Η Χαμάς χρησιμοποίησε τουρκικά UAV στην επίθεση της στο Ισραήλ

Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος απέρριψε ισχυρισμό άνευ σημασίας τη χρήση τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους στην επίθεση της Χαμάς εναντίον πολιτικών και στρατιωτικών στόχων στο Ισραήλ , υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμία τέτοια πληροφορία, παρά το γεγονός ότι ο κατασκευαστής των τουρκικών UAV, επιβεβαίωσε ότι επρόκειτο για ένα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του.

Ο Fuat Oktay, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και πρώην αντιπρόεδρος της Τουρκίας, απάντησε στην ανησυχία ενός βουλευτή της αντιπολίτευσης ότι η χρήση τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους στην επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στη χώρα, λέγοντας: «Δεν έχουμε τίποτα για να επαληθεύσουμε την ακρίβεια ενός τέτοιου περιστατικού».

Ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε από την ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, τις Ταξιαρχίες Izz ad-Din al-Qassam, στις 21 Οκτωβρίου 2023 έδειξε ότι ένα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου κατά ισραηλινών στόχων κατασκευάστηκε από την εταιρεία Remzi Başbuğ Assuva Savunma Sanayi (Αμυντική Βιομηχανία Assuva) με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Το προπαγανδιστικό βίντεο παρουσίαζε την ταυτόχρονη χρήση τουλάχιστον τριών τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Το υλικό έδειχνε ένα Proton Elic RB-128, το βασικό μοντέλο του οποίου πωλείται μεταξύ 40.000 και 60.000 δολαρίων. Με αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά, η τιμή του μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 300.000 δολάρια.

Πρόκειται για ένα ισχυρό, βιομηχανικού τύπου drone με λειτουργίες εναέριας επιτήρησης και υπόγειας απεικόνισης. Σαρώνει το έδαφος έως και 3.000 μέτρα και έχει αντίληψη βάθους 50 μέτρων, ανιχνεύοντας αντικείμενα τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς. Ο τουρκικός στρατός χρησιμοποιεί το drone για τον εντοπισμό μεταλλικών αντικειμένων, χαρακωμάτων, ναρκών και πτωμάτων.

Η εταιρεία Assuva ανήκει σε έναν Τούρκο ονόματι Remzi Başbuğ, έναν 46χρονο από την κεντρική επαρχία Nevşehir. Έχει συνδεθεί στενά με την ισλαμιστική κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τυγχάνοντας VIP μεταχείρισης στους κυβερνητικούς κύκλους και έχοντας πρόσβαση σε ανώτερους αξιωματούχους.

Έχοντας προηγουμένως εργαστεί στη Γερμανία για έναν κατασκευαστή ανιχνευτών μετάλλων, ιδίως εκείνων που χρησιμοποιούνται στο κυνήγι θησαυρών, ο Başbuğ μετέφερε την εμπειρία του στην Τουρκία ιδρύοντας την πρώτη του εταιρεία στις 26 Ιανουαρίου 2010, εστιάζοντας αρχικά στην πώληση διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών. Στη συνέχεια επεκτάθηκε στην κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών και ανιχνευτών στην Τουρκία, ενσωματώνοντας λογισμικό και υλικό που κατασκευάζεται στην εγχώρια αγορά.

Το 2019 μετονόμασε την εταιρεία του, προσθέτοντας τη λέξη «Defense» στο όνομά της. Τα στοιχεία του εμπορικού μητρώου δείχνουν ότι είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης της εταιρείας.

Παραδίδει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον τουρκικό στρατό και μπορεί να κατασκευάσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά παραγγελία σύμφωνα με τις ειδικές απαιτήσεις των πελατών. Αυτό περιλαμβάνει την ευαισθητοποίησή τους, τον εκ των υστέρων εξοπλισμό τους με καλύτερες κάμερες, την παράταση της διάρκειας ζωής της μπαταρίας, την ενσωμάτωση μηχανισμών απελευθέρωσης πτώσης και την ενσωμάτωση άλλων επιθυμητών χαρακτηριστικών.

Αφού τα πλάνα της Χαμάς εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο, έδωσε συνέντευξη στον τουρκικό Τύπο, κατά τη διάρκεια της οποίας επιβεβαίωσε ότι ένα drone που κατασκευάστηκε από την εταιρεία του ήταν πράγματι αυτό που χρησιμοποιήθηκε στο βίντεο. Είπε ότι δεν γνωρίζει πώς το drone κατέληξε στην κατοχή της Χαμάς, δηλώνοντας ότι τα drones της εταιρείας του εξάγονται σε περισσότερες από 30 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Κορέας, της Ιαπωνίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Αλβανίας και σε πολλές χώρες της Νότιας Αμερικής.

