Το 3% δεν επαρκεί για την ανάδειξη ευρωβουλευτή

Το εκλογικό σύστημα για τις ευρωεκλογές του 2024 έχει τροποποιηθεί και βασίζεται στην απλή αναλογική. Ωστόσο, υπάρχουν διαφοροποιήσεις στον τρόπο κατανομής των εδρών στην Α’ και Β’ κατανομή. Για να αποκτήσει ένα κόμμα μία από τις 21 ελληνικές έδρες στην Ευρωβουλή, πρέπει να ξεπεράσει το όριο του 3%. Ωστόσο, το 3% δεν είναι αρκετό. Το εκλογικό μέτρο καθορίζεται από τα υπόλοιπα κόμματα που έχουν ψήφους κάτω από το 3%.

Αν για παράδειγμα το σύνολο των ποσοστών των κομμάτων που κινήθηκαν κάτω από 3% είναι 10,89%, όπως προκύπτει από την πρόσφατη εκτίμηση της δημοσκόπησης της Metron Analysis για το MEGA τότε το εκλογικό μέτρο που θα προκύψει θα είναι το αποτέλεσμα της πράξης 100-10,89 = 89,11, 89,11/21= 4,24 ( 100 μείον σύνολο ποσοστών κάτω του 3% και διαίρεση του αποτελέσματος με τις 21 προς διαμοιρασμό έδρες). Στο κάτω όριο τα υπόλοιπα είναι 14,3 (μέτρο 4,08) και στο άνω όριο 8,4% (4,36). Όσο πιο μικρό είναι το σύνολο του ποσοστού των κομμάτων κάτω από το 3% τόσο πιο κοντά στο να βγάλουν έδρα τα κόμματα με ποσοστά οριακά άνω του 3%.

Στο παλαιό εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών του 2019, στη β’ κατανομή υπολογιζόταν ένα νέο εκλογικό μέτρο. Αυτό γινόταν με τον αθροισμό των αχρησιμοποίητων υπολοίπων των δικαιούμενων εδρών κομμάτων, τον διαίρεση με τον αριθμό των αδιάθετων εδρών και την παραγωγή ενός ακεραίου αριθμού που αντιστοιχούσε στις έδρες της β’ κατανομής. Ωστόσο, με το σημερινό σύστημα δεν υπολογίζεται πλέον αυτό το εκλογικό μέτρο. Αντίθετα, οι αδιάθετες έδρες από την α’ κατανομή μεταφέρονται στη β’ κατανομή και κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα. Αν ακόμα υπάρχουν αδιάθετες έδρες, τότε αυτές κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με το μεγαλύτερο ποσοστό, ξεκινώντας από το πρώτο κόμμα.

Έτσι, αν το νέο σύστημα εφαρμοζόταν στις ευρωεκλογές του 2019, η ΝΔ θα είχε 9 έδρες αντί για 8, ενώ η Χρυσή Αυγή θα έχανε μία έδρα.

Υπολογίζοντας τις έδρες των κομμάτων στην ευρωβουλή με βάση την κεντρική εκτίμηση των αποτελεσμάτων της Metron, φαίνεται ότι κόμματα που βρίσκονται στο 3% και λίγο πάνω από αυτό κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς έδρα και θα πρέπει να παλέψουν για να παραμείνουν όσο το δυνατόν πιο ψηλά από το 3%. Σύμφωνα με αυτήν την προσομοίωση, η Νέα Αριστερά με 3% θα μείνει χωρίς έδρα.

Αν υπολογιστούν οι έδρες με το κάτω όριο, η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ αυξάνουν τις έδρες τους παρά τα χαμηλά ποσοστά τους. Με άλλα λόγια, αν τα ποσοστά δεν είχαν σημασία για το πολιτικό σκηνικό, το σενάριο αυτό θα ήταν πιο ευνοϊκό σε επίπεδο αριθμού ευρωβουλευτών. Όσο μεγαλύτερο είναι το υπόλοιπο των ποσοστών των κομμάτων εκτός Βουλής, τόσο πιο κοντά είναι στην εκλογή ευρωβουλευτή τα κόμματα που κινούνται πάνω από το 3%. Αν μετά την διανομή των εδρών παραμένουν αδιάθετες, τότε κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με το μεγαλύτερο ποσοστό, ξεκινώντας από το πρώτο κόμμα.

Στο σενάριο υπολογισμού των εδρών με βάση το ανώτατο όριο είναι ακόμη πιο εμφανής η διαπίστωση ότι το κατώφλι του 3% δεν είναι ασφαλές για την εκλογή ευρωβουλευτή.