Η Ευρώπη σε πολιτική αναστάτωση

Για μήνες τώρα, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούσαν για τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών στις 9 Ιουνίου.

Οι λόγοι αυτής της ανησυχίας ήταν η συνεχιζόμενη κρίση του πληθωρισμού και της ακρίβειας, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η μεταναστευτική κρίση, η ενεργειακή αστάθεια και η αντίδραση ορισμένων πολιτών και επαγγελματιών έναντι της πράσινης μετάβασης. Ήταν αναμενόμενο ότι αυτοί οι λόγοι θα οδηγούσαν ένα μέρος των Ευρωπαίων ψηφοφόρων σε λαϊκιστικά και ακραία κόμματα. Παρόλα αυτά, παρατηρήθηκε αύξηση στις έδρες των ακροδεξιών κομμάτων στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά η πραγματική σημασία και ίσως η πιο κρίσιμη εξέλιξη ήταν ο πολιτικός σεισμός στη Γαλλία με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών και οι αναταράξεις στην κυβέρνηση της Γερμανίας.

Η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές είναι μια πολιτικά και εθνικά ριψοκίνδυνη κίνηση. Υπάρχει η πιθανότητα να αναδειχθεί νικητής το κόμμα Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν, οδηγώντας τη Γαλλία σε μια ανώμαλη πολιτική “συγκατοίκηση”. Ο Μακρόν υπολογίζει στη φθορά του κόμματος της Λεπέν όταν αναλάβει τη διακυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα. Ταυτόχρονα, η γαλλική αριστερά συνασπίζεται σε ένα “Νέο Λαϊκό Μέτωπο” και διεκδικεί την πρώτη θέση και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Η πολιτική αυτή ζαριά όμως κινδυνεύει να μην οδηγήσει τη Γαλλία μόνο σε μια κατάσταση de facto ακυβερνησίας, αλλά να προκαλέσει ακόμη και χρηματοοικονομική κρίση, καθώς οι αγορές αντέδρασαν ήδη πολύ νευρικά, με τις μετοχές στο Χρηματιστήριο του Παρισιού να παρουσιάζουν απώλειες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων να παρουσιάζουν σημαντική άνοδο. Ο πρώην Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δήλωσε χθες πως η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές εμπεριέχει “μεγάλο ρίσκο, επειδή μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ένα χάος από το οποίο πολύ δύσκολα θα μπορέσει να βγει”.

Η πολιτική αυτή αναταραχή επηρεάζει όχι μόνο τη Γαλλία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Η πιθανή νίκη του αντιευρωπαϊκού Εθνικού Συναγερμού μπορεί να οδηγήσει σε μπλοκάρισμα πολιτικών αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν και ο Γάλλος Πρόεδρος διατηρεί την εξουσία στην εξωτερική πολιτική και την άμυνα, μια κυβέρνηση του κόμματος της Λεπέν θα συμμετέχει σε πολλά Συμβούλια Υπουργών. Η συμμετοχή της Γαλλίας σε σημαντικά ευρωπαϊκά όργανα είναι κρίσιμη, ενώ η χώρα έχει δικαίωμα βέτο σε ορισμένες αποφάσεις. Ακόμα και αν υπάρξει παράκαμψη των γαλλικών αντιρρήσεων, η επικύρωση από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση είναι απαραίτητη για κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Ωστόσο, η πολιτική κατάσταση στη Γερμανία είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Ο τρικομματικός συνασπισμός που κυβερνά βρίσκεται στα όρια της αντοχής του, καθώς η οικονομική ύφεση και η ανάγκη ενίσχυσης της Ουκρανίας έχουν προκαλέσει μια δημοσιονομική τρύπα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Το φιλελεύθερο κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) αρνείται να αποδεχθεί αυτήν την έλλειψη στον προϋπολογισμό. Οι φιλελεύθεροι θεωρούν ότι θα ήταν πολιτική αυτοκτονία να παραβιάσουν τη συνταγματική απαίτηση για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ειδικά όταν ο αρχηγός του κόμματος, Κρίστιαν Λίντνερ, είναι και ο Υπουργός Οικονομικών. Έχει ήδη αρχίσει να συζητείται η πιθανότητα κατάρρευσης της κυβέρνησης και της πρόωρης διεξαγωγής εκλογών τον Σεπτέμβριο. Πολλά θα κριθούν στις 3 Ιουλίου, όταν οι ηγέτες των τριών κυβερνητικών κομμάτων θα συναντηθούν.

Οι εξελίξεις στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να είναι πιο ομαλές στις Βρυξέλλες. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχασε στις ευρωεκλογές, περιορίζοντας την επιρροή του, και έτσι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαίνεται να επαναδιορίζεται ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Πορτογάλος Πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα έχει επίσης μεγάλες πιθανότητες να γίνει Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ η Ρομπέρτα Μέτσολα αναμένεται να αναλάβει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα πρώτα διόμιση χρόνια. Επίσης, η Εσθονή Πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας αναμένεται να γίνει Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για τις διεθνείς σχέσεις. Οι λεπτομέρειες αυτών των διορισμών αναμένεται να γίνουν γνωστές στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις Βρυξέλλες.

Υπάρχει ακόμη δυνατότητα αλλαγών στην πολιτική σκηνή της Γαλλίας, καθώς απομένουν δύο εβδομάδες για τις βουλευτικές εκλογές. Φαίνεται όμως ότι η πρωτιά θα κριθεί ανάμεσα στο κόμμα της Λεπέν και την ενωμένη Αριστερά, αν και δεν είναι ακόμη γνωστό αν θα υπάρξει αυτοδυναμία στην Εθνοσυνέλευση. Μέχρι τότε, η Ευρώπη παρακολουθεί με ενδιαφέρον