Αυτοί που δεν χειροκρότησαν τον Ζελένσκι στη Bundestag

Η θερμή υποδοχή του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο της Γερμανίας, όπου εκφώνησε ομιλία, εν πολλοίς ευχαριστήρια για τη γερμανική στήριξη στην ουκρανική δοκιμασία, είχε μιαν ευδιάκριτη “σκιά”. Την απουσία των βουλευτών δύο κομμάτων από τα αντίθετα άκρα του ημικυκλίου.

Από τους 77 βουλευτές της “Εναλλακτικής για τη Γερμανία” (AfD) μόνο τέσσερις παρέστησαν στην ομιλία Ζελένσκι, ενώ οι δέκα βουλευτές της Συμμαχίας Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) απουσίασαν άπαντες.

Οι συναρχηγοί της ακροδεξιάς AfD, Άλις Βάιντελ και Τίνο Χρουπάλλα, τόνισαν χαρακτηριστικά σε κοινή δήλωσή τους: “Αρνούμαστε να ακούσουμε έναν ομιλητή με στολή παραλλαγής. Ο Ζελένσκι βρίσκεται πλέον στη θέση του μόνο ως ένας πρόεδρος του πολέμου και της επαιτείας. Αλλά η Ουκρανία δεν έχει ανάγκη τώρα από έναν πολεμικό πρόεδρο, παρά από έναν πρόεδρο της ειρήνης που να είναι πρόθυμος να διαπραγματευθεί, ώστε ο σκοτωμός να σταματήσει και η χώρα του να έχει ένα μέλλον”.

Η BSW, πάλι, αποτελεί νέο φαινόμενο. Προέκυψε πέρσι από διάσπαση του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) και έχει συγκροτηθεί προσωποπαγώς γύρω από τη Ζάρα Βάγκενκνεχτ, ανατολικογερμανίδα εγνωσμένης ρητορικής δεινότητας και σύζυγο του άλλοτε ηγέτη της Σοσιαλδημοκρατίας Όσκαρ Λαφονταίν. Κύριο χαρακτηριστικό της BSW είναι ο συνδυασμός κλασικών αριστερών θέσεων στα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα με θέσεις στα κοινωνικο-πολιτισμικά ζητήματα, οι οποίες ταυτίζονταν μέχρι τώρα με τη δεξιά: επιφύλαξη για τη μετανάστευση, απαρέσκεια για τα identity politics που έχουν κυριεύσει τον αριστερό λόγο κ.ο.κ.

Αλλά η πρώτη εκλογική δοκιμασία της BSW δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί επιτυχημένη. Στις ευρωεκλογές της Κυριακής το κόμμα απέσπασε το 6,2% των ψήφων πανεθνικά (σε απόσταση ασφαλείας από το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 5% που ισχύει για τις βουλευτικές εκλογές), προσπερνώντας σαφώς τους πρώην συντρόφους της Linke και κατακτώντας ποσοστό της τάξης του 14% (και την τρίτη θέση) στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας.

Το ότι η αθέατη διαίρεση ανατολικής και δυτικής Γερμανίας παραμένει ισχυρότατη το φανερώνουν και οι επιδόσεις της AfD, η οποία στις ευρωεκλογές άγγιξε στα “νέα κρατίδια” το 30% (έναντι πανεθνικού ποσοστού 15,9%) και κατέκτησε την πρώτη θέση.

Η ιστοσελίδα Eurointelligence στέκεται στο γεγονός ότι, όπως ισχύει και με την AfD, οι εκλογικές εισροές προς την BSW προέρχονται από κάθε κατεύθυνση. Μάλιστα, το άθροισμα των δύο αυτών δυνάμεων παραμένει εδώ και έναν χρόνο σταθερό – με την άνοδο της BSW να αντιστοιχεί προς την προσγείωση της AfD κατά έξι-επτά μονάδες σε σύγκριση με προηγούμενες δημοσκοπικές επιδόσεις.

Αυτό που κατεξοχήν έχουν κοινό τα δύο κόμματα είναι η αντίθεση προς τη συνέχιση του πολέμου (και της μεταφοράς όπλων) στην Ουκρανία, η αρνητική στάση έναντι του ΝΑΤΟ, καθώς και η επιθυμία για άρση των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας και για εναπαναλειτουργία του αγωγού Nord Stream.

Ο Ζελένσκι διακινδυνεύει την ειρήνη στην Ευρώπη με το να αρνείται να διαπραγματευθεί, υποστήριξε η BSW, δικαιολογώντας την απουσία της από τη Bundestag. Συνεπώς, η στάση στο ουκρανικό ζήτημα καθίσταται μια νέα διαχωριστική γραμμή στη γερμανική πολιτική ζωή. Ήδη σε πρόσφατη δημοσκόπηση για λογαριασμό της ZDF το 32% τάχθηκε κατά της μεταφοράς πρόσθετου οπλισμού στην Ουκρανία.

Εξ ού και η επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου των συγκυβερνώντων Φιλελευθέρων, Μαρί-Αγκνές Στρακ-Τσίμερμαν υποστήριξε ότι με την BSW ο Πούτιν απέκτησε στη Γερμανία και δεύτερο κόμμα που να τον ακολουθεί άκριτα.

Οι καταγγελίες περί “πουτινισμού” δεν αναιρούν πάντως το γεγονός ότι αθροιστικά το ένα τέταρτο του εκλογικού σώματος αντιτίθεται ρητά στην ακολουθούμενη ουκρανική πολιτική. Και αισθάνεται μιαν ιδιόμορφη ικανοποίηση να τοποθετείται εκτός του πολιτικού mainstream.

Ήδη η Χριστιανοδημοκρατία ξεκαθάρισε ότι με την απουσία της από την ομιλία Ζελένσκι, η BSW τοποθετείται εκτός των πολιτικών δυνάμεων με τις οποίες θα μπορούσε να συναφθεί κυβερνητική συμμαχία. Με άλλα λόγια οι “υγιειονομικές ζώνες”, στα δεξιά και στα αριστερά του φάσματος, πολλαπλασιάζονται (αν και δεν λείπουν οι φωνές όσων θα έβλεπαν μια συνεργασία της Χριστιανοδημοκρατίας με την AfD τουλάχιστον σε κρατιδιακό επίπεδο) και καθίσταται όλο και δύσκολη η εξίσωση σχηματισμού κυβερνητικών πλειοψηφιών σε ένα κατακερματισμένο σκηνικό.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τη μάχη οπισθοφυλακής που δίνει σε συνθήκες αποβιομηχάνισης η λαϊκή βάση του παραδοσιακού αναπτυξιακού μοντέλου της Γερμανίας (του στηριγμένου στην ενεργειακή τροφοδοσία από την Ρωσία, τις εξαγωγές προς την Κίνα, την προστατευμένη βιομηχανία, τον ισχυρό συνδικαλισμό). Αυτή τουλάχιστον γνωρίζει τι νοσταλγεί. Εναπόκειται στις mainstream δυνάμεις να υποδείξουν πειστικά πώς φαντάζονται το μέλλον της χώρας.