Τριγμοί στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα από την άνοδο της ακροδεξιάς

Ικανές να αλλάξουν όχι μόνο την εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά έως ένα βαθμό όλης της ΕΕ μοιάζουν οι ευρωεκλογές, με τα ακροδεξιά και λαϊκίστικά κόμματα να κερδίζουν έδαφος στις δημοσκοπήσεις.

Στην Ολλανδία, η οποία είναι μεταξύ των πρώτων χωρών από τις οποίες ξεκινά η ψηφοφορία, οι παραδοσιακές δυνάμεις διατήρησαν έως ένα βαθμό την κυριαρχία τους, αλλά τα λαϊκίστικα κόμματα ενισχύθηκαν. Βάσει των exit polls εκτιμάται ότι ο αριστερός συνασπισμός υπό τον Φ. Τίμερμανς έχει κερδίσει 8 έδρες, με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας υπό τον Γκ. Βίλντερς να φαίνεται όμως ότι θα κερδίσει επτά και θα βρεθεί στη δεύτερη θέση.

Σύμφωνα με το Politico, τα ακροδεξιά κόμματα σε αρκετές χώρες της ΕΕ εμφανίζουν αύξηση της δύναμής τους σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Αυτό μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε εκλογικό επίπεδο και να δυσκολέψει την κατάσταση για τον Γάλλο πρόεδρο Εμ. Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Ολ. Σόλτς, οι οποίοι βλέπουν τη δημοτικότητά τους να μειώνεται.

Πριν από περίπου δέκα χρόνια, το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ένα πρώιμο σημάδι της αύξησης του συντηρητικού εθνικισμού. Από τότε, φαίνεται ότι αυτή η τάση επηρέασε επίσης την ανατροπή της Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον από τον Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το ίδιο έτος.

Αν η ακροδεξιά επιδείξει καλές επιδόσεις στην Ευρώπη αυτή την εβδομάδα, αυτό θα υποδεικνύει ότι το νεοσυντηρητικό κίνημα έχει μόνιμη ισχύ, αντίθετα με την αρχική άποψη ότι αποτελεί μια προσωρινή αντίδραση των ψηφοφόρων. Η ψηφοφορία για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεκίνησε μετά από μια ένταση προεκλογική εκστρατεία, με περιστατικά πολιτικής βίας, συμπεριλαμβανομένης της απόπειρας δολοφονίας του πρωθυπουργού της Σλοβακίας. Η ψηφοφορία θα διαρκέσει μέχρι το βράδυ της Κυριακής σε όλες τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, με τα τελικά αποτελέσματα να ανακοινώνονται νωρίς τη Δευτέρα.

Στη Γαλλία, το κόμμα του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν αναμένεται να κατατροπώσει το κόμμα του Μακρόν, αυξάνοντας την πιθανότητα η ακροδεξιά ηγέτιδα, ή κάποιος ομοϊδεάτης της, να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν το 2027.

Στην απέναντι όχθη του Ρήνου, το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία, το οποίο θεωρείται ως κατ’ εξοχήν ακροδεξιό, πιθανότατα θα βρεθεί στη δεύτερη θέση. Στην Ιταλία, το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας, το οποίο έχει ιστορικές συνδέσεις με το φασιστικό παρελθόν, αναμένεται να αυξήσει τον αριθμό των εδρών του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην Πολωνία, το εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη επιδιώκει να ξανακερδίσει την πρώτη θέση μετά την απώλεια της εξουσίας τον περασμένο Δεκέμβριο.

Για μια ήπειρο που υπερηφανεύεται ότι έχει αφήσει πίσω της τα φαντάσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, η αναβίωση της ακροδεξιάς ως πολιτική δύναμη προκαλεί σοκ. Η δημοσκόπηση του POLITICO δείχνει ότι οι ακροδεξιές ομάδες αυξάνουν σημαντικά το μερίδιό τους στις 720 έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και φτάνουν τις 184 έδρες, καθώς οι ψηφοφόροι σε όλο το μπλοκ στρέφονται προς τα δεξιά.

Αν και τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης δεν πρόκειται να ενωθούν ως ένα μεγάλο μπλοκ, η αύξηση της υποστήριξής τους και η εξομάλυνσή τους ως πολιτικές δυνάμεις θα ασκήσει πίεση στους Ευρωπαίους ηγέτες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό της μετανάστευσης προς την Ευρώπη, μείωση των σχεδίων για απαλλαγή της οικονομίας από τον άνθρακα και πιθανότητα περιορισμού της στήριξης της ΕΕ προς την Ουκρανία. Ένα κοινό χαρακτηριστικό όλων των ακροδεξιών κομμάτων είναι η συμπάθεια προς τον Πούτιν.

Λίγο πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, η άνοδος της ακροδεξιάς φαίνεται να επηρεάζει τις διατλαντικές σχέσεις. Αν ο Τραμπ επανεκλεγεί, μπορεί να συνεργαστεί με φιλορώσους Ευρωπαίους πολιτικούς για μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία. Ωστόσο, η ακροδεξιά δεν έχει ακόμα τη δύναμη να ηγηθεί της ΕΕ, ενώ κανένα κόμμα δεν επιδιώκει την αποχώρηση από το μπλοκ των 27 όπως έγινε με το Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου το 2016.