Αν και δεν ανέφερε το Ιράν ως μία από τις χώρες εξαγωγής σε αυτή τη συνέντευξη, σε άλλη συνέντευξη που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023, πριν από την επίθεση της Χαμάς, ο Başbuğ ανέφερε συγκεκριμένα το Ιράν ως χώρα στην οποία είχε εξάγει μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Δήλωσε ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που πωλούνται στο εξωτερικό μπορεί να αλλάξουν χέρια πολλές φορές, τονίζοντας ότι δεν έχει κανέναν έλεγχο σε αυτές τις μεταφορές. Είναι αξιοσημείωτο ότι η Τουρκία είναι μία από τις κύριες χώρες που χρησιμοποιεί το Ιράν για την εισαγωγή απαγορευμένων και διπλής χρήσης αγαθών για την υποστήριξη του στρατιωτικο-βιομηχανικού του συμπλέγματος, συχνά με τη διευκόλυνση της φιλο-ιρανικής κυβέρνησης Ερντογάν.

Παρόλο που τα προϊόντα της Assuva μπορούν να έχουν στρατιωτικές εφαρμογές και ο τουρκικός στρατός έχει ήδη αγοράσει δεκάδες για ενεργή χρήση σε στρατιωτικές επιχειρήσεις για την ανίχνευση και τον εντοπισμό στόχων, η εταιρεία δεν έχει άδεια ως αμυντικός εργολάβος, κάτι που θα απαιτούσε ειδική άδεια και ρυθμιστικούς ελέγχους. Δραστηριοποιείται στον πολιτικό τομέα και διαφημίζει ότι η χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών της είναι απολύτως νόμιμη στην Τουρκία, εφόσον δεν αναπτύσσονται για τη σάρωση απαγορευμένων περιοχών, όπως στρατιωτικές βάσεις ή αεροδρόμια.

Το βίντεο της Χαμάς δείχνει ότι το Proton Elic RB-128 διαθέτει μηχανισμό ρίψης και εκτόξευσης βόμβας εγκατεστημένο κάτω από την κοιλιά. Σύμφωνα με τον Başbuğ, το χαρακτηριστικό αυτό προστέθηκε στο μη επανδρωμένο αεροσκάφος του μετά την πώληση. Παραδέχτηκε ότι υπήρχαν απαιτήσεις από τους πελάτες του να προσθέσει ένα τέτοιο χαρακτηριστικό στο παρελθόν, αλλά δεν συμμορφώθηκε επειδή η εταιρεία δεν είχε την άδεια να κατασκευάζει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στρατιωτικού τύπου.

“Υπήρχαν αιτήματα, αλλά δεν εμπλακήκαμε, επειδή δεν έχουμε άδεια να παράγουμε όπλα. Δεν έχουμε εισέλθει σε αυτόν τον στρατιωτικό τομέα. Κάνουμε εναέρια υπόγεια απεικόνιση. Ωστόσο, αφού κάποιος το αγοράσει, μπορεί να εγκαταστήσει μόνος του πρόσθετες λειτουργίες. Για παράδειγμα, μπορούν να προσθέσουν ένα σύστημα ρίψης. Μπορούν ακόμη και να προσαρτήσουν ένα όπλο για την εκτόξευση σφαιρών ή να προσθέσουν μια επιπλέον κάμερα”, δήλωσε.

Ωστόσο, η χρήση του μη επανδρωμένου αεροσκάφους Assuva σε τρομοκρατική επίθεση σε ξένη χώρα εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ευθύνη της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία μπορεί να εμπλέκεται για την παράλειψη επιμέλειας κατά την εξαγωγή τέτοιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών διπλής χρήσης στο εξωτερικό, ιδίως σε μια χώρα όπως το Ιράν, το οποίο υπόκειται σε δυτικές κυρώσεις.

Το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά στην ημερήσια διάταξη του κοινοβουλίου από τον βουλευτή της αντιπολίτευσης Oğuz Kaan Salıcı κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης στις 29 Μαΐου. Εξέφρασε την ανησυχία του για την πιθανή χρήση τέτοιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών εναντίον της Τουρκίας και έφερε ως παράδειγμα το μη επανδρωμένο αεροσκάφος της Assuva για να τονίσει την άποψή του.

Ζήτησε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός συντονισμού για να διασφαλιστεί ότι τα εξαγόμενα τουρκικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Τουρκίας. “Ας πούμε ότι το πουλήσατε σε μια ξένη χώρα, μετά το πούλησε σε κάποιον άλλο και κατέληξε στα χέρια μιας εχθρικής οντότητας. Αν το χρησιμοποιούσαν για να επιτεθούν στα σύνορά μας, σε υπερπόντιες βάσεις ή στην πρεσβεία μας, ποιος θα ήταν υπεύθυνος;”, διερωτήθηκε.

“Έχουμε μέτρα για να αποτρέψουμε ο στρατιωτικός εξοπλισμός που πουλάμε σε ξένες χώρες να χρησιμοποιηθεί με τρόπο που θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην Τουρκία σε άλλο μέρος του κόσμου; Διαθέτουμε αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης για να αποτρέψουμε τη χρήση του εκτός των χωρών στις οποίες πουλήθηκε;”, πρόσθεσε.

