία για ειρηνική συνύπαρξη σε χώρες με κοινή γεωγραφία και ότι δεν τρέφει εχθρότητα ή προκατάληψη έναντι οποιασδήποτε χώρας.

Ακόμη, ο Ερντογάν αναφέρει ότι η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα δικαιώματα γης και κυριαρχίας κανενός και ότι είναι έτοιμη για διάλογο, επαφή και ενίσχυση των δεσμών με οποιονδήποτε σέβεται τα συμφέροντα της Τουρκίας και θέλει να αναπτύξει συνεργασία μαζί της. Τέλος, αναφέρει ότι η Τουρκία έχει κάνει πολλά βήματα για να αυξήσει τον αριθμό των φίλων της.