Πώς θα έρθουν 21 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης

Συνολικές εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης που ανέρχονται στο ποσό των 17,7 δισ. ευρώ δρομολογεί η κυβέρνηση για τα επόμενα περίπου δυόμισι χρόνια.

Στόχος της κυβέρνησης είναι να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες χρηματοδότησης της οικονομίας που προσφέρει ο κοινοτικός μηχανισμός και να υλοποιήσει ένα μακρόπνοο επενδυτικό πλάνο, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ελλάδα 2.0.

Πρόκειται για κεφάλαια που αντιστοιχούν στα επόμενα 5 αιτήματα εκταμίευσης, κεφάλαια που θα διοχετευθούν στην οικονομία, το συνολικό ύψος των οποίων φθάνει στα 21 δισ. ευρώ εφόσον προστεθούν και τα περίπου 3,3 δισ. ευρώ του 4ου αιτήματος, το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Η «Ν» έχει στη διάθεσή της το πλήρες πρόγραμμα υποβολής των υπολειπόμενων 5 αιτημάτων, που θα κατατεθούν στο διάστημα που μεσολαβεί από το β’ εξάμηνο φέτος έως και την εκπνοή του 2026.

Ειδικότερα, εντός του 2024 αναμένεται να υποβληθεί και το 5ο σε σειρά αίτημα πληρωμής ύψους 1,3 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια.

Τα επόμενα αιτήματα πληρωμής έως την ολοκλήρωση του Ελλάδα 2.0 αντιστοιχούν σε 8,3 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 5,7 δισ. ευρώ δάνεια.

Αναλυτικότερα:

Το 6ο αίτημα πληρωμής αφορά 2,1 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια. Το 7ο αίτημα πληρωμής αφορά 1,7 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια. Το 8ο αίτημα πληρωμής αφορά 1,5 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 1,1 δισ. ευρώ από τα δάνεια. Το 9ο και τελευταίο αίτημα πληρωμής αφορά 3 δισ. ευρώ μόνον από επιχορηγήσεις.

Νέο πρόγραμμα εγγυοδοσίας

Πληροφορίες της «Ν» αναφέρουν ότι το προσεχές διάστημα το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα ανακοινώσει ένα νέο πρόγραμμα εγγυοδοσίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με τις εγγυήσεις να καλύπτονται απευθείας από το Ταμείο, με πόρους οι οποίοι θα δεσμευθούν αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό.

Το εν λόγω πρόγραμμα πρόκειται να λειτουργήσει στη λογική του προγράμματος που ανακοινώθηκε προ ημερών για το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, ύψους 500 εκατ. ευρώ – που προβλέπει τη χορήγηση στο επιχειρείν δανείων συνολικού ύψους 2,2 δισ. ευρώ, μέσω του τραπεζικού συστήματος.

Η εν λόγω πρωτοβουλία αναμένεται να συνδράμει στη γενικότερη προσπάθεια της κυβέρνησης για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων με κοινοτικούς πόρους, αλλά και να επιταχύνει τις διαδικασίες εμπρόθεσμης απορρόφησής τους, ώστε να μη χαθούν κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, υπογραμμίζει ότι στρατηγική προτεραιότητα της κυβέρνησης παραμένει η διατήρηση της Ελλάδας στην πρώτη θέση της Ε.Ε. στην κατά κεφαλήν ενίσχυση από ευρωπαϊκούς πόρους συνολικά και ειδικότερα στην κορυφή της κατάταξης πανευρωπαϊκά ως προς την εξασφάλιση και εκταμίευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης ως ποσοστό του ΑΕΠ του 2021, αλλά και στις πρώτες θέσεις στους «27» αναφορικά με την απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2021-2027.

Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσα από το σύνολο των χρηματοδοτικών εργαλείων που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Οικονομικών, με ευρύτερο στόχο την κάλυψη του επενδυτικού κενού που προκάλεσε η οικονομική κρίση και τη δημιουργία περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας, πρωτίστως για τις νέες και τους νέους.

Ο σχεδιασμός του υπουργείου για τις εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης αποκτά ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, σε δημόσια παρέμβασή του σημείωσε προ ημέρων ότι καταγράφεται μεγάλη υστέρηση στις εκταμιεύσεις των κοινοτικών κονδυλίων προς την αγορά και ιδιαίτερα προς τις ΜμΕ.

Ειδικότερα, ο κ. Στουρνάρας έθεσε θέμα χαμηλού ποσοστού απορρόφησης των πόρων του Ταμείου, με τις εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις να προχωρούν με βραδύτερο ρυθμό του προβλεπόμενου.

