Τι δείχνει για τις ευρωεκλογές η Ολλανδία

Η Ολλανδία υπήρξε η πρώτη χώρα που έλαβε μέρος στις ευρωεκλογές, καθώς κατά παράδοση η ψηφοφορία διεξάγεται Πέμπτη (για να ακολουθήσουν σήμερα Παρασκευή η Ιρλανδία και η Τσεχία). Και μολονότι τα επίσημα αποτελέσματα δεν εκδίδονται παρά αφού ολοκληρωθεί η ψηφοφορία και στα 27 κράτη-μέλη, το ολλανδικό exit poll προϊδεάζει επαρκώς για το ποιες υπήρξαν οι επιλογές των Ολλανδών. Πρόκειται για ένα μήνυμα πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, αφού και τα κριτήρια των ψηφοφόρων υπήρξαν σε μεγάλο βαθμό ευρωενωσιακά και όχι στενά εθνικά. Όμως το μήνυμα είναι διπλής αναγνώσεως.

Από τη μια μπορεί κανείς να σταθεί στην νίκη της κεντροαριστεράς, η οποία κατέκτησε την πρώτη θέση. Ωστόσο, από την άλλη η εκτίναξη του Κόμματος Ελευθερίας του (ακρο)δεξιού λαϊκιστή Χερτ Βίλντερς είναι θεαματική.

Σύμφωνα με τη μέτρηση της Ipsos I&O σε δείγμα 20-30.000 Ολλανδών από 35 διαφορετικά εκλογικά κέντρα, το κόμμα του Βίλντερς αποσπά 7 από τις 31 έδρες που αντιστοιχούν στην Ολλανδία – όταν στο προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο διέθετε μόλις μία, και αυτήν μετά από την ανακατανομή που προκάλεσε το Brexit.

Η συμμαχία του Εργατικού Κόμματος και της Πράσινης Αριστεράς (που εμφάνισε κοινό ψηφοδέλτιο, αλλά θα σχηματίσει διαφορετικές κοινοβουλευτικές ομάδες) προηγείται με 8 έδρες. Ωστόσο η διαφορά βρίσκεται εντός των ορίων του στατιστικού λάθους και η επιβεβαίωση δεν πρόκειται να έλθει παρά με την ανακοίνωση των επίσημων αποτελεσμάτων.

Η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 47%, ήτοι στο υψηλότερο ποσοστό μετά την πτώση του Τείχους, όπως δήλωσε ο επικεφαλής της κεντροαριστερής συμμαχίας Φρανς Τίμμερμανς, με αύξηση πέντε μονάδων σε σύγκριση με το 2019. Φανταζόταν κανείς ότι μετά τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου και τις πολύμηνες μετεκλογικές διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα επικρατούσε κόπωση στο εκλογικό σώμα, όμως τελικά τον τόνο έδωσε η ιδιόμορφη πόλωση που αποτυπώνει και το εκλογικό αποτέλεσμα.

Το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων ανέφερε ότι αποφάσισε με βάση ευρωπαϊκά κριτήρια, το 21% με κριτήρια εσωτερικής πολιτικής και το 48% με έναν συνδυασμό και των δύο.

Σύμμαχοι του Βίλντερς είναι δύο μικρότεροι κομματικοί σχηματισμοί, το Κίνημα Αγροτών Πολιτών και το Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο που κατακτούν για πρώτη φορά έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, συνολικά τρεις τον αριθμό. Ωστόσο έτερο κόμμα της λαϊκιστικής (ακρο)δεξιάς που είχε βυθιστεί σε κρίση, χάνει και τις 4 έδρες που κατείχε.

Καίτοι κατέκτησε την πρωτιά, η συμμαχία Εργατικού Κόμματος και Πράσινης Αριστεράς απώλεσε μία έδρα σε σύγκριση με το 2019. Ομοίως, το κεντροδεξιό κόμμα VVD του αποχωρούντος πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, το οποίο βρισκόταν στην καρδιά όλων πρόσφατων κυβερνητικών συνασπισμών υποχωρεί από τις πέντε στις τέσσερις έδρες.

Ως γνωστόν, ο Βίλντερς υπήρξε ο μεγάλος νικητής των τελευταίων βουλευτικών εκλογών και το κόμμα του κατέληξε σε συμφωνία για δημιουργία νέου κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά υπό τεχνοκράτη πρωθυπουργό.

Για την ακροδεξιά που ετοιμάζεται να καταγράψει κέρδη σε μία σειρά από κράτη-μέλη, η ολλανδική “πρόγευση” είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Ο Βίλντερς κηρύσσει την ενίσχυση του εθνικού επιπέδου στη λήψη αποφάσεων, έναντι του κοινοτικού, και θέτει στο επίκεντρο της ρητορικής του το μεταναστευτικό και την άμβλυνση των περιβαλλοντικών στόχων.

Ο Τίμερμανς, ωστόσο, που υπήρξε αντιπρόεδρος της Κομισιόν επιφορτισμένος με την κλιματική ατζέντα, επισημαίνει ότι η φιλο-ευρωπαϊκή ψήφος απέσπασε τα δύο τρίτα του συνόλου και απευθύνει στους λοιπούς Ευρωπαίους το μήνυμα: “Δεν είναι δεδομένη η νίκη της ριζοσπαστικής δεξιάς στις εκλογές: Κάντε ό,τι και εμείς στην Ολλανδία!”.