Politico: Ο Μακρόν “αμερικανοποίησε” τους Γάλλους

“Ο Σαρλ ντε Γκωλ, ο Φρανσουά Μιτεράν και ο Ζακ Σιράκ – αυτοί οι περήφανοι Γάλλοι ηγέτες των παλιών καλών ημερών – μπορεί να στριφογυρίζουν στους μαρμάρινους τάφους τους αν το ακούσουν. Αλλά η πολιτική αυτής της χώρας, η προσέγγισή της σε ό,τι αφορά την παγκόσμια οικονομία και, πιστέψτε το ή όχι, ακόμη και η εξωτερική της πολιτική, έχουν όλα γίνει… à l’américaine», αναφέρει σε άρθρο του με τίτλο «Μην το πείτε στους Γάλλους – Αλλά τώρα είναι Αμερικάνοι», το Politico.

Ο ακούσιος «νονός» αυτής της μεταμόρφωσης είναι ο, στην παρούσα φάση, «πολιορκούμενος», Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, υπογραμμίζει και προσθέτει πως αυτό είναι το φόντο των πρόσφατων πολιτικών δραμάτων στη Γαλλία, ξεκινώντας με την εκτόξευση των ποσοστών της ακροδεξιάς στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις πρόωρες γαλλικές βουλευτικές εκλογές που προκήρυξε ο Μακρόν ως απάντηση.

Ο Μακρόν δεν σχεδίαζε ποτέ να ξαναφτιάξει τη Γαλλία κατ’ εικόνα της Αμερικής. Η αντίληψη που έχει για τον εαυτό του παραπέμπει στους αλλοτινούς Γάλλους ηγέτες – ένας απόμακρος θεϊκός «Δίας» που πιστεύει βαθιά στον γαλλικό εξαιρετισμό – αλλά και ένας πολιτικός που αλλάζει τις ισορροπίες του 21ου αιώνα.

Η αμερικανική σύγκριση που του αρέσει είναι ο Μπαράκ Ομπάμα. Μοντέρνος, άνετος, εγκεφαλικός τύπος. Όπως ο Ομπάμα, ο οποίος ανέτρεψε το κατεστημένο του κόμματός του το 2008 για να διεκδικήσει τον Λευκό Οίκο, ο Γάλλος τίναξε στον αέρα το σοσιαλιστικό κόμμα και την κεντροδεξιά, προκειμένου να κερδίσει το κατώφλι του Ανακτόρου των Ηλυσίων το 2017.

Και οι δύο άνδρες είπαν συναρπαστικές ιστορίες: Ο Ομπάμα, ο πρώτος μαύρος πρόεδρος, γιος Κενυάτη, που εκπροσωπεί την «αμερικανική εξιλέωση» και την αλλαγή γενεών. Ο Μακρόν, ακόμη και νεότερος στα 39 του την εποχή της ανόδου του στην εξουσία, προϊόν της ελίτ που θα έβγαζε τη Γαλλία από λήθαργο δεκαετιών.

Υπάρχουν και άλλες ομοιότητες, που όμως δεν θα αρέσουν – ειδικά όχι σε αυτήν την παγκόσμια πολιτική στιγμή. Η ψυχραιμία τους ήταν υπερβολική, απόμακρη. Άλλαξαν τα έθνη τους σε πράγματα που δεν επιθυμούσαν με ακούσιο τρόπο. Ανοίγοντας πόρτες σε δυνάμεις και προσωπικότητες που αμφότεροι απεχθάνονται: Ο Ομπάμα προλείανε το έδαφος για τον τραμπισμό και ο Μακρόν έδωσε τη δυνατότητα στην πρώην ακροδεξιά της χώρας του να πάρει την εξουσία.

Αυτό δεν είναι ακριβώς μια αποτυχία, όσο ένα υποπροϊόν του οράματος του Μακρόν.

Ανατρέποντας την καθεστηκυία πολιτική τάξη πραγμάτων, άνοιξε το δρόμο σε άλλους αντάρτες. Η ρήξη του με την παραδοσιακή οικονομική και εξωτερική πολιτική της χώρας οδήγησε σε πραγματικά επιτεύγματα, αλλά και τροφοδότησε την αναταραχή σε μια κουρασμένη κοινή γνώμη. Ο Μακρόν πέτυχε να αλλάξει τη Γαλλία – και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανατροπή του.

Διαφορές που εντυπωσιάζουν Στις δύο προεκλογικές του εκστρατείες, ο Μακρόν είπε ότι «η Γαλλία πρέπει να ανταγωνιστεί στον κόσμο όπως είναι». Οικονομικά, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να εγκαταλείψετε τη δουλειά σας στην ακμή σας με πλήρη σύνταξη που χρηματοδοτείται από το κράτος. Επέβαλε την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. «Άνοιξε» τη Γαλλία στο επιχειρείν, κάνοντας το Παρίσι προορισμό για διεθνείς επενδυτές και για σημαντικές εταιρείες Τεχνητής νοημοσύνης όπως η Mistral. Το παρίσι είναι πολυσύχναστο, ένας παγκόσμιος κόμβος τεχνολογίας στα σκαριά.

