Nαυτιλία: Στα 15 δισ. δολάρια το δανειακό χαρτοφυλάκιο των ελληνικών τραπεζών

Ο δανεισμός των 40 κορυφαίων τραπεζών προς τη ναυτιλία το 2023 ανέρχεται σε 284,27 δισ. δολάρια, έναντι 282,89 δισ. δολαρίων το 2022, με τον δείκτη Petrofin Index για την παγκόσμια ναυτιλιακή χρηματοδότηση, να παρουσιάζει μικρή αύξηση στο 62 στο τέλος του 2023 από 61 το 2022.Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Petrofin για την παγκόσμια τραπεζική ναυτιλιακή χρηματοδότηση το χαρτοφυλάκιο των ελληνικών τραπεζών παρουσίασε σημαντική αύξηση σε ετήσια βάση κατά 13% από 13 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2022 σε 15 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2023. Το μερίδιο αγοράς της Ελλάδας αυξήθηκε από 4,6% σε 5,2%.

Η συνολική άνοδος της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τη ναυτιλία αντιστρέφει ελαφρώς την πτωτική τάση που καταγράφεται από το 2011. Οι τράπεζες της Ασίας και της Αυστραλίας (APAC) παρουσιάζουν σημαντική ανάπτυξη, ιδίως το μερίδιο αγοράς τους, το οποίο αυξήθηκε από 43% σε 45%. Όσον αφορά την πραγματική έκθεση, το χαρτοφυλάκιό τους ανέρχεται σε 127,94 δισ. δολάρια ΗΠΑ έναντι 120,83 δισ. δολαρίων ΗΠΑ το 2022. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες παρουσιάζουν οριακή μείωση, ωστόσο εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν τον μεγαλύτερο τομέα χρηματοδότησης πλοίων με 50% στην λίστα των 40 κορυφαίων τραπεζών που δανείζουν την ναυτιλία, με χαρτοφυλάκιο 141 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Τα χαρτοφυλάκια των γαλλικών και βελγικών και άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών παρουσίασαν επίσης αυξήσεις.

Σύμφωνα με την Petrofin Research, ο συνολικός παγκόσμιος τραπεζικός δανεισμός όλων των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών τραπεζών, πλησιάζει τα 375 δισ. δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή περίπου το 62% όλων των τύπων του παγκόσμιου συνολικού ποσού χρηματοδότησης πλοίων. Πέρυσι το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 67%. Το συνολικό ποσό για την παγκόσμια χρηματοδότηση πλοίων, συμπεριλαμβανομένων όλων των μορφών δανεισμού (τράπεζες, χρηματοδοτική μίσθωση, οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων, εναλλακτικοί πάροχοι, κ.λ.π) ανέρχεται σε περίπου 600 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η Clarkson’s εκτιμά την αξία του παγκόσμιου στόλου σε 1,5 τρισ. δολάρια ΗΠΑ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο μη τραπεζικός δανεισμός παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερη αύξηση από τον τραπεζικό δανεισμό κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Bάσει όσων αναφέρει η Petrofin, «ο παγκόσμιος τραπεζικός κλάδος συνέχισε να αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις το 2023. Οι γεωπολιτικές προκλήσεις του πολέμου στην Ουκρανία, οι αυξημένες κυρώσεις και οι υψηλότερες τιμές ενέργειας, οι επιθέσεις των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα και η ισραηλινή σύγκρουση με τη Χαμάς πρόσθεσαν περαιτέρω επιπλοκές. Δυστυχώς, τίποτα από τα παραπάνω δεν φαίνεται να είναι επιλύσιμο στο εγγύς μέλλον. Τα παραπάνω οδήγησαν σε αυξημένη εξάρθρωση του εμπορίου. Ωστόσο, το παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,2% το 2023 και αναμένεται να αυξηθεί με παρόμοιο ρυθμό το 2024, αλλά όσον αφορά τη ζήτηση τονομιλίων, οι αναλυτές δείχνουν πολύ υψηλότερη αύξηση 4,1% το 2024 και 5% που προβλέπεται το 2025».

Ισχυρές επιδόσεις στα δεξαμενόπλοια

Η αγορά δεξαμενόπλοιων συνέχισε τις ισχυρές επιδόσεις της, υποστηριζόμενη από την αργή ανάπτυξη του στόλου το 2023 και ομοίως το 2024-25, καθώς και από την έντονη ζήτηση τόνων μιλίων. Οι τιμές των πλοίων παρέμειναν υψηλές και τα κέρδη επίσης. Αντίθετα, το 2023 το ξηρό χύδην φορτίο είχε ασθενέστερη αγορά ναυλώσεων το 2023 με χαμηλότερα κέρδη αλλά αυξανόμενες τιμές κατά 13% σε ετήσια βάση, εν αναμονή καλύτερων αγορών το 2024-2025. Ο υπεράκτιος τομέας και ο τομέας μεταφοράς αυτοκινήτων συνέχισαν τις ισχυρές επιδόσεις τους τόσο στα κέρδη όσο και στις αξίες των πλοίων, ενώ οι υπόλοιπες αγορές ήταν μάλλον μικτές. Ο συνολικός δείκτης τιμών μεταχειρισμένων της Clarkson αυξήθηκε μέτρια από 146 σε 149 yoy το 2023, αλλά έκτοτε έχει εκτιναχθεί σε 173 από την 1η Ιουνίου 2024.

Δύσκολοι όροι δανεισμού

Συνολικά, σύμφωνα πάντα με την Petrofin, οι όροι τραπεζικού δανεισμού ήταν δύσκολοι, καθώς σε πολλούς τομείς τα κέρδη των πλοίων δεν αυξήθηκαν τόσο πολύ όσο οι τιμές των πλοίων, καθιστώντας έτσι τις ταμειακές ροές χρηματοδότησης πλοίων μη υποστηρικτικές. Οι τράπεζες στο σύνολό τους αντιστάθηκαν στην παρόρμηση να δανείσουν περισσότερο από 60% σε βάση LTV χωρίς πρόσθετους υποστηρικτικούς παράγοντες και, επιπλέον, αντιμετώπισαν αυξημένο ανταγωνισμό και διάβρωση των περιθωρίων δανείων. Επομένως, το ζήτημα δεν ήταν αν οι τράπεζες είχαν την ικανότητα να χορηγούν δάνεια, αλλά αν υπήρχαν επαρκείς ευκαιρίες δανειοδότησης.

Πολλές τράπεζες συνήψαν πολυάριθμα δάνεια μόνο και μόνο για να βρεθούν σε παρόμοια βάση στο τέλος του έτους, λόγω αποπληρωμής/προπληρωμής δανείων λόγω υψηλών επιτοκίων. Συνολικά, ο παγκόσμιος τραπεζικός τομέας κατάφερε να παρουσιάσει μέτρια αύξηση της χρηματοδότησης πλοίων από το τέλος του 2023, η οποία αντιπροσώπευε ένα έτος συνολικής σταθερότητας, ενώ οι προβλέψεις δανείων διατηρήθηκαν αξιέπαινα χαμηλές.