Μαζικοί έλεγχοι για φοροδιαφυγή σε 700.000 «κλειστές» κατοικίες

Στην απογραφή των περίπου 700.000 κατοικιών της χώρας που δηλώνονται ως «κλειστές» στην εφορία προχωρεί η ΑΑΔΕ, ώστε να επιβεβαιώσει την πραγματική τους κατάσταση.

Ο στόχος είναι διπλός. Αφενός να εντοπιστούν περιπτώσεις φοροδιαφυγής, μέσω της απόκρυψης των ενοικίων, αφετέρου να υπάρχει μια σοβαρή στατιστική καταγραφή για να εξεταστούν λύσεις στο πλαίσιο της προσπάθειας αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος.

Ηχηρό καμπανάκι που σημαίνει ότι κάτι συμβαίνει με τα κλειστά ακίνητα ήχησε από το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Παρότι ο αριθμός των ακινήτων που δηλώνονται ως «κλειστά» είναι τεράστιος (υπολογίζονται σε 700.000) εντούτοις, μόλις 1.400 ιδιοκτήτες ακινήτων εκδήλωσαν ενδιαφέρον για να ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της έλλειψης στέγης που υπάρχει, προσφέρει ισχυρά κίνητρα για την ανακαίνιση των κατοικιών με την προϋπόθεση ότι θα ενοικιαστούν αμέσως για ένα διάστημα τουλάχιστον τριών ετών. Οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων ακινήτων επιδοτούνται για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι 10.000 ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες. Από την επιδότηση προκαταβάλλεται μέχρι και το 50%.

Όμως, παρόλα αυτά το ενδιαφέρον είναι ελάχιστο, γεγονός που προκαλεί υποψίες και δίνει το έναυσμα για τη διενέργεια ελέγχων, ώστε να διαπιστωθεί πόσες κατοικίες είναι πράγματι κλειστές για πραγματικούς λόγους και πόσες δηλώνονται «κλειστές» στο Ε2, αλλά ενοικιάζονται κρυφά είτε με μακροχρόνιες μισθώσεις είτε με βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Φοροδιαφυγή και κοινωνικοί λόγοι

Από την πρώτη διασταύρωση των στοιχείων των ακινήτων που υπάρχουν στο Taxisnet από τα έντυπα Ε2 και Ε9, καθώς και τις διαπιστώσεις της έρευνας της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής προκύπτει ότι από το σύνολο των 7.000.000 κατοικιών, περίπου 6.300.000 κατοικίες δηλώνονται ότι κατοικούνται ως πρώτη κατοικία, δευτερεύουσα ή ενοικιάζονται με μακροχρόνια ή βραχυχρόνια μίσθωση και το 10%, ήτοι 700.000 κατοικίες, δηλώνονται ως «κλειστές».

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, οι ερμηνείες για τα πολλά δηλούμενα ως «κλειστά» ακίνητα είναι οι ακόλουθες:

Ορισμένα βρίσκονται σε χωριά, με τους ιδιοκτήτες τους να έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι τους, εάν υπάρχουν, να μην ασχολούνται, κρίνοντας ότι δεν υπάρχει λόγος αξιοποίησης. Ένα μέρος τους είναι πράγματι «κλειστό» δηλαδή δεν κατοικείται επειδή για διαφόρους λόγους ο ιδιοκτήτης δεν θέλει να «μπλέξει» με ενοικιαστές, ενδεχομένως λόγω μιας κακής εμπειρίας στο παρελθόν ή επειδή δεν έχει ανάγκη ένα πρόσθετο εισόδημα. Ορισμένα ακίνητα ανήκουν σε πολλούς ιδιοκτήτες, λόγω κληρονομιών και δεν υπάρχει συμφωνία για τη διαχείριση του ακινήτου. Το σημαντικότερο τμήμα των συγκεκριμένων ακινήτων, θεωρείται ότι δηλώνονται ως κλειστά, αλλά στην πραγματικότητα αξιοποιούνται, καθώς ενοικιάζονται χωρίς να δηλώνονται στην εφορία, με συμφωνία ιδιοκτήτη και ενοικιαστών. Ορισμένα αξιοποιούνται και μέσω των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αλλά χωρίς αν είναι ενταγμένα σε κάποια επίσημη πλατφόρμα.

Οι έλεγχοι και η νέα εφαρμογή

Για την τελευταία κατηγορία των ακινήτων, η ΑΑΔΕ θα διενεργήσει εκτεταμένους ελέγχους και διασταυρώσεις προκειμένου να διαπιστώσει εάν πράγματι οι συγκεκριμένες κατοικίες είναι κλειστές ή κατοικούνται χωρίς να δηλώνονται, για να αποφύγουν τη φορολογία.