Η αλλαγή στη γαλλική προσέγγιση όσον αφορά τον κόσμο είναι επίσης δραματική. Ακούς πράγματα από ανθρώπους στο Ελιζέ που θα ήταν αδιανόητα πριν από μια γενιά.

Στην πολιτική, ο Μακρόν πέτυχε κατανοώντας τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων και των λέξεων. Όπως ο Ομπάμα, δίνει εξαιρετικές ομιλίες και παραχωρεί συνεντεύξεις τέλεια διατυπωμένες. Πρώην τραπεζίτης, σκέφτεται επίσης την πολιτική σαν επιχειρηματίας νεοφυούς επιχείρησης, σχεδόν «Τραμπικά» υπό αυτή την έννοια. Το μειονέκτημά του είναι ότι δεν μπορεί να έχει ψυχική επαφή με τον κόσμο όπως κάποιος σαν τον Τραμπ. Μιλάει μαζί τους, συγκαταβατικά και χωρίς ενσυναίσθηση, γεγονός που οφείλεται στα χαμηλά ποσοστά δημοτικότητάς του.

Για όλους αυτούς τους λόγους, και με μια ειρωνεία που δεν θα εκτιμήσει, ο Μακρόν κατέληξε να κάνει τη Γαλλία πολύ λιγότερο παράδειγμα εξαιρετισμού και πολύ περισσότερο σαν τις άλλες χώρες – περισσότερο σαν – την Αμερική.

Το τέλος του γαλλικού εξαιρετισμού δεν πρέπει να θρηνηθεί. Οι Γάλλοι ήταν εξαιρετικά «ετοιμοθάνατοι» οικονομικά επί δεκαετίες, διατηρώντας ένα μοντέλο του οποίου η εποχή είχε περάσει ήδη από τη δεκαετία του 1960. Η υπεροψία τους στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή είχε τις ρίζες της περισσότερο στον τραυματικό 20ό αιώνα τους παρά σε οποιαδήποτε προηγούμενη δόξα.

Ο Ντε Γκωλ έθρεψε έναν μύθο γαλλικού μεγαλείου για να προσπαθήσει να θεραπεύσει το τραύμα του γαλλικού εξευτελισμού – πρώτα στα χέρια της Γερμανίας, και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, και στη συνέχεια στην απώλεια της αυτοκρατορίας και της απώλειας παγκόσμιας ισχύος σε μια μεταπολεμική τάξη πραγμάτων αμερικανικής έμπνευσης. Τις τελευταίες οκτώ περίπου δεκαετίες, η Γαλλία διοικούνταν από μια μικρή ελίτ, η οποία είχε ως επί το πλείστον σπουδές σε μια σχολή εκπαίδευσης «μανδαρίνων» που ονομάζεται ENA.

Ενώ ο Μακρόν είναι μέρος του συστήματος και ο ίδιος, «γκρέμισε» το σύστημα. Τα δυο άλλοτε κυρίαρχα κόμματα της Αριστεράς και της Δεξιάς φυτοζωούν. Μια νέα γενιά έρχεται. Σε μια λιγότερο εξαιρετική Γαλλία, η ακροδεξιά έγινε επίσης πιο αποδεκτή.

Αφού η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, κέρδισε το 31% των ψήφων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπερδιπλάσιο από αυτό που πήρε το κίνημα του Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος αποφάσισε ότι «ο κύβος ερρίφθη». Στοιχηματίζει ότι οι Γάλλοι θα συμπεριφερθούν όπως στο παρελθόν. Οι Ευρωεκλογές ήταν κάλπες διαμαρτυρίας. Μέχρι τώρα, όταν οι Γάλλοι έχουν να επιλέξουν στις εθνικές εκλογές τείνουν να κάνουν «ασφαλείς επιλογές». Μπορεί ακόμη και να πήρε παράδειγμα από την ιστορία αν η Εθνική Συσπείρωση κερδίσει και αναγκαστεί να μοιραστεί την εξουσία. Αυτό είναι το σενάριο Ζοσπέν:

Την τελευταία φορά που η Γαλλία είχε μια λεγόμενη συγκατοίκηση μεταξύ προέδρου και του επικεφαλής της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο, ο πρώην σοσιαλιστής ηγέτης Λιονέλ Ζοσπέν που είδε τη δημοτικότητά του να πέφτει τόσο γρήγορα όσο ήταν στην εξουσία που ήρθε τρίτος στις προεδρικές εκλογές του 2002 – πίσω από τον Ζαν Μαρίν Λεπέν μάλιστα – ανοίγοντας τον «δρόμο» στον αντιδημοφιλή Ζακ Σιράκ για να παραμείνει στην προεδρία.

Το πρόβλημα με αυτά τα σενάρια για τον Μακρόν είναι ότι δεν φαίνεται να εκτιμά απόλυτα πόσο έχει αλλάξει η Γαλλία υπό την προεδρία του.