Η ριψοκίνδυνη παρτίδα πόκερ του Μακρόν κόντρα στην Λεπέν

Υπό το βάρος της συντριβής του φιλελεύθερου Κέντρου στην ευρωκάλπη ο Εμανουέλ Μακρόν οδηγεί Γαλλία σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές γνωρίζοντας ότι η Ακροδεξιά των Μαρίν Λεπέν και Ζορντάν Μπαρντελά έχει τώρα περισσότερο από ποτέ τη δυναμική να κερδίσει. Παρόρμηση ή κίνηση μελετημένη από καιρό; Ανεξαρτήτως, πρόκειται για το μεγαλύτερο στοίχημα της πολιτικής του διαδρομής και ένα εξαιρετικά μεγάλο ρίσκο για τη Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη.

Στο σοκ απάντησε με σοκ ο Γάλλος πρόεδρος προκηρύσσοντας για έκτη φορά στη μεταπολεμική Γαλλία πρόωρες βουλευτικές εκλογές, με επιδίωξη να φρενάρει τον Εθνικό Συναγερμό (RN) ποντάροντας στο γαλλικό εκλογικό σύστημα και στα δημοκρατικά αντανακλαστικά των πολιτών μπροστά στην εθνική κάλπη.

Και αν δεν το καταφέρει τώρα, ζητούμενο για τον Εμανουέλ Μακρόν είναι να εκθέσει στα μάτια των Γάλλων την «κυβερνώσα» Άκρα Δεξιά και να οδηγήσει τον Εθνικό Συναγερμό ενώπιον της αναγκαίας λήψης πολιτικά επώδυνων αποφάσεων, δηλαδή ενώπιον της πραγματικότητας, με στόχο να ανακόψει την πορεία της Ακροδεξιάς προς το Μέγαρο των Ηλυσίων το 2027.

Επιζητά να «παγιδεύσει» τον Εθνικό Συναγερμό ο Μακρόν, όμως είναι ένα ακραίο στοίχημα αυτό που αναλαμβάνει, και αν δεν πετύχει ελλοχεύουν τεράστιοι κίνδυνοι για την Ευρώπη, όπου η Άκρα Δεξιά σταθερά κανονικοποιείται, κυβερνά, συγκυβερνά, στηρίζει ή βρίσκεται σε ρυθμιστικό ρόλο στην κεντρική πολιτική αρένα, και μόλις εξήλθε ενισχυμένη από τις κάλπες των ευρωεκλογών.

Ο Εθνικός Συναγερμός έλαβε το 31,4% των ψήφων καταλαμβάνοντας τις 30 από τις συνολικά 81 έδρες που αναλογούν στη Γαλλία στο Ευρωκοινοβούλιο, 12 περισσότερες από όσες κατείχε, ενώ ο συνασπισμός των πολιτικών κομμάτων που είχε τη στήριξη Μακρόν περιορίστηκε στο 14,6% και στις 13 βουλευτικές έδρες. Στην πραγματικότητα η έκβαση δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Το κόμμα του Μακρόν είχε χάσει την πλειοψηφία από τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2022, εισπράττοντας ισχυρή προειδοποίηση από το εκλογικό σώμα της Γαλλίας.

Ο φόβος να περιέλθει η Γαλλική Δημοκρατία υπό τα ηνία της Άκρας Δεξιάς -με επιπτώσεις σαρωτικές για τη χώρα και συνολικά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, και δη εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία- είχε έλθει μόλις δύο μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2022, να υπερβεί της δυσαρέσκειας του εκλογικού σώματος για τον Μακρόν προσωπικά και τα πεπραγμένα της πρώτης θητείας του στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Το δημοκρατικό τόξο ενώθηκε και η Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε βαθιά ανάσα, όμως η Άκρα Δεξιά κατέγραψε ιστορικό υψηλό και έκτοτε καλπάζει.

Η έκβαση των ευρωεκλογών υποδηλώνει ότι ο Εθνικός Συναγερμός θα μπορούσε να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη γαλλική Εθνοσυνέλευση στις επερχόμενες πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο, οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία διεξάγονται με πλειοψηφικό σύστημα δύο γύρων (στις 30 Ιουνίου ο πρώτος και στις 7 Ιουλίου ο δεύτερος), γεγονός που σημαίνει ότι τα κέρδη της ευρωκάλπης μπορεί να μην μεταφραστούν με τον ίδιο τρόπο στις εθνικές κάλπες.

