ΕΚΤ: Προχωράει σε μείωση των επιτοκίων όμως ο πληθωρισμός επιμένει και φέρνει συγκρίσεις με τις ΗΠΑ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται αύριο να μειώσει τα επιτόκια για πρώτη φορά από το 2019 και παράλληλα να σπάσει μια παράδοση που θέλει πάντα την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να χαλαρώνει πρώτη τη νομισματική της πολιτική. Ωστόσο, το ερώτημα είναι τι θα κάνει η ΕΚΤ μετά την αυριανή συνεδρίαση, κυρίως μετά την τελευταία άνοδο του πληθωρισμού, μια αντίδραση που πυροδοτεί ολοένα και περισσότερο συγκρίσεις με τις ΗΠΑ -τροφοδοτώντας την ανησυχία ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει παρόμοια εμπόδια στη μείωση των επιτοκίων με τη Fed.

Παρόλο που υπήρξαν σαφείς διαφορές στους παράγοντες που οδήγησαν στην άνοδο των τιμών εκατέρωθεν του Ατλαντικού -ένα σημείο που τονίζουν επανειλημμένα οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ- ορισμένοι οικονομολόγοι βλέπουν σημαντικούς παραλληλισμούς και προειδοποιούν να μην υποτιμηθεί ο κίνδυνος για πιο επίμονες πιέσεις.

Ο πληθωρισμός αναζωπυρώνει τις ανησυχίες

Η ευρέως αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων αύριο Πέμπτη από το υψηλό ρεκόρ του 4% δεν αμφισβητείται. Ο κίνδυνος είναι ότι ο επίμονος πληθωρισμός που προσομοιάζει με αυτόν στις ΗΠΑ καθιστά λιγότερο πιθανό οι επόμενες μειώσεις να έρθουν σύντομα. Η Fed έχει ήδη αναγκαστεί να επανεξετάσει τη νομισματική χαλάρωση αφού η άνοδος των τιμών ξεπέρασε τις προσδοκίες, ακόμη και αν οι χρηματαγορές εξακολουθούν να ελπίζουν σε μείωση των επιτοκίων φέτος.

«Τα προβλήματα των ΗΠΑ με τον επίμονο πληθωρισμό θα μπορούσαν ακόμη να φτάσουν στην Ευρώπη», δήλωσε ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών της ING για όλο τον κόσμο. «Η ΕΚΤ καλά θα κάνει να μην απορρίψει κατηγορηματικά τον κίνδυνο αναζωπύρωσης που παρατηρείται στις ΗΠΑ και να παραμείνει προσεκτική».

Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό τον Μάιο στην Ευρωζώνη αποτέλεσε το τελευταίο προειδοποιητικό σημάδι για την ΕΚΤ, καθώς επιταχύνθηκε περισσότερο από ό,τι αναμενόταν στο 2,6% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Ακόμη πιο ανησυχητική για τους αξιωματούχους ήταν η εκτίναξη των τιμών των υπηρεσιών και η απροσδόκητη ενίσχυση των υποκείμενων πιέσεων.

Η άνοδος του πληθωρισμού είναι βέβαιο ότι έχει προβληματίσει εντόνως τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ, οι οποίοι είναι προετοιμασμένοι για μια πορεία επιστροφής στον στόχο του 2% με πολλές αναταράξεις. Όμως η αλληλουχία που διαμορφώνεται μοιάζει επίσης με αυτή στις ΗΠΑ, με περίπου το ένα τρίτο των οικονομολόγων σε πρόσφατη έρευνα του Bloomberg να δηλώνει ότι η αύξηση των τιμών στις ΗΠΑ προηγείται της αντίστοιχης στην Ευρώπη.

Οι κύριοι καταλύτες

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι κύριοι καταλύτες για την αρχική έξαρση του πληθωρισμού ήταν διαφορετικοί σε ΗΠΑ και Ευρώπη: τεράστια δημοσιονομικά κίνητρα στις ΗΠΑ έναντι της ενεργειακής κρίσης που έπληξε την Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, αυτό που τροφοδοτεί τις τιμές στη Γηραιά Ήπειρο, μπορεί να μην είναι τόσο διαφορετικό από αυτό στις ΗΠΑ.

