Ελβετικό χωριό θέλει να χρεώνει τους επισκέπτες με τέλη εισόδου

Το ελβετικό χωριό Λάουτερμπρουνεν, στο καντόνι της Βέρνης, μοιάζει παραπάνω από ειδυλλιακό όταν το βλέπεις στις φωτογραφίες, σε αναρτήσεις στο Instagram και σε βίντεο στο YouTube. Αποτελείται από ονειρεμένα σαλέ που περιβάλλονται από βοσκοτόπια και σκιάζονται από ψηλές βουνοκορυφές, ενώ ένας καταρράκτης κυλάει από έναν βράχο στις παρυφές του, στέλνοντας αστραφτερά ουράνια τόξα στον αέρα. Δεν χρειάζεται πολύ για να πειστεί ο υποψήφιος επισκέπτης… Ωστόσο, αν κάνουμε ένα ζουμ στην εικόνα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού θα δούμε όλα όσα δεν φαίνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: το ατελείωτο πλήθος των τουριστών που έχει εξωθήσει τους κατοίκους στα όριά τους και οδήγησε τις τοπικές Αρχές να εξετάσουν το ενδεχόμενο επιβολής φόρου στους ημερήσιους ταξιδιώτες που φτάνουν στο χωριό με αυτοκίνητο.

Στο διαδίκτυο το Λάουτερμπρουνεν αποκαλείται τακτικά «το πιο όμορφο χωριό της Ελβετίας» και αυτό έχει οδηγήσει σε έκρηξη επισκεψιμότητας. Οι τουρίστες προκαλούν μποτιλιάρισμα στον μοναδικό δρόμο προς την πόλη και ουρές στα μονοπάτια που οδηγούν από το κέντρο του προς το σημείο με την καλύτερη θέα. «Ερχόταν πάντα κόσμος στην πόλη» είπε ένας διευθυντής ξενοδοχείου στην Telegraph. «Από τη στιγμή που η πανδημία τελείωσε, όμως, ο αριθμός των επισκεπτών έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό». Το Λάουτερμπρουνεν προστίθεται σε έναν ολοένα και μακρύτερο κατάλογο δημοφιλών τουριστικών σημείων στον πλανήτη που φαίνεται να έχουν πέσει θύματα της επιτυχίας τους· από τη Βενετία ως το Κιότο, πόλεις, χωριά, νησιά και ολόκληρες χώρες (το Μπουτάν για παράδειγμα) εξετάζουν τρόπους για να ελαχιστοποιήσουν τον αντίκτυπο του υπερτουρισμού.

Με τον αριθμό των επισκεπτών να κορυφώνεται σε περίπου 6.000 ανά ημέρα σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, το Λάουτερμπρουνεν δεν είναι τόσο πολυσύχναστο όσο τουριστικά hot spots όπως η Ακρόπολη (όπου οι επισκέπτες περιορίστηκαν σε 20.000 την ημέρα τον περασμένο Σεπτέμβριο) ή το Μπαλί (που εισήγαγε έναν νέο τουριστικό φόρο τον Φεβρουάριο του 2024). «Δεν πιστεύω ότι έχουμε “υπερτουρισμό” με τους όρους που συζητείται σε πόλεις όπως η Βενετία» λέει ο Μαρκ Ούνγκερερ, διευθύνων σύμβουλος της Jungfrau Regional Tourism, του οργανισμού που είναι υπεύθυνος για τον τουρισμό στην ευρύτερη περιοχή.

Αλλά όπως και άλλα μέρη που βρέθηκαν ξαφνικά στο επίκεντρο της προσοχής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το μέγεθος του Λάουτερμπρουνεν σημαίνει ότι δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στον μεγάλο αριθμό επισκεπτών, καθώς και στη συμπεριφορά των επισκεπτών μόλις φτάσουν εκεί. «Κατά την καλοκαιρινή περίοδο αιχμής υπάρχει υπερβολικά πολύς κόσμος κατά μήκος του δρόμου του χωριού, καθώς δεν είναι πολύ φαρδύς και έχει μόνο ένα πεζοδρόμιο» παραδέχεται στην Telegraph ο Τομ Ντίρερ, διευθυντής του τουριστικού θερέτρου του Λάουτερμπρουνεν. «Ωστόσο ο δήμος σχεδιάζει να δημιουργήσει δεύτερο πεζοδρόμιο και να διαπλατύνει τον δρόμο». Μισή ώρα μακριά με το αυτοκίνητο, απλωμένο στις όχθες της λίμνης Μπρίεντζ, το Ιζελβαλντ, ένα χωριό 415 κατοίκων, αντιμετώπισε παρόμοια προβλήματα όταν έγινε διάσημο μετά την εμφάνισή του στην κορεατική σειρά του Netflix «Crash Landing Οn You». Στην τουριστική έκρηξη που προέκυψε, ταξιδιώτες με πούλμαν έφραζαν τους δρόμους και τα σοκάκια του, με αποτέλεσμα οι Αρχές να επιβάλουν φόρο 6,5 ευρώ για κάθε επισκέπτη που ήθελε να φτάσει εκεί και να τραβήξει μια σέλφι στη λίμνη. Η πρόταση για επιβολή τουριστικού φόρου στο Λάουτερμπρουνεν θεωρείται ένας τρόπος αποθάρρυνσης των ημερησίων επισκεπτών, οι οποίοι έρχονται για να τραβήξουν φωτογραφίες και μετά φεύγουν γρήγορα, δημιουργώντας συμφόρηση και σκουπίδια, χωρίς να ωφελούν την τοπική οικονομία.