Η Γαλλία έχει εισέλθει σε προεκλογική περίοδο-εξπρές για τις κάλπες που θα στηθούν μόλις λίγες εβδομάδες μετά τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. H πρώτη δημοσκόπηση μετά την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών «δίνει» στο κόμμα της Λεπέν 265 έδρες από τις 88 που έχει σήμερα, ενώ για να έχει την απόλυτη πλειοψηφία απαιτούνται 289 έδρες. Μέτρηση που είχε διενεργηθεί προ μηνών για λογαριασμό του γκωλικών Ρεπουμπλικανών (LR) και διέρρευσε στον Τύπο έδειχνε τον Εθνικό Συναγερμό να λαμβάνει από 243 έως 305 έδρες, θα μπορούσε δηλαδή να επιτύχει τη «χρυσή» πλειοψηφία των 289 βουλευτών σε σύνολο 577.

Της εκστρατεία της Ακροδεξιάς θα «οδηγήσει» ο δημοφιλής 28χρονος Ζορντάν Μπαρντελά, εκλεκτός της Λεπέν, στο οποίο έχει αναθέσει την προεδρία του Εθνικού Συναγερμού και προορίζει για την πρωθυπουργία σε περίπτωση νίκης.

Η συντριπτική επικράτηση του RN στις ευρωεκλογές, με υπερδιπλάσια διαφορά από τον δεύτερο κομματικό συνασπισμό δημιουργεί δυναμική νίκης, ωστόσο, το ενδεχόμενο να εξασφαλίσει το RN την πλειοψηφία θα εξαρτηθεί και από άλλους παράγοντες όπως ο πιθανός σχηματισμός ενός συνασπισμού της Αριστεράς και η εκλογική δυναμική σε κάθε μονοεδρική περιφέρεια.

Ο Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται παράλληλα να επενδύει στα δημοκρατικά αντανακλαστικά των κεντρώων και αριστερών κομμάτων μετά το σοκ που προκάλεσε σε μεγάλο μέρος της γαλλικής κοινωνίας η τόσο μεγάλη νίκη της Ακροδεξιάς, ώστε να δημιουργήσει συσπειρώσεις και να περιορίσει την πιθανότητα το κόμμα της Λεπέν να αποκτήσει απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση.

Η προσοχή του Εμανουέλ Μακρόν είναι επικεντρωμένη στις προεδρικές εκλογές του 2027 και σε τακτικό επίπεδο θα μπορούσε να διαχειριστεί τον κίνδυνο μία εκλογικής ήττας σήμερα σε επίπεδο βουλευτικών εκλογών, προκειμένου να βρεθεί η Άκρα Δεξιά σε δυσμενέστερο σημείο εκκίνησης στην κούρσα των προεδρικών το 2027 (ο ίδιος ο Μακρόν δεν μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα).

Όπως σχολιάζει ο Αντόνιο Μπαρόσο, ερευνητής της εταιρείας ανάλυσης πολιτικού κινδύνου Teneo, σε περίπτωση νίκης στις επερχόμενες εκλογές, ο Εθνικός Συναγερμός μπορεί ακόμη και να ηγηθεί μιας κυβέρνησης -κι αν μάλιστα η κυβέρνηση αυτή είναι κυβέρνηση μειοψηφίας, σε μία κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση, θα είναι ένας διαρκής «άθλος» για την παράταξη της Λεπέν να περνάει τον κάθε νόμο. Επιπλέον, εάν το RN ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης, θα πρέπει να εγκρίνει το φθινόπωρο τον προϋπολογισμό του 2025 που θα περιλαμβάνει περικοπές δαπανών, αυξήσεις φόρων (ή και τα δύο) ως μέρος του προϋπολογισμού του 2025 για να μειωθεί το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας (5,5% του ΑΕΠ το 2023), γεγονός που θα φθείρει πολιτικά τη Λεπέν μέχρι τις προεδρικές του 2027.

Ο Ντάνιελ Χάμιλτον, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς υποστηρίζει, μιλώντας στο CNBC, ότι «το στοίχημα του Μακρόν είναι να χρησιμοποιήσει τα τρία χρόνια πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές για να δείξει ότι έκαναν πραγματικά κακή δουλειά [σ.σ. το RN]» και αυτό να αποτυπωθεί στις προεδρικές του 2027. Πρόκειται για ένα τεράστιο πολιτικό στοίχημα και θα δημιουργήσει μεγάλη αβεβαιότητα στη Γαλλία, εκτιμά και ο ίδιος. Πάντως, κατά τον γαλλικό Monde η κίνηση Μακρόν δεν ήταν παρόρμηση, αλλά συζητούσε εδώ και μήνες το σενάριο της πρόωρης προσφυγής στις κάλπης με στενούς συνεργάτες του.