Ο Salıcı έθεσε εκ νέου το θέμα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στις 4 Ιουνίου, εκφράζοντας ανησυχίες για τη χρήση ενός τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους από τη Χαμάς σε τρομοκρατική επίθεση. Τόνισε την ανάγκη η κυβέρνηση να λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις για τον μετριασμό των πιθανών απειλών που μπορεί να αντιμετωπίσει η Τουρκία επειδή επέτρεψε την πώληση τέτοιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

“Το drone θα μπορούσε να είχε χτυπήσει Τούρκους στρατιώτες. Δεν το λέω αυτό για να εγκρίνω ή να δικαιολογήσω τη χρήση του σε οποιαδήποτε επίθεση, αλλά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον των δικών μας συμφερόντων, για άλλους λόγους, και να μας βλάψει άμεσα”, είπε.

Ο πρόεδρος της επιτροπής, Oktay, προσπάθησε να υποβαθμίσει το περιστατικό χαρακτηρίζοντάς το απλώς ως ισχυρισμό. Η κυβέρνηση διατηρεί στάση πλήρους άγνοιας σχετικά με οποιαδήποτε εμπλοκή τουρκικού drone στην επίθεση της Χαμάς. Εκπροσωπώντας το υπουργείο Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Mehmet Kemal Bozay απέφυγε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο όταν ρωτήθηκε σχετικά με το περιστατικό.

Ο Γιουκσέλ Ερντογάν, ο οποίος υπηρετεί ως επικεφαλής του τμήματος διεθνούς συνεργασίας στην Προεδρία της Αμυντικής Βιομηχανίας, την κύρια υπηρεσία αμυντικών προμηθειών της Τουρκίας, ασχολήθηκε με το περιστατικό δηλώνοντας ότι οι εξαγωγικοί περιορισμοί ισχύουν αποκλειστικά για στρατιωτικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων για μεταφορές σε τρίτες χώρες. “Εάν ένα προϊόν αναγνωρίζεται ευρέως ως στρατιωτικό είδος”, είπε, “η προμήθεια απαιτεί πιστοποιητικό τελικού χρήστη. Συνεπώς, η απόκτηση άδειας είναι επιβεβλημένη εάν υπάρχει πρόθεση μεταφοράς του σε τρίτο μέρος”.

Κατά την εκτίμησή του, το εμπορικό drone της Assuva δεν εμπίπτει στην κατηγορία των ελεγχόμενων εξαγωγών.

Δεν είναι σαφές πώς το τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατέληξε στην κατοχή της Χαμάς. Ωστόσο, ακόμη και αν η τουρκική κυβέρνηση γνώριζε ότι η Χαμάς ήταν ο τελικός χρήστης, είναι απίθανο να παρέμβει, δεδομένης της σταθερής θέσης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέρ της Χαμάς. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν βλέπει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά μάλλον ως μαχητές της αντίστασης, παραλληλίζοντας την με τις Kuvay-i Milliye (Εθνικές Δυνάμεις της Τουρκίας), μια παράτυπη πολιτοφυλακή κρίσιμη κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας της Τουρκίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι η Χαμάς υπερασπίζεται επίσης την τουρκική πατρίδα, καθώς θεωρεί ότι το Ισραήλ έχει βάλει στο στόχαστρο τα τουρκικά εδάφη μετά την προσάρτηση των παλαιστινιακών εδαφών. Έχει εκφράσει την υποστήριξή του προς την ηγεσία της Χαμάς τόσο πριν όσο και μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Πολυάριθμα στελέχη της Χαμάς, μεταξύ των οποίων και αρκετοί ανώτεροι ηγέτες, διαμένουν και δραστηριοποιούνται στην Τουρκία υπό την προστασία και την υποστήριξη της κυβέρνησης Ερντογάν. Η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών MIT έχει παράσχει λεπτομέρειες ασφαλείας για ορισμένους ηγέτες της Χαμάς και έχει διαδραματίσει ρόλο στη δημιουργία κεντρικών γραφείων για την ηγεσία της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη.

Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και η αστυνομία έχουν επίσης λάβει μέτρα κατά περιουσιακών στοιχείων της Μοσάντ και δικτύων πληροφοριοδοτών στην Τουρκία, ενώ προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν πληροφορίες για το δίκτυο της Χαμάς.

Παρόλο που ορισμένες εταιρείες βιτρίνας της Χαμάς έχουν αντιμετωπίσει κυρώσεις από τις ΗΠΑ, συνεχίζουν να διεξάγουν επιχειρηματικές δραστηριότητες και να έχουν πρόσβαση στα τουρκικά χρηματοπιστωτικά και τραπεζικά συστήματα χωρίς εμπόδια. Επιπλέον, ορισμένοι αξιωματούχοι της Χαμάς άλλαξαν τα ονόματά τους στην Τουρκία μετά την απόκτηση της ιθαγένειας για να αποκρύψουν την ταυτότητά τους.

Πηγή: Nordic Monitor