Πώς ένας «γιγάντιος» ιός μπορεί να επιβραδύνει το λιώσιμο των πάγων

Πριν λίγους μήνες ερευνητές εξέφρασαν την ανησυχία τους όταν ανίχνευσαν 13 παθογόνους μικροοργανισμούς στο μόνιμο παγωμένο έδαφος της Σιβηρίας, γνωστό ως πέρμαφροστ, οι οποίοι «αποκαλύφθηκαν» εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Οι ιοί-ζόμπι που εντοπίστηκαν μοιάζει να έχουν ξυπνήσει έπειτα από 48.500 χρόνια βαθύ ύπνου προκαλώντας φόβο στην επιστημονική κοινότητα ότι μπορεί να πυροδοτήσουν παγκόσμιες πανδημίες.

Ανάλογοι ιοί, με τη διαφορά ότι έχουν μεγαλύτερο μέγεθος, εντοπίστηκαν στη Γροιλανδία, με τους ειδικούς αυτή τη φορά να «βλέπουν» θετικά αυτούς τους «Μαθουσάλες».

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Άαρχους στη Δανία που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Microbiome εκτιμούν ότι οι γιγάντιοι ιοί που βρέθηκαν μπορεί να επιβραδύνουν το λιώσιμο των πάγων και επομένως να περιορίσουν την άνοδο της στάθμης των θαλασσών.

Όπως εξηγεί η ερευνητική ομάδα την άνοιξη αναπτύσσονται φύκια στον πάγο της Αρκτικής επιταχύνοντας την τήξη του. Οι ιοί, όμως, μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο ανάπτυξης της βλάστησης, μειώνοντας την άνοδο της στάθμης των υδάτων.

«Δεν γνωρίζουμε πολλά για τους ιούς, αλλά νομίζω ότι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι για την αντιμετώπιση της τήξης του πάγου που προκαλείται από την άνθηση των φυκών. Βέβαια, πόσο αποτελεσματικοί είναι ακόμα δεν το γνωρίζουμε», εξήγησε η ερευνήτρια Λάουρα Περίνι του Τμήματος Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Άαρχους και συντάκτρια της έκθεσης.

Αν πράγματι η υπόθεση των επιστημόνων αποδειχθεί σωστή, η παρουσία των ιών αυτών θα είναι σωτήρια για την προστασία του οικοσυστήματος και την αντιμετώπιση της απώλειας των παγόβουνων στη Γροιλανδία.

Οι γιγάντιοι ιοί που εντόπισαν οι ερευνητές βρέθηκαν αφού ανέλυσαν δείγματα σκουρόχρωμου πάγου, κόκκινου χιονιού και κρυοκονίτη (σκόνη από σωματίδια και βακτήρια που σχηματίζουν οπές στον πάγο) και ανίχνευσαν για πρώτη φορά στην επιφάνεια του χιονιού ίχνη ενεργών γιγάντιων ιών.

«Υπάρχει ένα ολόκληρο οικοσύστημα που περιβάλλει τα φύκια, εκτός από τα βακτήρια και τους νηματοειδείς μύκητες, υπάρχουν πρώτιστα που τρώνε τα φύκια, πολλά είδη μυκήτων που τα παρασιτούν και οι γιγάντιοι ιοί που τα μολύνουν, επομένως θα χρειαστεί να μελετηθούν αυτές οι ομάδες», συμπλήρωσε η Περίνι.

Η ομάδα θα συνεχίσει τις έρευνες για να συγκεντρώσει περισσότερα δεδομένα για τις αλληλεπιδράσεις των ιών και να κατανοήσει ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος τους στο οικοσύστημα. Μια άλλη επιστημονική μελέτη των ίδιων ερευνητών αναμένεται να κυκλοφορήσει μέχρι το τέλος του έτους με περισσότερες πληροφορίες για τους μικροοργανισμούς που μολύνουν τα μικροφύκη της Αρκτικής.

Τα χαρακτηριστικά των γιγάντιων ιών

Οι ιοί είναι συνήθως πολύ μικρότεροι από τα βακτήρια, με διαστάσεις 20 έως 200 νανόμετρα, ενώ ένα τυπικό βακτήριο έχει μέγεθος 2-3 μικρόμετρα. Οι γιγάντιοι ιοί, από την άλλη, μπορούν να φτάσουν ακόμη και μεγαλύτερες διαστάσεις από τα βακτήρια. Το γονιδίωμα αυτού του τύπου μικροοργανισμών είναι με τη σειρά του πολύ μεγαλύτερο από αυτό των «φυσιολογικών» ιών. Οι βακτηριοφάγοι – τα βακτήρια που μολύνουν τους ιούς – έχουν από 100.000 – 200.000 στοιχεία στο γονιδίωμά τους, ενώ υπάρχουν περίπου 2,5 εκατ. στην περίπτωση των γιγάντιων ιών. Ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1981 στους ωκεανούς όπου μόλυναν ορισμένα είδη πράσινων φυκών, ενώ στη συνέχεια εντοπίστηκαν στο έδαφος και τον άνθρωπο.