Ο Andrzej Szczepaniak, οικονομολόγος της Nomura, υπογραμμίζει την ισχυρότερη από την αναμενόμενη επέκταση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και την προοπτική μιας ανάκαμψης που θα τροφοδοτείται από τους καταναλωτές και θα υποστηρίζεται από τη χαμηλή ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ. Μια ανεργία η οποία ωθεί τους μισθούς αισθητά υψηλότερα. Η ισχυρή ζήτηση επιτρέπει επίσης στις επιχειρήσεις να μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος στους καταναλωτές.

Ο Konstantin Veit, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Pimco, περιγράφει τον πληθωρισμό ως «υψηλά συσχετισμένο» σε παγκόσμιο επίπεδο. «Έτσι αν αποδειχθεί ότι οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι απίθανο η Ευρωζώνη να μην έχει τουλάχιστον ένα μικρότερο».

Ο ίδιος επισημαίνει μια ομιλία του 2022 του μέλους του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ Isabel Schnabel στην οποία έκανε λόγο για «απτές αποδείξεις» για μια «παγκοσμιοποίηση» του πληθωρισμού. Τον περασμένο Απρίλιο, ο πρόεδρος της Bundesbank Joachim Nagel δήλωσε στο Bloomberg ότι οι επίμονες τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ «μας διδάσκουν ότι πρέπει να προσεγγίζουμε το θέμα του πληθωρισμού με ταπεινότητα».

Δεν συμφωνεί η Ευρώπη

Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και άλλοι έχουν υποβαθμίσει τη σύνδεση των οικονομικών καταστάσεων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα με βάση την υπόθεση ότι οι δύο πληθωρισμοί είναι ίδιοι», δήλωσε η ίδια μετά τη συνεδρίαση του Απριλίου. «Οι δύο οικονομίες δεν είναι οι ίδιες». Πολλοί αναλυτές εξακολουθούν να συμφωνούν με αυτή την εκτίμηση.

«Η αιτία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ δεν έχει ακόμη επιλυθεί», δήλωσε ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Η εγχώρια τελική ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται έντονα. Στη Ευρωζώνη το σοκ του Πούτιν έχει ξεπεραστεί σε μεγάλο βαθμό. Εδώ ωστόσο, η οικονομία αποδυναμώνεται. Αυτός είναι ένας σαφέστερος λόγος για μείωση των επιτοκίων το συντομότερο δυνατό».

Η Katharine Neiss, επικεφαλής οικονομολόγος της PGIM Fixed Income για την Ευρώπη, θεωρεί την εικόνα του πληθωρισμού στην Ευρώπη «κάπως πιο ξεκάθαρη» από ό,τι στις ΗΠΑ. «Συγκεκριμένα, οι εξομαλυμένοι μηνιαίοι ρυθμοί του γενικού πληθωρισμού στη Ευρωζώνη έχουν πρόσφατα ευθυγραμμιστεί με τον στόχο του 2%, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που συνεχίζουν να τρέχουν με πιο γρήγορο ρυθμό».

Όμως το γεγονός ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης φαίνεται να ακολουθεί τον αντίστοιχο πληθωρισμό των ΗΠΑ με καθυστέρηση μερικών μηνών είναι πολύ σοβαρό για να το αγνοήσουν ορισμένοι. Ο Brzeski της ING εκτιμά ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να συνεχιστεί αυτή η ομοιότητα.

«Το θέμα δεν είναι να αντιγράψουμε τις ΗΠΑ, αλλά να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς πληθωρισμού εκεί, ακόμη και αυτούς που έχουν αναπτυχθεί αρκετά παρόμοια τα τελευταία χρόνια. Η αγορά εργασίας είναι η καλύτερη εξήγηση για τους παραλληλισμούς, και φυσικά οι τιμές της ενέργειας. Και στις δύο περιπτώσεις, το επίπεδο είναι διαφορετικό στις ΗΠΑ και τη Ευρωζώνη αλλά η τάση δεν είναι», συμπληρώνει ο ίδιος.