Μιλώντας σε εκδήλωση για την παρουσίαση της Ετήσιας Έρευνας Επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την Ελλάδα το 2023, υπογράμμισε ότι ενώ μέχρι στιγμής το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του RRF είναι, όπως είπε, ικανοποιητικό, 41% από συνολικό ποσό 36 δισ. ευρώ, και η Ελλάδα βρίσκεται 4η στη σχετική κατάταξη των χωρών, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις προχωρούν με βραδύτερο ρυθμό, 14% του συνόλου, γεγονός που καθυστερεί την πραγματοποίηση επενδυτικών δαπανών.

Σημειώνεται πάντως ότι από την πλευρά του το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναφέρει ότι το ποσοστό εκταμιεύσεων κινείται σε σαφώς υψηλότερο επίπεδο, κάνοντας λόγο για 20%.

Πορεία 4ου αιτήματος

Σημειώνεται ότι τον περασμένο Απρίλιο υποβλήθηκε το 4ο αίτημα πληρωμής για τα δάνεια ύψους 2,3 δισ. ευρώ, καθώς επετεύχθη ο στόχος συμβασιοποίησης δανειακών πόρων ΤΑΑ ύψους 4,52 δισ. ευρώ και αναμένεται η ολοκλήρωση της αξιολόγησής του από την Ε.Ε. και η εκταμίευσή του.

Το αμέσως επόμενο διάστημα δρομολογείται η υποβολή και του 4ου αιτήματος για τις επιχορηγήσεις, ύψους 1 δισ. ευρώ.

Αυτό συνδέεται με την εκπλήρωση οροσήμων τα οποία αφορούν συμβασιοποίηση έργων όπως η ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων, η ανακαίνιση του ΟΑΚΑ, τα προγράμματα δασικής προστασίας Anti-nero Ι και ΙΙ, η βελτίωση οδικής ασφάλειας σε οδικό δίκτυο δήμων και περιφερειών, η αναβάθμιση ασφάλειας των 14 περιφερειακών αεροδρομίων κ.ά., καθώς και την πρόοδο μεταρρυθμίσεων όπως η Κωδικοποίηση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας και ο ποιοτικός έλεγχος της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Τι έχει εισπραχθεί

Από το Ταμείο Ανάκαμψης, όπου διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού είναι ο Ορέστης Καβαλάκης, η Ελλάδα έχει εισπράξει συνολικά 14,9 δισ. ευρώ, έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς τρία αιτήματα πληρωμής και εκπληρώσει 86 ορόσημα και στόχους υλοποίησης.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τα 14,9 δισ. ευρώ που έχουν ήδη εκταμιευθεί ξεπερνούν το 40% των συνολικών πόρων του προγράμματος, φέρνοντας την Ελλάδα στην πρώτη θέση της κατάταξης των εκταμιεύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ 2021 και στην 6η θέση ως προς τις εκταμιεύσεις ως προς τον προϋπολογισμό του Σχεδίου της ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον, τα 86 ορόσημα που έχουν επιτευχθεί αποτελούν το 23% του συνόλου, ενώ ο μέσος όρος του ποσοστού επίτευξης για τα 27 κράτη-μέλη βρίσκεται χαμηλότερα, στο 17%.

Σημειώνεται ότι μια από τις σημαντικές καινοτομίες του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ότι αποτελεί εργαλείο που πληρώνει βάσει επιδόσεων (performance based) και όχι βάσει πιστοποιημένων δαπανών.

Αυτό σημαίνει ότι η ροή χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τη χώρα έχει συνδεθεί με συγκεκριμένα και συμφωνημένα ορόσημα και στόχους που αφορούν την πρόοδο υλοποίησης των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων και δεν εξαρτάται άμεσα από την πραγματοποίηση δαπανών.

Αξίζει να τονιστεί ότι με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που εγκρίθηκε από το ECOFIN τον Δεκέμβριο του 2023, οι πόροι αυξήθηκαν και πλέον η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της κεφάλαια ύψους 36 δισ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν σε 19,7% του ΑΕΠ του 2021 και παραμένει 1η ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη ως προς τους πόρους που εξασφάλισε βάσει του ΑΕΠ του 2021. Τα 36 δισ. ευρώ μοιράζονται σε 18,2 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 17,8 δισ. ευρώ δάνεια.

Όπως είναι γνωστό, για να πραγματοποιηθεί η κάθε εκταμίευση η χώρα υποβάλλει αίτημα πληρωμής. Κάθε αίτημα πληρωμής υποβάλλεται εφόσον έχουν εκπληρωθεί τα ορόσημα που συνδέονται με αυτό. Συνολικά τα αιτήματα πληρωμής που προβλέπονται είναι 9 και μπορούν να υποβάλλονται μέχρι δύο κατ’ έτος.