Το δηλωμένο «κενό» ακίνητο εξαιρείται από το τεκμήριο και δεν προσαυξάνεται η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του ιδιοκτήτη, ενώ επιπλέον απαλλάσσεται και από τα δημοτικά τέλη.

Εάν ενοικιάζεται κρυφά, τότε ο ιδιοκτήτης αποφεύγει το τεκμήριο, τον φόρο επί των ενοικίων και τα δημοτικά τέλη, υπό την προϋπόθεση έχει προσκομίσει βεβαίωση του ΔΕΔΔΗΕ στον Δήμο.

Για τον έλεγχο των συγκεκριμένων ακινήτων η ΑΑΔΕ δρομολόγησε δύο ενέργειες. Η πρώτη αφορά στη διασταύρωση των στοιχείων των «κενών» ακινήτων, με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ που αφορούν στις καταναλώσεις ηλεκτρικού ρεύματος στο διάστημα που οι κατοικίες δηλώθηκαν ως «κλειστές». Επίσης, θα διασταυρωθούν στοιχεία από τις εταιρείες ύδρευσης.

Ήδη οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος και της ύδρευσης κοινοποιούνται κάθε χρόνο στην ΑΑΔΕ, προκειμένου τα στοιχεία να προσυμπληρωθούν στους κωδικούς των δαπανών του φορολογούμενου, στο έντυπο Ε1.

Ωστόσο, η διάταξη της νομοθεσίας που θα αξιοποιήσει η ΑΑΔΕ, προβλέπει ότι «το υπουργείο Οικονομικών δύναται, κατόπιν εγγράφου αιτήματος της Γ.Γ.Π.Σ. σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και τη Γενική Διεύθυνση Ελέγχων και Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, να ζητεί και να λαμβάνει τα παραπάνω στοιχεία είτε για συγκεκριμένους Α.Φ.Μ. ή συγκεκριμένους αριθμούς παροχής, είτε για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα και είτε για συγκεκριμένα όρια ετήσιας δαπάνης ηλεκτρικής ενέργειας ή ύδρευσης».

Με βάση τα αποτελέσματα των διασταυρώσεων των καταναλώσεων ρεύματος και ύδρευσης με τις δηλώσεις των ιδιοκτητών περί «κενών» διαμερισμάτων θα προκύψει η πραγματική κατάσταση των εν λόγω ακινήτων και θα ακολουθήσουν κλήσεις στην εφορία για την προσκόμιση δικαιολογητικών και η επιβολή φόρων και προστίμων.

Η δεύτερη παρέμβαση που ετοιμάζει η ΑΑΔΕ είναι θεσμικού χαρακτήρα και αφορά σε μια νέα εφαρμογή που θα καταγράφει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές ακινήτων.

Πρόκειται για το «Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων», το οποίο θα λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2024, στο οποίο θα μεταφερθούν τα εξής στοιχεία των ακινήτων που υπάρχουν ήδη σε άλλες εφαρμογές της ΑΑΔΕ:

Τα στοιχεία του ηλεκτρονικού «περιουσιολογίου» που έχει δημιουργηθεί με τις δηλώσεις Ε9 των φυσικών και των νομικών προσώπων, τα οποία θα μεταφερθούν, χωρίς την παρέμβαση των φορολογουμένων. Κατόπιν, οι κάτοχοι των ακινήτων θα ελέγξουν και αν υπάρχουν διαφορές θα τις διορθώσουν, χωρίς πρόστιμα. Τα στοιχεία για τις ενοικιάσεις ακινήτων, όπως αυτά προκύπτουν από το αρχείο του Taxisnet, που τροφοδοτείται από τις δηλώσεις Ε2. Τα στοιχεία των ακινήτων που είναι μισθωμένα.

Παράλληλα, οι ενοικιαστές, υποχρεωτικά θα δηλώσουν στη νέα ειδική εφαρμογή, τα ακίνητα που ενοικιάζουν και τα ποσά που καταβάλουν. Το Μ.Ι.Δ.Α. θα ενημερώνεται αυτόματα κάθε φορά που θα υποβάλλεται δήλωση από ιδιοκτήτη ακινήτου και θα γίνεται αποδεκτή από τον ενοικιαστή του ίδιου ακινήτου δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης. Επίσης το Μητρώο αυτό θα ενημερώνεται αυτόματα κάθε φορά που λύεται η μίσθωση.