Ομως «η νομική βάση για έναν τέτοιο φόρο δεν υπάρχει ακόμη» λέει ο Ούνγκερερ. «Οι πρώτες διερευνητικές κινήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Επομένως είναι πολύ νωρίς για να εξετάσουμε πώς μπορεί να λειτουργήσει ένας τέτοιος φόρος». Είναι μια λεπτή ισορροπία σε ένα μέρος όπου πολλοί από τους 2.400 κατοίκους του βασίζονται στον τουρισμό για το εισόδημά τους. Αλλωστε το Λάουτερμπρουνεν ήταν δημοφιλές πολύ πριν γίνει διάσημο στο Instagram. Οταν τα ευρωπαϊκά ταξίδια απογειώθηκαν για πρώτη φορά, πριν από περισσότερους από δύο αιώνες, ο λόρδος Βύρων ήταν μεταξύ εκείνων που εμπνεύστηκαν από τα γύρω βουνά και τους 72 καταρράκτες της κοιλάδας του. Τον 19ο αιώνα ένας τοπικός επιχειρηματίας έχτισε το Hotel Staubbach στην άκρη του χωριού, με απίστευτη θέα στους ομώνυμους καταρράκτες. Σύντομα τα ξενοδοχεία και οι ξενώνες για κουρασμένους πεζοπόρους δημιούργησαν μια ακμάζουσα πόλη, που έγινε ακόμη πιο δημοφιλής όταν ηλεκτροδοτήθηκε η σιδηροδρομική γραμμή της. Πλέον το Λάουτερμπρουνεν είναι εύκολα προσβάσιμο από το διάσημο θέρετρο του Ιντερλάκεν. Είναι όμως εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί πολλοί ντόπιοι έχουν κουραστεί από τους τουρίστες. Σε μια χώρα όπου υπάρχει μέγιστος σεβασμός στους κανόνες και στην τάξη και όπου το φυσικό περιβάλλον εκτιμάται ιδιαίτερα, τα περιστατικά με ανθρώπους που βγάζουν φωτογραφίες σε ιδιωτικούς κήπους και παίζουν ποδόσφαιρο στο τοπικό νεκροταφείο είναι αποκρουστικά. Οι διαβόητα διακριτικοί Ελβετοί αγανακτούν στην ιδέα ότι πλέον πρέπει να ζουν δίπλα σε ατελείωτες μάζες ξένων επισκεπτών. Μετά την καλοκαιρινή σεζόν του 2023 ο ιστότοπος swissinfo.ch ανέφερε ότι οι κάτοικοι πραγματοποίησαν μια έκτακτη συνάντηση «κρίσης» που διοργάνωσαν οι περιφερειακές αρχές: το κεντρικό μήνυμα ήταν «αισθανόμαστε αβοήθητοι».

Η Ελβετία έχει πολλά, λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου όμορφα χωριά, με πολύ χώρο για περιπλάνηση. Πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας ζει σε αγροτικές περιοχές, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, ενώ οι πόλεις της είναι μικρές· καμία από αυτές δεν έχει περισσότερους από 400.000 κατοίκους. Αυτό σημαίνει ότι ο επισκέπτης δεν βρίσκεται ποτέ μακριά από ένα χωριουδάκι όπου αρχαίοι αχυρώνες με τέλεια περιποιημένα γεράνια καταλήγουν σε βουνοπλαγιές και πάπιες και κοτόπουλα περιπλανώνται σε μικρές φάρμες και θάλασσες με αγριολούλουδα. Το Les Plus Beaux Villages de Suisse (Τα πιο όμορφα χωριά της Ελβετίας) είναι ένας οργανισμός αφιερωμένος στη δημοσιοποίηση των αγροτικών οικισμών. Οπως το ηλιόλουστο Σόλιο, ένας λαβύρινθος από στενά σοκάκια που περικλείονται από τον δασώδη κυματισμό της κοιλάδας Μπρεγκάλια, κοντά στην Ιταλία. Στο ελαφρώς πιο γνωστό Σεντ Σαφορέν, στη γαλλόφωνη περιοχή Βο, οι πεζούλες των αμπελιών κάνουν ζιγκ-ζαγκ πάνω από το κουβάρι των μεσαιωνικών δρόμων, ενώ η λίμνη της Γενεύης λαμπυρίζει κάτω από βουνά «σκονισμένα» από το χιόνι. Πίσω στο Λάουτερμπρουνεν, οι επικεφαλής του τουρισμού αναγνωρίζουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «βοήθησαν το χωριό να γίνει πιο γνωστό» λέει ο Ντίρερ στην Telegraph. Ελπίζουν επίσης ότι θα το βοηθήσουν να διατηρηθεί για το μέλλον. «Είναι ένα σημαντικό κανάλι επικοινωνίας και θέλουμε να επηρεάσει θετικά τη συμπεριφορά των επισκεπτών» προσθέτει. Αλλα μέρη που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα έχουν διαφορετικές ιδέες. Την άνοιξη του 2023, το ιταλικό θέρετρο του Πορτοφίνο εισήγαγε «ζώνες απαγόρευσης» με κυρώσεις ύψους 275 ευρώ σε περιοχές όπου οι τουρίστες που τραβούσαν σέλφι είχαν μπλοκάρει δρόμους, προκαλώντας κυκλοφοριακό χάος (οι ζώνες θα είναι σε ισχύ μέχρι τον Οκτώβριο). Καθώς μια νέα καλοκαιρινή περίοδος ξεκινά στο Λάουτερμπρουνεν, ορισμένοι κάτοικοι αναρωτιούνται αν είναι καιρός να εστιάσουν διαφορετικά στο χωριό τους και στο μέλλον του.